پل دوم ترانزیتی آستارا-آستارا بین ایران و جمهوری آذربایجان روز شنبه به بهره‌برداری می‌رسد. پل جدید در منطقه باغچه سرا و خارج از شهر آستارا ساخته شده تا روند عبور کامیون‌های ترانزیتی تسهیل شود. ارتباطات ایران با جمهوری آذربایجان و با منطقه قفقاز به لحاظ ژئوپلیتیکی اهمیت ویژه‌ای دارد و تسهیل تجارت و عبور کالا میان ایران و این کشورها همواره مورد تأکید دو طرف بوده است. از سوی دیگر این مسیر بخش مهمی از کریدور شمال- جنوب است که توسعه آن در دستور کار کشورها قرار دارد.
در این خصوص مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی گفت: در چند روز آینده، محور دوم ترانزیتی اصلی کشور در حوزه آستارا به جمهوری آذربایجان به بهره‌برداری خواهد رسید و تلاش همه دست‌اندرکاران امر، همچنین گمرک، مرزبانی، پلیس گذرنامه و غیره این است تا هرچه سریع‌تر این محور ترانزیتی وارد مدار فعالیت شود.
وی گفت: مطابق اعلام معاون نخست‌وزیر جمهوری آذربایجان که مسئولیت کمیسیون مشترک اقتصادی دو کشور را نیز بر عهده دارد، رشد حمل و نقل بین دو کشور در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال میلادی گذشته بیش از ۴۰ درصد و رشد ترانزیت افزون بر ۵۷ درصد بوده است که نشان‌دهنده به ثمر نشستن توافقات و تعاملات است و این رشد را در سایر کشورهای همسایه نیز شاهد هستیم.
جواد هدایتی، مدیرکل دفتر ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای نیز در گفت‌و‌گو با «ایران اقتصادی» با تأکید بر افزایش ترانزیت بین ایران و آذربایجان تا پایان امسال گفت: با توجه به افزایش حجم تردد بین دو کشور به علت الحالق ایران به موافقتنامه تجاری اوراسیا و افزایش تقاضای عبور بار از کریدور شمال-جنوب، پل دوم بین ایران و آذربایجان ساخته و تکمیل شده است که شنبه آینده به صورت رسمی افتتاح می‌شود. پل قدیم در درون شهر آستارا قرار دارد که با توجه به افزایش تردد مشکلات ترافیکی ایجاد کرده است.
به گفته هدایتی، با افتتاح پل جدید انتظار این است که تردد کامیون‌ها بین دو کشور از 450 تردد به هزار تردد در روز برسد.
وی افزود: همچنین پایانه مرزی در نزدیکی اتصال خط آهن جمهوری آذربایجان در آستارا در حال ساخت است. تکمیل این پایانه مرزی تا دو سال آینده برنامه‌ریزی شده است. البته اکنون در کنار پل جدید سایت موقتی برای ارائه خدمات به ناوگان خالی که بار صادراتی را حمل خواهند کرد راه‌اندازی شده است. به این ترتیب پل قدیم فقط محل تردد کامیون‌های با بار خواهد بود که این موضوع نیز به افزایش تقاضای تردد و کاهش بار ترافیکی در آستارا کمک می‌کند.
هدایتی مسائل سیاسی را در رشد ترانزیت دخیل دانست و گفت: کاهش تنش‌های سیاسی منجر به افزایش سرعت رشد ترانزیت در ماه‌های اخیر شده است و انتظار ما این است که تا پایان امسال، ترانزیت میان ایران و آذربایجان افزایش داشته باشد.
 
