تأثیر ارزشهای خانوادگی بر جامعه و نسل آینده
ارزشهای خانوادگی در اکثر مواقع، شما و سایر اعضای خانوادهتان را تعریف میکند؛ بخش بزرگی از الگوهای رفتاری افراد در خانواده شکل میگیرد و این الگوها تأثیر گرفته از ارزشهای مطرح در خانواده است. این ارزشها اغلب راهنمایی برای تصمیمگیریها و چگونگی انتخاب مسیر زندگی محسوب میشوند. ارزشهای خانوادگی است که مشخص میکند شما و سایر افراد خانواده چه چیزی را درست یا نادرست بدانید و میتوانند به شما کمک کنند هنگام تصمیمگیری در زندگی روزمره ثابتقدم بمانید و قادر است تصمیمات گرفته شده فردی را در شرایط سخت و چالشها هدایت کند.
این امر بویژه زمانی صادق است که وسوسه میشوید بر اساس یک واکنش عاطفی تصمیمات عجولانه بگیرید. وقتی ارزشهای خانوادگی را به وضوح در خانواده ایجاد کرده باشید، میتوانید مکث کنید و به جای اینکه واکنش لحظهای و احساسی نشان دهید، مسیری را بر اساس آنچه ارزشها نشان میدهند انتخاب کنید.
ارزشهای خانوادگی چیست؟
ارزشهای خانوادگی یا همان قوانین خاص خانوادگی، همان خصوصیات اخلاقی است که با حد و مرز برای اعضای یک خانواده تعیین میشود. این قوانین به زندگی و نحوه برخورد ما با چالشها کمک میکند.
اخلاقیات به صورت قوانینی خاص سیستم ارزشی را ایجاد میکنند و میتوان گفت آنها هستند که تأثیر زیادی بر تربیت فرزندان دارند. این اخلاقیات شامل احساس تعلق، انعطاف، احترام، صداقت، بخشش، دستودلبازی، کنجکاوی، برقراری ارتباط مناسب، مسئولیتپذیری و البته آداب و سنن است. ارزشها، هم مهم و هم شخصی هستند، اما افراد کمی ارزشهای شخصی خود را انتخاب میکنند و اکثراً ارزشهایی را دنبال میکنند که از دوران کودکی فراگرفتهاند.
در همه خانوادهها ارزشها آگاهانه به اعضا القا نمیشود، بلکه اغلب به طور ضمنی از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. اغلب این ارزشها مورد تردید قرار نمیگیرند، حتی اگر برای نسل فعلی مناسب نباشند. ارزشهای خانوادگی این قدرت را دارند که به هر کسی که بخشی از خانوادهتان است شکل دهد و با تربیتی خاص وارد جامعه کند.
ارزشها ساختار را ارائه میدهند
کودکان با الگوبرداری از کاری که اطرافیانشان انجام میدهند، یاد میگیرند. آنها همیشه از پدر و مادر خود در خانواده رفتارهای خاص را میآموزند زیرا به دلیل انعطافپذیری مغز، بسته به محیطی که در آن رشد میکنند، میتوانند سازگار شده و تغییر کنند.
می توان گفت هنگامی که والدین یا سرپرستان از مجموعهای از ارزشهای روشن پیروی میکنند، در مورد درست و نادرست بودن شفافیت دارند.
از سوی دیگر ارزشهای نامشخص میتوانند برای کودکان ناسازگاری ایجاد کنند. اگر ارزشهای خانواده دائماً تغییر کند، ممکن است کودکان برای تشخیص درست از اشتباه سردرگم شوند. در صورت وجود اختلافات عمیق در ارزشهای فردی پدر و مادر و تضاد رفتارهایشان با هم، کودکان در خانواده گیج و سردرگم میشوند. تعریف ارزشهای خانوادگی به جلوگیری از سردرگمی کمک میکند و تعریف روشنی از درست و غلط ایجاد خواهد کرد.
ارزشها به شکلگیری هویت کمک میکنند
بزرگ شدن سخت است. کودکان دائماً در تلاشند بفهمند چه کسی هستند و چه کسی میخواهند باشند و از آنجایی که مغز آنها هنوز به طور کامل رشد نکرده است، این فرایند به خودی خود میتواند طاقتفرسا باشد.
