گروه فرهنگی/ شانزدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد در حالی به ایستگاه پایانی خود رسید که اهالی ادبیات و دوستداران کتاب شاهد تحقق وعده‌ای بودند که طی روزهای اخیر به نقل از متولیان فرهنگی رسانه‌ای شد؛ وعده‌ای مبنی‌بر اینکه امسال در بخش داستان بلند و رمان اثر برگزیده معرفی می‌شود، آن هم در شرایطی که جوایز این دوره افزایش قابل‌توجهی یافتند. در این بین اثری از انتشارات ایران نیز موفق به کسب عنوان برگزیده در بخش مستندنگاری شد؛ کتاب«من اعتراف می‌کنم: زندگی و زمانه وحید افراخته» نوشته محمد رحمانی که مشروح نشست نقد و بررسی آن، پنجم تیرماه سال‌جاری در صفحه 19 روزنامه ایران در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.

جلال شخصیتی ممتاز
در فرهنگ کشورمان است
به گزارش «ایران»، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این مراسم با اشاره به یکصدمین سالگرد تولد جلال آل‌احمد گفت: جلال یکی از نقاط مرتفع نظریه مقاومت فرهنگی است. جلال آل‌احمد در کتاب غرب‌زدگی خود درباره اعدام شیخ فضل‌الله نوری نوشته است: «از آن روز بود که نقش غرب‌زدگی را همچون داغی بر پیشانی ما زدند و من نعش آن بزرگوار را بر سر دار، همچون پرچمی می‌دانم که به علامت استیلای غرب‌زدگی پس از دویست سال بر بام سرای این مملکت افراشته شد.» این جمله، روایت نزاع نظریه اصالت فرهنگ با نظریه تسلیم و نظریه انحطاط است. محمد مهدی اسماعیلی تأکید کرد: جلال در دهه ۴۰، در دوره ویژه‌ای می‌زیسته که تولد نهضت امام(ره) بود، در نظریه سیاسی امام راحل، حرف قهرمان نیست. امام محور جامعه است حرکت جلال نیز در آغاز حرکت امام بود. ما جلال را بزرگ می‌داریم چون جلال یکی از نقاط عطف و قله مقاومت فرهنگی ماست.

از جریان نشاط فرهنگی و رونق فرهنگی دفاع کنیم
به گفته وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دولت تلاش می‌شود حوزه فرهنگ، حوزه غالب باشد و مدیران قبل از اینکه متخصص باشند، دغدغه فرهنگی داشته باشند. اسماعیلی با بیان اینکه جایزه ۴۰۰ میلیون تومانی در شانزدهمین دوره جایزه جلال به چند برگزیده اعطا شده گفت: «مسیری که آغاز شده پردرخشش خواهد بود. همه دغدغه‌هایی که جلال در آثارش برای ما به یادگاری گذاشته برطرف خواهد شد.»
وی در بخش دیگری از سخنانش بااشاره به مسأله پوشش و حجاب گفت: «مسأله پوشش و حجاب دعوایی که دیگران آن را تقلیل می‌دهند و از عباراتی مثل لچک و... استفاده می‌کنند نیست بلکه مهم‌تر، دعوای هویتی و فرهنگی است. باید امروز از جریان نشاط فرهنگی و از رونق فرهنگی دفاع کنیم. ما معتقدیم اصالت فرهنگ به معنای قبضه حوزه فرهنگ و هنر نیست. این را حامیان نظریه تسلیم به دروغ به جامعه ما حقنه کرده‌اند برای اینکه اسباب ادامه شرایط مورد نظرشان فراهم شود. ما در این کارزار فرهنگی باید تلاش کنیم عمق اصیل جامعه ایرانی را به جوان‌های امروزمان نشان دهیم.»

نسبت انسان با کلمه در حال خدشه‌دار شدن است
یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزیر ارشاد هم از جمله سخنرانان این مراسم بود که گفت: «اکنون در جهان، ادبیات دو تهدید بزرگ را پیش‌رو دارد، یکی از آنها فراموش‌شدن لذت خواندن متن است. امروزه دریافت، جایگزین آموختن شده. معتقدم نسبت انسان با کلمه و مفاهیم پشت آن در حال خدشه‌دار شدن است. آسیب جدی دیگری که فراروی ادبیات است، تهدید قوه و امکان خیال‌پردازی انسان معاصر است. یکی از ویژه‌ترین توانمندی‌های انسان آرمان‌خواهی، آرمان‌طلبی و خیال‌پردازی است. وقتی مرزهای خیال و واقعیت از بین می‌رود و با فناوری‌های تصویری، خیال‌ها پیش‌روی چشم انسان‌ها قرار می‌گیرد. در این شرایط خلأ آثار فردی مثل جلال آل‌احمد احساس می‌شود، کسی که نسبت به ظلم به ما نهیب بزند.»

بــــرش

نگاهی به اثربرگزیده بخش مستندنگاری
از آنجایی که پیش‌تر اسامی آثاربرگزیده و شایسته تقدیر را منتشر کرده‌ایم از بازنشر آن خودداری کرده و به ذکر نکاتی درباره کتاب«من اعتراف می‌کنم: زندگی و زمانه وحید افراخته»، نوشته محمد رحمانی که عنوان برگزیده بخش مستندنگاری این دوره را از آن خود ساخته می‌پردازیم. چرایی اهمیت این کتاب را می‌توان در جایگاه وحید افراخته، شخصیت‌محوری نوشته رحمانی جست‌و‌جو کرد، افراخته برای علاقه‌مندان تاریخ معاصر کشورمان نام پررمز و رازی است؛ عضو رده‌‌بالای سازمان مجاهدین‌خلق که پیش از وقوع انقلاب به دست ساواک افتاد. دستگیری‌اش همان‌قدر پرحاشیه بود که فعالیت‌هایش. او به‌رغم سن و سال کمی که داشت طی کمتر از یک هفته بازجویی، لب به اعترافاتی گشود که برچسب خیانت بر پیشانی‌اش چسبانده شد. بعد از صفحات بی‌شمار اعترافاتی که تحویل دستگاه امنیتی پهلوی دوم داد، سلول‌های زندان‌ها بودند که یکی پس از دیگری از اعضای مجاهدین خلق پر می‌شدند. با این‌حال طی همه سال‌هایی که از دستگیری و تیربارانش می‌گذرد، کتاب «من اعتراف می‌کنم» را می‌توان نخستین اثر مستقلی دانست که درباره این چهره سیاسی در دسترس مخاطبان قرار گرفته است. محمد رحمانی، نویسنده این کتاب در نوشته خود که به همت انتشارات مؤسسه فرهنگی ایران منتشر شده سراغ این عضو مرکزی و پرحاشیه سازمان مجاهدین خلق در قبل از انقلاب رفته است. از نکات قابل‌توجه این کتاب می‌توان به تلاشی اشاره کرد که نویسنده‌اش در حفظ بی‌طرفی ضمن ارائه مستندات تاریخی به خرج داده است؛ آنچنان که خودش در این رابطه گفته: «مواجهه با وحید افراخته در این کتاب، نه مواجهه‌ با یک خائن است و نه یک قهرمان و حتی ضدقهرمان! درباره‌اش به‌عنوان یک انسان و مسیری که طی کرده نوشته‌ام. اینکه وحید چه کسی بود، چه کرد و چه اتفاقاتی در زندگی‌اش رخ داد و سبب وقوع چه وقایعی شد.»