بحران بیتفاوتی اجتماعی در جوامع جهانی
بیتفاوتی یک مسأله اجتماعی است که در صورت بروز آن، بین آگاهی، احساسات و رفتار افراد نسبت به مسائل اجتماعی نوعی گسست به وجود میآید و این گسست باعث انفعال نسبت به مسائل اجتماعی میشود.
تحقیقات نشان داده که خشم یا نزاع با دیگران، بزرگترین مشکلاتی نیست که با آن روبهرو هستیم، بلکه بزرگترین مشکل بیتفاوتی است. بیتفاوتی اجتماعی نوعی کنارهگیری از مسئولیتهاست و به شکلی تفکیک بر اساس منافع شخصی است که فرد نسبت به رخدادهای اجتماعی از خود نشان میدهد.
اما اکنون، ابعاد بیتفاوتی در برخی از کشورها گسترش یافته است. بیتفاوتی نسبت به انسانهای دیگر و دلسوز نبودن نسبت به دیگران بهخصوص کسانی که از مشکلاتی مثل بیماری، تنگدستی یا بیعدالتی رنج میبرند، مسألهای است که جامعه جهانی باید با آن روبهرو شود. ما با پیامدهای تاریخی موارد خشونت علیه مردم در تاریخ بشر، بویژه رویدادهای ناعادلانه در طول تاریخ آشنا هستیم. ما با کتابهایی که از غم انسانها سخن گفتهاند و اتفاقات و جنگهایی که منجر به قتل هزاران انسان شده، آشناییم. این موارد هنوز هم در دنیا دیده میشود، اما چگونه به آن واکنش نشان میدهیم؟ کشتار مردم بویژه کودکان و زنان در غزه یکی از این موارد است. در چنین شرایطی آیا از خود پرسیدهایم که به عنوان یک انسان چه کاری باید انجام دهیم؟ رفتار جوامع در این شرایط در تاریخ ثبت میشود. عملکرد ما بر تصویر جامعهمان در آینده نیز تأثیرگذار است.
پاسخی که ذهنمان را در چنین شرایطی درگیر خود میکند، این است: «چگونه در این شرایط میتوان کار مفید انجام داد؟» در طول تحصیل و زندگی برخی از ما آموختهایم که عشق ورزیدن به شیوهای مطلق و نهایی نوعی کمک کردن به همنوعان است.
بنا بر تحقیقات انجام شده توالی متغیرهای مستقل مؤثر بر بیتفاوتی اجتماعی بر اساس تحلیل مسیر عبارتاند از: زمینههای خانوادگی، شرایط رشد محیطی، قوانین، احساس ناهنجاری اجتماعی، اثربخشی اجتماعی، رسانههای جمعی، اعتماد اجتماعی و امید به آینده.
چگونه میتوان از بیتفاوتی اجتناب کرد؟
اجتناب از بیتفاوتی مستلزم تلاش فعال برای توجه و ابراز مراقبت است. گفتن اینکه اهمیت میدهیم، کافی نیست، بلکه اهمیت دادن به موضوع را باید در سطح فردی نشان داد. مداخلهگران بویژه در کشورهای توسعه یافته البته ادعا میکنند که اهمیت میدهند و معتقدند حضورشان به عنوان مداخلهکننده کافی است تا به مردم نشان دهند که اهمیت میدهند.
در دهههای اخیر، اعتماد به اخبار در بسیاری از نقاط جهان کاهش یافته است. در حالی که بحران ویروس کرونا ارزش روزنامهنگاری مستقل را یادآوری کرد و اعتماد را در برخی نقاط افزایش داد، بسیاری د ر دنیا، همچنان به اخبار با شک و تردید نگاه میکنند.
با بیتفاوتی اجتماعی، خیلی از جوامع به سمت غیرانسانی شدن پیش میروند
بیتفاوتی در خیلی از جوامع در دنیا، کم و بیش در حال تبدیل شدن به یک بیماری اجتماعی است که به سرعت در حال گسترش است. برخی جوامع، با غفلت از پذیرش انسانیت دیگران و ارزش آنها، اکنون خود را به شناخت موقعیت اجتماعی، نفوذ یا ثروت آنها محدود میکنند. در خیلی از کشورها مردم به جای اینکه رفتار انسانیتری داشته باشند، بیشتر مادیگرا و غیرانسانی میشوند.