تکنیک انسانیت‌زدایی
الهام عابدینی
پژوهشگر روابط بین‌الملل
80 روز از آغاز عملیات طوفان‌الاقصی گذشته است. روند جست‌و‌جوی واژه‌هایی مثل «فلسطین»، «غزه»، «حماس» و «اسرائیل» در گوگل در 90 روز اخیر رو به کاهش است. این موضوع بیانگر کاهش حساسیت افکار عمومی در دنیا نسبت به این جنگ و قتل‌عام فلسطینیان است. در حالی که در هفته‌های نخست تظاهرات‌های گسترده و پرشماری در شهرهای مختلف دنیا از تهران تا لندن و واشنگتن دی سی در حمایت از فلسطین برگزار می‌شد، حالا شرایط تاحدی متفاوت شده است.
همزمان با چنین شرایطی، رسانه‌های جریان اصلی هم از تکنیک «انسانیت‌زدایی» برای کاهش حساسیت اخبار مربوط به فلسطین برای مخاطبان بهره می‌برند. به جای استفاده از واژه «شهروند» برای فلسطینیان از عبارت «ساکنان غزه» استفاده می‌شود. بی‌بی‌سی در 9 اکتبر نوشت: «700 نفر از اسرائیلی‌ها کشته شدند و 400 نفر هم در غزه مردند». گاردین در 18 اکتبر بدون اشاره به نقش رژیم صهیونیستی در بمباران زیرساخت‌های آب و فاضلاب و نسل‌کشی فلسطینیان نوشت: «همزمان با نبود آب سالم، فلسطینیان از بی‌آبی می‌میرند.»
تایمز لندن در 8 نوامبر نوشت: «یک ماه از روزی که حماس 1400 نفر را کشت و جنگ را شروع کرد گذشته است. گفته می‌شود 10هزار فلسطینی هم مرده‌اند». در این رسانه‌ها به ندرت اشاره‌ای به تاریخچه اشغال فلسطین و جنایت‌های 75 سال اخیر می‌شود.
نحوه پوشش اخبار مربوط به جنگ غزه طوری است که گویی تمام این منطقه فقط شامل نیروهای حماس است و هیچ «شهروندی» در آن حضور ندارد. بی‌بی‌سی در 22 اکتبر نوشت: «اسرائیل به مسجد جنین که مقر حماس است، حمله کرد». اما در این خبر هم هیچ سند و شاهدی نیست که نشان دهد آنجا مقر حماس بوده است.
واشنگتن پست در 27 نوامبر در خبر مربوط به تبادل اسرا، کودکان فلسطینی را «افراد جوان» و «زیر 18 ساله» و کودکان صهیونیست را «کودک» توصیف کرد.
این سیاست رسانه‌ای «انسانیت‌زدایی» در گفتمان مقامات صهیونیست هم دیده می‌شود. به عنوان مثال آنها زمانی که درباره فلسطینیان و حماس صحبت می‌کنند از واژگانی چون «آنها» و «هیولا» استفاده می‌کنند. وزیر جنگ رژیم صهیونیستی در همین ایام جنگ اخیر به صراحت گفت: «ما با حیوان‌های انسان‌نما می‌جنگیم».
انسانیت‌زدایی گامی مهم در جهت مشروعیت بخشی به جنگ شامل جنگ نظامی و جنگ اقتصادی (تحریم) است. مشابه چنین وضعیتی را درباره عراق، ایران و لیبی هم پیش‌تر دیده‌ایم. به عنوان مثال بارها رسانه‌های جریان اصلی در توجیه حمله غرب به افغانستان و عراق از حضور تروریست‌های القاعده در آن منطقه صحبت می‌کردند و هنگام صحبت از آنها از واژگان مربوط به حیوانات همچون «شکار تروریست‌ها» یا «کنام تروریست‌ها» و «آخور» استفاده می‌کردند. این سیاست اولاً سبب کاهش همذات‌پنداری مخاطب با سوژه و پس از آن هم اصلاً «دیگری» دانستن سوژه می‌شود و دیگر هر رفتاری با آنها مجاز به نظر می‌رسد.
