باد و باران نقش برجسته 5 هزار ساله جیرفت را تخریب کرد
چندی پیش سید منصور سیدسجادی، سرپرست کاوش‌های شهر سوخته در سیستان و بلوچستان، پس از 17 سال وقفه، برای کاوش‌های باستان‌شناسی به جیرفت کرمان رفت. او خبر خوبی ندارد؛ نقش برجسته تپه 5 هزار ساله باستانی «کنارصندل» به طور کامل از بین رفته است. این نقش برجسته توسط یوسف مجیدزاده، سرپرست کاوش‌های هلیل‌رود در جیرفت در دهه 80 کشف شد. سیدسجادی در گفت‌و‌گو با ایلنا از وضعیت وخیم این تپه که یکی از شناخته‌شده‌ترین تپه‌های باستانی کشور در جهان است خبر می‌دهد و می‌گوید:«طی سال‌هایی که این محوطه به حال خود رها شده بود صدمات جبران‌ناپذیری به آن وارد شده، برای مثال پیکره نقش برجسته بسیار زیبایی که در این محوطه کشف شده بود کامل از بین رفته است و دیگر نمی‌توان کاری برای آن انجام داد. به این محوطه نزدیک به 17 سال رسیدگی نشده و مرمتی در آن انجام نگرفته است. هرچند آثار به طور مستقیم در معرض باد و باران نبودند و روی آن کشیده شده بود اما آنچه روی آثار کشیده شده فنی و تخصصی نبوده و نتوانسته است این اثر نقش برجسته را در مقابل عوامل طبیعی به طور کامل حفظ کند؛ ضمن آنکه محوطه به رسیدگی نیاز داشته که صورت نگرفته و از این‌رو نقش برجسته به طور کامل از بین رفته است.»
او با توجه به وضعیت محوطه ترجیح می‌دهد فرصت کاوش‌های امسال را به نجات‌بخشی آثار اختصاص دهد و می‌گوید:«باید بخش‌های تخریب شده و فرسوده را حفاظت و مرمت کنیم. در واقع ۷۵ درصد کار ما در «کنارصندل» به حفاظت اختصاص یافته است نه کاوش، چراکه اگر این سایت حفاظت و بخش‌های تخریب شده درست نشود، حفاری کار درستی نخواهد بود.»
او تخریب‌های کنارصندل را نه به دلیل حفاری‌های غیرمجاز، بلکه فرسودگی و تخریب ناشی از شرایط طبیعی می‌داند و می‌گوید:«آثار محوطه از خشت و گل هستند و در تمام این سال‌ها در معرض باد، باران و… قرار داشته و دچار فرسایش و ریختگی شده‌اند.»او نجات معماری کنارصندل را دارای اولویت می‌داند و می‌گوید:«با توجه به درصد بالای تخریب باید نجات‌بخشی را براساس اهمیت معماری‌ها انجام دهیم.» به گفته سیدسجادی، با توجه به تخریب و غارت بالای قاچاقچیان و دلالان عتیقه، برای گورستان مطوط‌آباد نمی‌شود کاری کرد. بیشتر اشیای سنگ صابونی که از جیرفت به اقصی نقاط جهان قاچاق شد از دل همین گورستان بیرون کشیده شده است.
سیدسجادی درباره اهمیت تپه کنارصندل می‌گوید:«کنارصندل تغییرات عمیقی را درباره منشأ شکل‌گیری تمدن‌های دوران شهرنشینی دارد. همچنین باید تأثیرات این سایت را روی سایت‌های اطراف و دورتر، حتی روی کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، عربستان صعودی و… نشان دهیم.»