افزایش ۳۷ درصدی ترانزیت
هدف نهایی از ایجاد کریدورهای ترانزیتی و افزایش ارتباطات منطقه‌ای در حوزه تجارت و ترانزیت، رشد ترانزیت است که دولت آن را راهبرد خود در توسعه اقتصادی قرار داده است. در خصوص افزایش ترانزیت کشور، شهریار افندی‌زاده، معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی از افزایش ۳۷ درصدی ترانزیت کشور از ابتدای امسال تا پایان آذرماه خبر داد.
افندی‌زاده توضیح‌داد: بر اساس آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی، در ۹ ماه ابتدایی امسال در مجموع ۱۱ میلیون و ۷۳ هزار و ۸۶۲ تن کالا از کشور ترانزیت شده که این میزان نسبت به‌مدت مشابه سال قبل، ۳۷ درصد افزایش داشته است.
وی افزود: همچنین در این مدت، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی به‌ترتیب با عملکرد سه میلیون و ۴۸۴ هزار و ۱۸۱ تن و هفت میلیون و ۵۸۹ هزار و ۶۸۱ تن، به ترتیب افزایش ۷۷.۲۳ و ۲۴.۱ درصدی را نسبت به ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۱ رقم زده‌ است.
دبیر شورای‌عالی هماهنگی ترابری کشور ادامه‌داد: از مجموع عملکرد فوق، سهم حمل‌ و نقل جاده‌ای ۹ میلیون و ۹۶۰ هزار و ۸۶۲ تن و سهم حمل و نقل ریلی یک میلیون و ۱۱۳ هزار تن است که در بخش‌های جاده‌ای و ریلی، به‌ترتیب رشد ۳۹.۲۷ درصدی و ۵.۳۷ درصدی نسبت به‌مدت مشابه سال قبل محقق شده‌ است.
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی اضافه‌کرد: در آذر ماه امسال‌ و با عملکرد جهش‌گونه ترانزیت به میزان یک میلیون و ۶۰۷ هزار تن، رشد نقطه به نقطه ۹۳.۴۸ درصدی نسبت به آذر سال قبل ثبت شده‌ است. در این ماه، ترانزیت جاده‌ای کالاهای نفتی با عملکرد ۵۶۰ هزار و ۲۴۴ تن و ترانزیت جاده‌ای کالاهای غیرنفتی ۸۷۹ هزار و ۷۵۶ تن و ترانزیت ریلی مجموع کالاهای نفتی و غیرنفتی با عملکرد ۱۶۷ هزار تن است.
افندی‌زاده تأکید کرد: دستاوردهای ترانزیتی کشور و ثبت رکوردهای امیدوارکننده و در برخی موارد جهشی در دولت سیزدهم بویژه در سال‌جاری، در صورت مقایسه آماری با عملکردهای مشابه در بیش از یک دهه گذشته، به‌نحو شفاف‌تری قابل بیان است.
وی گفت: بر اساس داده‌های آمار موجود در وزارت راه و شهرسازی و برگرفته از سامانه‌های آماری و عملکرد سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، میانگین عملکرد سالیانه مجموع ترانزیت جاده‌ای و ریلی کشور در ۱۲ سال اخیر (یعنی از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۱) نزدیک به ۱۰.۳۴ میلیون تن بوده که در ۹ ماه نخست سال‌جاری، ترانزیت به میزان ۷.۱ درصد بیش از میانگین عملکرد سالیانه ۱۲ سال گذشته بوده است. وی افزود: همچنین، ترانزیت کالای نفتی و غیرنفتی در ۹ ماه نخست سال‌جاری، به‌ترتیب حدود ۲.۲ درصد و ۱۰.۱ درصد بیش از میانگین عملکرد سالیانه ۱۲ سال گذشته بوده است.

برش

پیش بینی جهش ترانزیت
معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی خاطرنشان‌کرد: تثبیت روند افزایشی عملکرد ترانزیت در ۲ سال گذشته، شرایط لازم و مساعد را برای جهش ترانزیت کشور در سال‌های پیش رو بویژه در سال‌های برنامه هفتم توسعه کشور فراهم کرده است که با توجه به اقدامات و برنامه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری مد نظر در سطح ملی و با محوریت وزارت راه و شهرسازی در چهارچوب این برنامه، انتظار می‌رود در سال‌های آتی جهش این عملکرد را با توجه به ظرفیت‌های بالقوه ترانزیتی کشور شاهد باشیم. با توجه به افزایش حجم تردد بین دو کشور به علت الحالق ایران به موافقتنامه تجاری اوراسیا و افزایش تقاضای عبور بار از کریدور شمال-جنوب، پل دوم بین ایران و آذربایجان ساخته و تکمیل شده است که شنبه آینده به صورت رسمی افتتاح می‌شود.