نیلوفر منصوری
خبرنگار

مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان به «ایران» می‌گوید: در دهه‌های اخیر، مالکین جدید با خرد شدن زمین‌ها و احداث اتاقک و ساخت سکو درصدد تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی به زمین‌های تفننی هستند. به گفته بهرام میر دریکوند، در گذشته سطح اراضی کشاورزی بیشتر بود و مرزهای کمتری تشکیل می‌شد. اما امروزه مرزها بیشتر و اراضی به قطعات کوچکتر تبدیل شده‌اند. به گفته او، قطعات بزرگ اراضی کشاورزی، موجب کاهش هزینه‌ها و صرف مدت زمان کمتر برای عملیات کاشت، داشت و برداشت است. مجموعه این عوامل دست به دست هم می‌دهند و کشاورزی را اقتصادی‌تر، درآمد در واحد سطح را بیشتر و هزینه‌ها را پایین‌تر می‌آورند. علاوه بر آن، اعمال مدیریت و تخصیص مالکیت نیز بهتر انجام می‌شود.

 ضربه به کشاورزی اقتصادی
با خرد شدن مالکیت‌ها در قالب سهام زراعی، نقل و انتقال مشاع در قانون مجاز شمرده شد. به گونه‌ای که در زمان اصلاحات اراضی، بخشی از سهام مالک اولیه به عنوان نسق زراعی به زارعین واگذار شد که مجاز به انتقال سهام خود بودند و حد نصابی برای آن تعیین نشد. بهرام میر دریکوند، مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان به «ایران» می‌گوید: این نقل و انتقال مشاع، ضربه سهمگینی بر پیکره کشاورزی اقتصادی زد و زارعین به اسم اراضی کشاورزی، زمین‌ها را به قطعات کوچک تقسیم کردند و هر زارع جدیدی بنا به میل و خواسته خود، بدون در نظر گرفتن قانون، کاربری جدیدی را در پیش گرفت. برخی کم‌کم در زمین کشاورزی، ویلا و ساختمان ساختند و بخش کشاورزی را به بیراهه کشاندند و در طول زمان کشاورزی اقتصادی به کشاورزی معیشتی تبدیل شد. به عبارتی هر کشاورز به اندازه مخارج سالیانه خود از زمین استحصال می‌کند. آنقدر درآمد دارد که بتواند خرج و مخارج زندگی خودش را تأمین کند و بیشتر از آن نمی‌تواند درآمدزایی داشته باشد، زیرا مالکیت‌ها خرد شدند.
این مسئول با اعتقاد به اینکه در طول 60 سال اخیر، حدود 90 درصد از اراضی اقتصادی به اراضی معیشتی تبدیل شده‌اند، ادامه می‌دهد: متأسفانه این اراضی به شکل معیشتی نیز باقی نمی‌ماند. امروزه کشاورزی ما در حال پیشروی به سمت کشاورزی تفننی است. این موضوع بخصوص در حریم شهرها و مناطق خوش آب و هوا بیشتر رواج دارد، زیرا به راحتی و با استفاده از قانون اصلاحات اراضی و نقل و انتقال مشاع اراضی کشاورزی، این اراضی را به قطعات کوچک به چند نفر می‌فروشند. برخی از زارعین، به مرور زمان در قطعات کوچک‌شان با ساخت اتاقک، سکو و راه دسترسی به عناوین مختلف عرصه زراعی یا کشاورزی را از این حالت خارج و به عرصه غیرکشاورزی تبدیل می‌کنند.

