همپا با فستیوال فیلم «کن ۲۰۲۴»؛ از مدعیان آشنا تا پدیدههای جوان
رقابت ۱۹ فیلم برای نخل طلای کن
وصال روحانی/ هفتادوهفتمین دوره فستیوال بینالمللی فیلم کن در حالی از سهشنبه شب 25 اردیبهشتماه در این شهر واقع در جنوب فرانسه آغاز میشود که همچون معمول، شماری از نامدارترین اهالی سینمای جهان به این گردهمایی آمده و متخصصان هنر هفتم بهترین آثار خود را برای ارائه در این فستیوال در نظر گرفتهاند. در کن امسال به رسم و سیاق همیشه آثاری از ژانرهای مختلف به نمایش درمیآید ولی نگاهها در درجه اول به بخش اصلی (مسابقه) خواهد بود؛ آنجا که 19 فیلم در 11 روز هر کدام در سه سانس پخش میشوند تا هیأت ژوری این قسمت به ریاست گرهتا گرویگ، کارگردان و بازیگر زن 41 ساله امریکایی، روز شنبه 5 خردادماه که روز پایانی فستیوال است، رأی به انتخاب فیلمی بدهد که سزاوار کسب جایزه نخل طلایی بهترین اثر جشنواره است. همچنین در این روز سایر منتخبان معرفی میشوند و به رقابت فشرده آثاری که برخی از آنها باکیفیت هستند ولی شماری هم مسألهسازند و با در نظر گرفتن منافع سیاسی غربیها و به قصد زیر سؤال بردن نظامهای مستقل دنیا ساخته و ارائه شدهاند، پایان داده خواهد شد. فیلم افتتاحیه کن امسال، نه به بخش مسابقه بلکه به قسمت خارج از مسابقه اختصاص دارد؛ «پرده دوم» به کارگردانی کوئنتین دوپیوی فرانسوی.
پدیدههای احتمالی کن امسال
جشنواره کن امسال مانند ادوار قبلی، قسمتهای متعدد دیگری بجز بخش مسابقه دارد و برای هر یک هیأتهای ژوری متفاوتی برگزیده است. یکی از این بخشها، «نوعی نگاه» است که بار دیگر پذیرای فیلمسازانی عمدتاً مستقل و جوان و دارای آیندهای روشن است و رأیی که هیأت داوری ویژه این بخش در روز پایانی جشنواره میدهد و ریاست آن با زاویه دولان، بازیگر و کارگردان کانادایی است، مشخص خواهد کرد که کدامیک از این هنرمندان توانستهاند اثری را رو کنند که با طبایع و نیازهای فعلی جهانیان همخوانی بیشتری دارد. پیشبینی در این خصوص بسیار سخت است و چون بیش از 20 فیلم در این قسمت به رقابت میپردازند، فقط میتوان متذکر شد آسیاییها به طور اخص و جهانسومیها به طور اعم، سبقه بیشتری در فتح این قسمت دارند. «سگ سیاه» ساخته گوانهو چینی، «خورشید من» به کارگردانی هیروشی اوکویامای ژاپنی و «روستایی در جوار بهشت» کاری از مو هاراوی، هنرمند سومالیتبار، از جمله فیلمهای حاضر در بخش «نوعی نگاه» هستند ولی بسیاری از دوستداران سینما به اکران فیلم تازه ترونگ مینکوی ویتنامی که نام آن «ویت و نام» از اسم کشور وی مشتق شده، چشم دوختهاند و اعتقاد دارند، میتواند از پدیدههای فرهنگی هفتادوهفتمین دوره کن باشد و خیز سالهای اخیر وی به سوی افتخارات هرچه بزرگتر سینمایی را کاملتر سازد. این خیزی است که البته مدعیان نامآشنا و مسنتر هنر هفتم نیز به سوی نخل طلایی بهترین فیلم جشنواره امسال برداشتهاند و همانطور که پیشتر آمده است امثال جان پل شریدر، فرانسیس فورد کاپولا و آندریا آرنولد امریکایی، ژاک اودیار و میشل هازاناویسیوس فرانسوی شیوس فرانسوی، یورگوس لانتیموس یونانی، پائولو سورنتینوی ایتالیایی و جیاژانگکی چینی را هم دربرمیگیرد. آنها هنرمندانی هستند که آثار اهداییشان به بخش مسابقه فستیوال امسال کن بخت بیشتری برای ستایش شدن و به تبع آن فتح نخل طلا دارند.
شکارچیان دوربین طلایی
کن امسال همچون گذشته بخش موسوم به «دوربین طلایی» هم دارد که ویژه کارگردانان «فیلم اولی» است و افرادی را پاس میدارد که برای نخستینبار پشت دوربین ساخت یک فیلم بلند قرار گرفتهاند. ریاست هیأت ژوری این بخش به طور مشترک به بالوجی، فیلمساز و موسیقیسرای کنگویی-بلژیکی و امانوئل بئار، بازیگر زن فرانسوی سپرده شده و از جمله فیلمهایی که در این بخش به نمایش درمیآیند، میتوان به این آثار اشاره کرد:«تعقیب شبح» ساخته جاناتان میلت، «ملکههای دراماتیک» با کارگردانی الکسیس لانگوا، «ایفوس» کاری از کارسون لوند امریکایی، «مانگرل» ساخته جیانگ وی و یوکیائویین تایوانی و «نگاهی خیره» به کارگردانی رایان جی اسلون امریکایی. شایان ذکر است فیلمهای ارائه شده در قسمت موسوم به «هفته منتقدان» نیز عمدتاً متعلق به هنرمندانی است که آثارشان فیلماولی است یا حداکثر دومین فیلم بلندشان به حساب میآید.
برندههایی از پیش
هر گونه نگاهی به برگزیدگان احتمالی کن امسال داشته باشیم، باید متذکر شویم دو برنده قطعی از هفتهها قبل مشخص شدهاند و به کن میآیند تا جوایز خود را در آیین مجزا دریافت کنند. یکی از آنها جورج لوکاس، فیلمساز افسانهای و سازنده 6 قسمت نخست از 9گانه فضایی و خیالی و بسیار پرطرفدار «استار وارز» است. به لوکاس در کن امسال یک نخل طلای افتخاری اهدا میشود که به مثابه «جایزه خدمات تمام عمر» است. دریافتکننده دوم نخل طلای افتخاری، استودیوی مشهور و قدیمی گیبلی است که یک پروسه طولانی فیلمسازی را پیریزی کرده و رد پایش در هنر هفتم آشکار و قابل ستایش بوده است.