وقتی چالشهای دیگری را که زندگی میتواند برایشان ایجاد کند اضافه کنید، میتوانید تصور کنید بزرگ شدن چقدر برایشان سخت است. با این همه، قوانین روشن خانواده میتواند به کودکان کمک کند احساس هویت کنند. به عبارتی حتی اگر دنیای اطراف آنها مبهم باشد، میدانند که میتوانند برای شناسایی خود به این اخلاقیات تکیه کنند.
ارزشها ارتباط اعضای خانواده را بهبود میبخشند
وقتی ارزشها واضح باشند، ارتباط آسانتر میشود؛ همه اعضای خانواده با یک تعریف درست و غلط کار میکنند.
وقتی هیچ ابهامی در ارزشها وجود ندارد، گفتوگوهای سازنده بسیار آسانتر است و میتواند به حفظ پویایی خانواده سالم کمک کند.
ارزشهای خانوادگی و تأثیر آن بر جامعه
ارزشهای خانوادگی ریشههای سازندگی نسل آینده هستند. آنها به ما اطلاع میدهند که تصمیمگیرندگان آینده ما به عنوان چه افرادی بزرگ خواهند شد.
به عنوان مثال اگر چندین خانواده سخاوت را در ارزشهای خود پیاده کنند، نسل بعدی سخاوتمندتر خواهند شد. ارزشهای خانواده یکی از تأثیرگذارترین مؤلفههای جامعه است که تکامل جامعه را در پی خواهد داشت.
ارزشهایی که این روزها مطرحاند
فهرست ارزشهایی که میتوانید در خانواده خود القا کنید بلند است، اما اگر به یک نقطه شروع نیاز دارید در اینجا هشت نمونه از ارزشهای مدرن خانواده آورده شده است:
شفقت به خود : دلسوزی به خود یعنی ابتدا باید با خود مهربان باشید و به این معنی است که باید از خودگویی منفی خودداری کنید.
اگر اعضای خانوادهتان یاد بگیرند چگونه با خود مهربان باشند، یاد خواهند گرفت که چگونه نسبت به دیگران دلسوزی کنند.
همدلی و مهربانی با دیگران : این ارزش کمک میکند یاد بگیرید دنیا را از چشم دیگران ببینید و میتواند نحوه رفتار شما با دیگران را جهت دهد.
مسئولیتپذیری : وقتی مسئولیت، بخشی از ارزشهای اخلاقی شما باشد، افراد خانواده شما مسئولیت اعمال خود را در اولویت قرار میدهند و در صورت بروز اشتباه قادرند مسئولیت اشتباهشان را بپذیرند، اما یادگیری مسئولیتپذیری خیلی هم ساده نیست. برای این امر به عنوان مثال میتوانید به فرزندانتان بیاموزید چه کسی مسئول چه کاری باشد و در صورت انجام ندادن صحیح آن کار باید مسئولیت اشتباه خود و کوتاهی کردن در انجامش را پذیرا باشد.
صداقت : صداقت ارزش مهمی است که بسیاری از بزرگسالان دوست دارند از آن حمایت کنند. با این حال همه بزرگسالان با فرزندان خود صادق نیستند. اگر تصمیم دارید صداقت را به عنوان یک ارزش خانوادگی به کار ببرید، مهم است که همه افراد خانواده شما بدون در نظر گرفتن سن این ارزش را برای دیگران حفظ کنند. کودکان با دیدن کارهایی که شما انجام میدهید یاد میگیرند. کسی که صداقت داشته باشد قابل اعتماد است. شخص با صداقت معمولاً مسئول و پاسخگوی اعمال خود خواهد بود. داشتن صداقت به معنای احترام به خود و دیگران است. همچنین ابراز قدردانی زمانی که دیگران به شما کمک میکنند بسیار مهم است.
