زیست بوم - کاوش در حریم گورستان تاریخی اولتان پارس‌آباد به پایان رسید. رئیس گروه باستان‌شناسی اداره کل میراث‌ فرهنگی استان اردبیل گفت: در این مرحله از کاوش یک تدفین جنینی از عصر آهن ۲ و مربوط به ۲۸۰۰ سال قبل کشف شد که همراه این تدفین ۴ ظرف سفالی، یک سوزن مفرغی و مهره‌‎های کوچک عقیق، صدف و خمیرشیشه و تکه‌های سنگ ابسیدین یافت شد.  روح‌الله محمدی افزود: در سال ۱۴۰۱ و پس از آشکار شدن اتفاقی تدفین انسانی، عملیات راهسازی در این مسیر متوقف و منوط به کاوش نجات بخشی شد که در دو مرحله این کاوش انجام یافته و مسیر برای اجرای عملیات جاده‌سازی آزاد شد.
مهدی جاهد، سرپرست هیأت باستانشناسی گورستان اولتان قالاسی، احتمال وجود گورهای دیگر در این محدوده را دور از انتظار نمی‌داند و تأکید می‌کند: این کاوش‌ها تا پاکسازی کامل این مسیر ادامه خواهد داشت.
ماجرا از کجا شروع شد؟
با آشکار شدن اتفاقی تدفینی انسانی در محوطه «اولتان قالاسی»، عملیات خاکبرداری متوقف و کاوش اضطراری باستانشناسی پس از صدور مجوز پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری آغاز شد. همچنین، پروژه «کاوش گورستان اولتان قالاسی ۲» نیز پس از مشاهده آثار گورهای باستانی در مسیر چهار بانده کردن جاده پارس آباد ــ سربند در اردبیل  در دستور کار قرار گرفت.
اشیای کشف شده در گورها
به گفته جاهد، تاکنون تنها یک گور مربوط به عصر آهن در این محدوده شناسایی شده است. این گور از نوع چاله‌ای ساده بوده و به همراه تدفین، چهار ظرف سفالی، یک سوزن مفرغی و مهره‌های کوچک عقیق، صدف و خمیرشیشه و تکه‌های سنگ اُبسیدیَن یافت شده است. به نظر می‌رسد تک گور یافت شده متعلق به جوامع کوچ‌‌رو یا در مسیر رفت و آمد آنها بوده باشد.
احتمال می‌رود گورستان اولتان که در بخش جنوبی اولتان واقع شده، حدود سه هکتار وسعت داشته باشد. طبق پیش‌بینی کارشناسان، احتمال وجود چند گورستان دیگر در این محوطه نیز وجود دارد. به‌دلیل ساخت و سازهایی مثل لوله‌کشی گاز، احداث کانال کارخانه قند، برق و... بخش‌هایی از این گورستان تخریب شده و بخش شمالی این گورستان هم زیر راه پارس‌آباد اردبیل واقع شده است.
دیگر گورهای باستانی کشف شده
براساس شواهد، گورستان تاریخی اولتان حدود هفتصد تا هشتصد سال مورد استفاده ساکنان این شهر تاریخی بوده و متأسفانه تعدادی از قبور این گورستان تاریخی در عملیات راهسازی آسیب دیده است. به نظر می رسد این شهر، همان شهر ورثان، در کنار رود ارس باشد که اوج رونق آن تا دوره سلجوقی بوده و کم‌کم اهمیت خود را از دست می‌دهد. ورثان (اولتان قالاسی) در مسیر جاده تاریخی «قفقاز یولی» (راه قفقاز) واقع شده و در دوره ساسانی، اوایل اسلام و [بعدتر] سلجوقی مهم‌ترین شهر دشت مغان محسوب می‌شده است. این شهر از طریق پلی با شهرهای برذعه و بیلقان ارتباط داشت و جاده تاریخی قفقاز یولی- میانه را از طریق اردبیل، ارشق، برزند با بروان به ورثان مرتبط می‌ساخته است.