میراث فرهنگی به تنهایی از عهده قاچاقچیان برنمی آید
باستان‌شناسان به خیابان باباطاهر همدان می‌روند
زیست بوم/ رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری از صدور ۱۱۰ مجوز کاوش باستان‌شناسی در کشور خبر داد و گفت: «گورستان قلایچی» بوکان و «کوه خواجه» در استان سیستان و بلوچستان مهم‌ترین طرح‌های کاوش در سال ۱۴۰۳ هستند. مصطفی ده‌پهلوان، در نشست خبری خود به مناسبت هفته میراث فرهنگی درباره اعتبار این کاوش‌ها گفت: پژوهشگاه تا این لحظه اعتبارات این حوزه را هنوز جذب نکرده است و بودجه برخی از این کاوش‌ها از محل اعتبارات استانی تأمین می‌شود. او البته یک نکته را هم یادآوری کرد که پژوهشگاه به محوطه‌هایی که تعیین عرصه و حریم نشده‌اند مجوز کاوش نمی‌دهد. اگر محوطه‌ها، عرصه و حریم نداشته باشند در پناه قانون قرار نمی‌گیرند، این الزام ایجاد شده است تا پیش از کاوش، پرونده عرصه و حریم محوطه‌ها تهیه شود.
ضرورت ورود نهادهای امنیتی
به حفاری‌های غیرمجاز
ده‌پهلوان درباره جلوگیری از حفاری‌های غیرمجاز گفت: پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در این‌باره تمام تلاش خود را به کار گرفته و حتی نگاه‌های مشورتی به یگان حفاظت و میراث فرهنگی دارد، اما در این موضوع حضور پژوهشگاه بیشتر جنبه مشورتی دارد.
هجمه‌ها علیه میراث فرهنگی روز به روز افزایش می‌یابد و این مسأله مدیریت نخواهد شد، مگر با فعالیت فراسازمانی. اگر نهادهای امنیتی، نظارتی، آموزشی و قانونگذار و مجریان به این حوزه جدی ورود نکنند، ما در میراث فرهنگی به تنهایی از عهده آن برنمی‌آییم. او درباره برنامه پژوهشگاه برای به کار گرفتن باستان‌شناسانی که از چرخه کار خارج شده یا بیکار شده‌اند هم گفت: این کار سختی است و پژوهشگاه به تنهایی از عهده آن بر نمی‌آید تا به تمام دانش‌آموختگان باستان‌شناسی ضمانت بدهد و آنها را وارد چرخه کار کند، هرچند از حضور باستان‌شناسان پیشکسوت به عنوان کارشناس بهره می‌برد.
ده پهلوان در پاسخ به این سؤال که چرا طرح‌های عمرانی به پیوست فرهنگی-تاریخی بی‌توجه هستند، طرح آب‌رسانی غدیر را یک نمونه موفق دانست که به گونه‌ای مسیر آب را تعیین کردند که هیچ محوطه باستانی را در خطر قرار نداد. با این پیوست در مطالعات اولیه می‌توان این آسیب‌ها را به کمترین میزان رساند، ولی هماهنگی بین دستگاهی نیاز دارد. هرچند سازمان برنامه و بودجه به این پیوست تاریخی ـ فرهنگی طرح‌های عمرانی متعهد است و از بیشتر دستگاه‌ها این تعهد را می‌گیرد.
نوروز رجبی، مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری تهیه پیوست فرهنگی و مطالعات فرهنگی و تاریخی را الزام برنامه‌های ششم و چهارم دانست اما گفت: این پیوست اجرایی نشده است. این موضوع حتی الزام مصوبه شورای امنیت و هیأت وزیران است، ولی اجرا نشده بود و لازم است سازمان برنامه و بودجه طرح‌های عمرانی را فیلتر کند. اگر می‌بینید در مسیر خط انتقال آب خلیج فارس، برخی از آثار تاریخی آسیب می‌بیند یا در شهرجدید جیرفت آثار تاریخی آسیب می‌بیند، ناشی از نادیده گرفتن این دستورالعمل است.
تمام طرح‌ها باید تأییدیه میراث فرهنگی را داشته باشند و روند آن در شورای فنی طرح‌های عمرانی طی شود، چون این الزام یک قانون است.