رعایت حدود : هر کس باید بتواند مرزهای خود را حفظ کند. خانوادههایی که برای مرزها ارزش قائل هستند باید یاد بگیرند چگونه به طور مؤثر ارتباط برقرار کنند. اگر بچه دارید، آموزش برقراری ارتباط بین مرزها برای کمک به آنها بسیار مهم است. آنها باید یاد بگیرند که مجاز به نه گفتن هستند، همچنین به مرزهای افراد دیگر احترام بگذارند و آنها را مجبور به اجرای خواستههایشان نکنند.
وقت گذراندن با خانواده : وقتی خانواده بخشی از ارزشهای شماست، در نظر گرفتن زمان برای در کنار هم بودن اولویت دارد. به این ترتیب حتی اگر هر یک از اعضای خانواده درگیر کارهای فردیشان باشند با این حال تلاش میکنند تا همه، زمانی را دور هم جمع شوند و برای هم وقت بگذارند. مثلاً داشتن یک وعده غذایی در کنار هم آن هم با کنار گذاشتن تلفن همراه یا میهمانی خانوادگی هفتگی میتواند کمک کند.
پشتکار : آموزش و اولویت دادن به پشتکار و سختکوشی راهی برای کمک به اعضای خانواده برای دریافتن این نکته است که مقابل شکست تسلیم نشوند.
پشتکار به عادیسازی شکست کمک میکند. این قانون به کودکان میآموزد بپذیرند که شکست میتواند بخش مهمی از یادگیری باشد، همچنین اینکه چگونه زمانی که بلافاصله به نتیجه نهایی که امیدوار بودند نمیرسند صبور باشند. پشتکار تقریباً در تمام جنبههای زندگی یک مهارت مهم است. با این حال مهم است که به کودکان بیاموزیم به محدودیتهای خود نیز احترام بگذارند. پشتکار نباید به بهای رفاه باشد. پشتکار بدون مراقبت از خود میتواند منجر به فرسودگی شغلی شود.
چگونه ارزشها را در خانواده خود ایجاد کنیم؟
راههای زیادی برای القای ارزشها در خانواده وجود دارد و هر روشی مزایا و معایب خود را دارد. به علاوه، همه به هر روشی پاسخ یکسانی نخواهند گرفت چون شرایط و نحوه زندگی یکسان نیست. با این همه میتوان این سه روش را در نظر گرفت:
1. مدلسازی آنچه باید انجام شود
این روش شامل مدلسازی ارزشهایی است که میخواهید آموزش دهید و برای افراد در هر سنی خوب کار میکند.
قبل از اینکه از اعضای کوچکتر خانواده انتظار داشته باشید از رفتاری پیروی کنند، بزرگسالان باید این رفتار را نشان دهند. فرض کنید میخواهید مهربانی با خود را در خانوادهتان ایجاد کنید. وقتی اشتباهی مرتکب میشوید آن را بپذیرید و به جای اظهارنظرهای تحقیرآمیز با مهربانی با خودتان رفتار کنید.
2. اخلاقی کردن
با خانوادهتان صحبت کنید و ارزشها را توضیح دهید و از انجام خلاف آنچه اخلاقی میدانید، خودداری کنید. به عنوان مثال اگر برای مهربانی و شفقت ارزش قائل هستید، از غیبت کردن و حرف زدن پشتسر مردم خودداری کنید یا اگر دروغ گفتن را غیراخلاقی میدانید زمینهای فراهم کنید تا اعضای خانوادهتان نیازی به دروغ گفتن نداشته باشند.
3. شفافسازی
برای الگوبرداری اعضای خانوادهتان از ارزشهای خانوادگی باید شفافسازی کنید. دانستن اینکه چه عکسالعملی چگونه باید باشد و چرا، علاوه بر رفتار خودتان در مواقع مشابه، نیازمند توضیح است بویژه برای کودکان.
چگونگی انتقال ارزشهای خانوادگی به محل کار
تأثیر ارزشهای خانواده بسیار فراتر از محدوده خانه است. ارزشهای خانوادگی نشان میدهد شما چه کسی هستید. آنها بر ظاهر و رفتار شما در محل کار و اخلاق کاریتان، همینطور بر نحوه انجام کار و اولویتبندی وظایفتان تأثیر میگذارند.