 پروژه رفع تداخلات در دولت سیزدهم
یکی از مهم‌ترین پروژه‌های در دستور کار دولت سیزدهم و وزارت جهاد کشاورزی، پروژه رفع تداخلات است. پروژه‌ای که توسط سازمان جهاد کشاورزی استان‌ها برای حل اختلاف بین کشاورزان و دولت بر سر اراضی کشاورزی اجرا می‌شود. به همین جهت برنامه‌ریزی شد تا رفع تداخلات در کمترین زمان ممکن انجام شود و کشاورزان بتوانند به حق خود برسند. به همین جهت میر دریکوند می‌گوید: در مرحله نخست باید رفع تداخلات انجام گیرد تا شرایط اجرای کاداستر و تثبیت مالکیت کشاورزان مهیا شود.
 از مزایای پروژه کاداستر دسترسی به دیتاهاست و اینکه چه مقدار زمین کشاورزی موجود است و هر مالک چه مقدار زمین دارد. موقعیت مکانی زمین هر مالک را می‌شناسیم و بر این اساس برنامه‌ریزی می‌کنیم.
مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان با اشاره به پروژه یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی در قالب تشکیل شرکت تعاونی سهامی زراعی و غیره ادامه می‌دهد: هدف این است که قطعات خرد شده را تحت عنوان بلوک (قطعاتی از مجموعه یک اراضی ریز که به یک قطعه بزرگتر تبدیل شده‌اند) ثبت کنیم و این اراضی را به جایی برسانیم که توجیه اقتصادی داشته باشد. به همین جهت بهترین راه‌حل آن یکپارچه‌سازی اراضی کشاورزی است.

مزایا و مشوق‌های دولتی
میر دریکوند با اشاره به برخی مزایای این طرح و مشوق‌های دولت می‌افزاید: تجهیز اراضی کشاورزی به سیستم نوین آبیاری با مشارکت زارعین، احداث جاده بین زراعی، تأمین نهاده‌های کشاورزی از قبیل کود و بذر با قیمت‌های پایین، تخفیف بیمه محصولات کشاورزی و... از مزایای این طرح است.
این مسئول با اشاره به پروژه رفع تداخلات می‌گوید: این پروژه از سال 95 به مرحله اجرا درآمد. با گذشت 8 سال، از کل پلاک‌های دارای تداخل در کل استان که حدود هزار و 508 پلاک است، حدود 823 پلاک در کمیسیون رفع تداخلات تعیین تکلیف شده است.
به گفته مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان، 80 درصد این پلاک‌ها که حدود 630 پلاک می‌شود، در دولت سیزدهم و در زمان مدیریت فعلی سازمان جهاد کشاورزی استان تعیین تکلیف شده است. میر دریکوند با اشاره به اینکه در نتیجه این رفع تداخل، حدود 39 هزار و 700 هکتار از منابع ملی، کسر و به اراضی کشاورزی مردم اضافه شده است، می‌گوید: متقابلاً حدود 2 هزار هکتار از اراضی زراعی کسر و به منابع ملی اضافه شده است. اکنون از مساحت 500 هزار هکتاری اراضی کشاورزی استان، حدود 343 هزار هکتار تحت عنوان اراضی غیرملی تثبیت و به رفع اختلاف بین دولت و کشاورزان رسیدگی شده است.
آنگونه که این مسئول می‌گوید: از مجموع 823 پلاک در طول 8 سال، 379 پلاک را در سال 1402 تعیین تکلیف کرده‌ایم و این نشان از جهش عملکرد دارد.
مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی استان لرستان در پایان می‌گوید: با فعال‌سازی کارشناسان بیشتر در سطح دبیرخانه از این هفته در هر هفته دو جلسه کمیسیون برگزار و تا پایان سال پروژه رفع تداخلات را در سطح استان اجرا می‌کنیم. طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته تا پایان سال تداخلات را به پایان می‌رسانیم و جشن اتمام این پروژه را برگزار می‌کنیم.

بــــرش

تجهیز اراضی کشاورزی به سیستم نوین آبیاری با مشارکت زارعین، احداث جاده بین زراعی، تأمین نهاده‌های کشاورزی از قبیل کود و بذر با قیمت‌های پایین، تخفیف بیمه محصولات کشاورزی و ... از مزایای این طرح است.