در بیست و یکمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران مطرح شد
کشف قدیمی‌ترین بقایای انسانی و جانوری در ایران
زیست بوم - بیست و یکمین گردهمایی سالانه باستان‌شناسی ایران، دوشنبه ۱۴ اسفندماه در موزه ملی ایران آغاز به کار کرد. باستان‌شناسان طی این همایش سه روزه به تشریح وضعیت محوطه‌های باستانی ایران پرداختند.
محمدجواد جعفری سرپرست فصل دهم کاوش باستان‌شناسی از محوطه ریوی دشت سِمِلقان، در استان خراسان‌شمالی گفت: بقایای معماری خشتی، خرده سفال‌ها، خمره‌های بزرگ ذخیره آذوقه، سنگ‌ساب‌ها، اشیای آهنی و مفرغی و نمونه‌های ذغالی، گیاهی و استخوان جانوری از مهم‌ترین یافته‌ها هستند. از میان آنها اثر مهرهای گلی (با نقوش انسانی و گل‌مهرهای دوران سلوکی و اشکانی و شواهدی از خط و نگارش) شاخص‌ترین بودند.
بقایای اسب منقرض شده در قزوین
حامد وحدتی‌نسب سرپرست کاوش باستان‌شناسی غار قلعه کرد آوج، استان قزوین گفت: طی سه فصل کاوش هیأت مشترک ایران و فرانسه در غار قلعه کرد هزاران یافته فرهنگی (مشتمل بر بقایای اسکلتی انسانی، استخوان‌های جانوری و دست‌افزارهای سنگی) یافت شده است که بخش اعظم حاصل از آن بقایای جانوری هستند. بیشترین بخش بقایای جانوری بزرگجثه غار قلعه کرد را پستانداران بزرگی مانند انواع گونههای اسب‌سانان، گاوسانان و بز و گوسفند وحشی تشکیل می‌دهند. حضور و فراوانی گونههای مختلف اسب وحشی و نوعی اسب منقرض شده از دوران پلیئستوسن به نام هیدرونتین قابل توجه است.
وحدتی‌نسب اظهار کرد: در کنار بقایای پستانداران بزرگجثه، حضور جانورانی همچون نوعی کرگدن دو شاخ منقرض شده که تا پایان پلیئستوسن در اوراسیا زندگی می‌‌کرده و همچنین خرس قهوه‌‌ای قابل توجه است.
او یکی از مهم‌ترین کشفیات غار قلعه کرد را دندان شیری یک کودک انسان نئاندرتال به قدمت 175000 سال دانست که قدیمی‌ترین شواهد جسمانی از نوعی انسان در فلات ایران است و گفت: این یافته کم‌‌نظیر هم‌اکنون در موزه قزوین به نمایش گذاشته شده است. آخرین سالیابی‌های انجام شده به روش‌های آزمایشگاهی گویای این است که قدمت لایه‌های فرهنگی غار قلعه کرد نزدیک به نیم میلیون سال است که آن را مبدل به قدیمی‌ترین سکونتگاه انسان در فلات ایران کرده است.
2 اسکلت انسانی با قدمت 4500 سال قبل میلاد
اکبر عابدی سرپرست هیأت نخستین فصل گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری تپه چمن لیلان، استان آذربایجان‌شرقی گفت: مهم‌ترین یافته تپه چمن، بقایای تدفین دو اسکلت انسانی در قدیمی‌ترین فاز معماری روی خاک بکر بود. این یافته به دلیل داشتن 12 قطعه مسی به‌عنوان هدایای تدفینی و گورنهاده با مهره‌های فراوان به‌عنوان گردن‌آویز در دوره نوسنگی بی‌نظیر است. این داده‌های فلزی در زمره قدیمی‌ترین شواهد فلزکاری باستان در سرتاسر غرب آسیا و کل دنیا هستند، چرا که قدیمی‌ترین شواهد فلزکاری که تاکنون گزارش شده مربوط به جنوب شرق ایران و محوطه تل‌ابلیس است که بازه زمانی حدود 4500 سال قبل میلاد را پیشنهاد می‌دهند.
آسیب 70 درصدی به روستای تیس
نوذر حیدری، سرپرست هیأت باستان‌شناسی محوطه کلندی درباره روستای تیس در استان سیستان و بلوچستان گفت: محوطه کلندی یکی از چندین اثر باستانی واقع در روستا و بندر تاریخی تیس است که در بخش مرکزی شهرستان چابهار و در محدوده سرزمینی منطقه آزاد تجاری، صنعتی چابهار قرار دارد. این محوطه که تاکنون به ثبت ملی هم نرسیده در اثر ساخت و سازهای بی‌رویه در یک دهه اخیر، به‌شدت آسیب دیده و بخش‌هایی از آن، بالغ بر 70درصد از بین رفته یا زیر منازل مسکونی دفن شده است. کاوش در محوطه کلندی به پیشنهاد معاونت میراث‌فرهنگی اداره کل میراث‌فرهنگی سیستان و بلوچستان و با موافقت پژوهشگاه با هدف شناخت نسبی از این محوطه و آماده‌سازی مقدمات ثبت این اثر در فهرست میراث ملی و جلوگیری از دست‌اندازی‌های بیشتر آن صورت گرفته است.
جا‌به‌جایی سفال در اثر جاری شدن سیل
رضا نوری شادمهانی، باستان‌شناس به تشریح پروژه گمانه‌زنی در ایوان شمالی مسجد جامع نوش‌آباد استان اصفهان پرداخت و گفت: شهر نوش‌آباد دارای فضاهای دستکند زیرزمینی است که از سوی کاوشگر پیشین به دوره ساسانی نسبت داده شده است. این در حالی است که صرفاً چند قطعه سفال از این عصر در دالان‌های فضای دستکند به دست آمده است. با استناد به این قطعات معدود، نمی‌توان فضاهای دستکند را تاریخ‌گذاری کرد، زیرا به احتمال زیاد این قطعه سفال‌ها در نتیجه جاری شدن سیل به درون فضاهای دستکند راه یافته‌اند. بنابراین، به منظور تاریخ‌گذاری مسجد جامع به‌عنوان قدیمی‌ترین بنای این شهر و ردیابی فضاهای دستکند در زیر این بنا، پیشنهاد گمانه‌زنی در سه نقطه از مسجد جامع ارائه شد که پس از تصویب در شورای پژوهشی پژوهشکده باستان‌شناسی، مجوز شروع عملیات گمانه‌زنی از سوی پژوهشگاه صادر شد.
کشف آثار و بقایای یک زلزله باستانی
جواد حسین‌زاده ساداتی باستان‌شناس در این نشست به تشریح کاوش فصل نخست از مرحله سوم طرح بازنگری سیلک کاشان 1401 پرداخت و گفت: آثار و بقایای بر جای مانده از زلزله‌ای باستانی در این قسمت به دست آمده بود که دست‌کم یک مرد بیش از 40 ساله و چندین خمره بزرگ ذخیره را در زیر خود دفن کرده بود. در پشت این فضا لایه‌های متعدد و متوالی خاکستر و کلوخ‌های حرارت‌دیده وجود داشت و به هنگام تمیزکردن اولیه چند عدد گِل‌مهر با اثر مهر استامپی به دست آمده بود. پس از بررسی‌های دقیق‌تر مشخص شد که این بخش در اصل پشت حیاط یک خانه بوده که هم زباله‌های روزمره (به صورت نوارهایی نازک از لایه‌های متعدد خاکستر) در آن ریخته می‌شده است.
