سنت‌های الهی و مسأله فلسطین
علی عسگری
پژوهشگر مسائل دینی
بعد از انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) در سال 1357، نظام جهانی دوره‌ای جدید را آغاز کرد که شاید بتوان مهم‌ترین ویژگی این دوره را، هوشیاری ملت‌ها در برابر ظلم نامید. هوشیاری‌ای که هر چند قبل از انقلاب اسلامی، با قیام علیه ظلم در کشورهای مختلف جهان به نسبتی وجود داشت ولی یا معمولاً به سبب ضعف نظامی در همان اوایل قیام یا کودتا با شکست مواجه می‌شدند یا به علت نداشتن غنای فکری، قدرتی برای استمرار نهضت ضد ظلم خود نداشتند؛ از همین جهت، حضرت امام خمینی(ره) با شکستن هیمنه جبهه کفر و برهم زدن نظام اندیشه‌ای غرب مدرن، بذر شجاعت را در دل ملت‌های ستمدیده کاشتند تا امت اسلامی در وقت خود برای برچیدن ظلم جهانی، از ثمره آن بهره ببرد.
یکی از مسائلی که برای پژوهشگران انقلاب اسلامی حائزاهمیت است، چرایی یا بهتر بگویم، چگونگی پیروزی جبهه حق بر دستگاه پرادعا و دارای تکنولوژی ظلم است؟ برای این منظور بهتر است به تأثیر شکل‌گیری سنت‌های الهی و مقدمات آن بپردازیم تا بخشی از علت این چیرگی روشن گردد.
جهاد تبیین انبیا و آزمایش الهی
با شکل‌گیری نظام سلطه بر محور سرمایه‌گرایی و استثمار نیروی انسانی در جهت بهره‌وری نامشروع اجتماعی، ابزارهایی ایجاد شد تا به واسطه آن جلوی رشد عقلانیت مردم گرفته شود تا کسی در برابر نظام زورگو و استیلاجو، جرأت مقابله و هوس انقلاب را نداشته باشد. به این سبب جاهلیت ریشه دواند تا نظام استبدادی به کام مستکبران خوش نشیند. حال اگر عده‌ای مسخ این جاهلیت نشده و درصدد شکست نظام شیطانی و استبدادی ظالمان برآمده باشند، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟
علامه مصباح یزدی(ره) در کتاب جامعه و تاریخ، بخشی از سنت‌های الهی را، مخصوص جامعه دانسته که آنها را به دو قسم مطلق و مقید تقسیم کردند. ایشان سنت‌های مطلق را در دو مصداق هدایتگری انبیا و آزمایش ملت‌ها به خوشی‌ها و ناخوشی‌ها تعبیر کرده و ذیل آن آیاتی را آوردند.
از آیه پیداست که ایستادن در برابر طغیان‌گران و ظالمان، عزم جدی برآمده از عقلانیت اجتماعی را می‌طلبد و این جز با تبعیت از اولیای الهی ممکن نیست. طبیعتاً، این بیداری و هوشیاری، از سوی مستکبرین و نظام سلطه بدون پاسخ نمی‌ماند و آنان به‌دنبال خنثی کردن این عقلانیت اجتماعی به وجود آمده هستند. باید گفت تقابل جبهه حق و باطل مسأله پذیرفته‌شده‌ای از سوی اندیشمندان مسلمان است و شواهد تاریخی چون مبارزه نبی مکرم اسلام با سرمایه‌داران جزیرةالعرب و قیام علیه جهالت‌پروری‌شان برای تبدیل حماقت اجتماعی به عقلانیت اجتماعی، مؤید همین مطلب است. ازاین رو قرآن کریم با اشاره به ماجرای جنگ بدر از ایستادگی مسلمین در برابر ظالمان سخن گفته است و سنت الهی امداد را متذکر شده است: وَتِلْک الأَیامُ نُداوِلُها بَینَ النّاسِ وَلِیعْلَمَ‌الله الَّذِینَ آمَنُوا وَیتَّخِذَ مِنْکمْ شُهَداءَ وَاللّهُ لا یحِبُّ الظّالِمِینَ * وَلِیمَحِّصَ‌الله الَّذِینَ آمَنُوا وَیمْحَقَ الْکافِرِینَ(140و141-آل‌عمران) این باور به اندیشه توحیدی بود که مسلمانان را در برابر لشکر تا دندان مسلح کفار قریش پیروز ساخت. باوری که جز با حق‌گرایی و ولایتمداری امکان‌پذیر نبود.
انقلاب اسلامی و مبارزه با ظلم
مسأله مقاومت در برابر ظلم منحصر به تاریخ و خلاصه در جغرافیای خاصی نمی‌شود. نمونه‌های زیادی از ظلم‌ستیزی در تاریخ مشاهده شده است؛ اما همه آنها ریشه در باور به نظام توحیدی نداشته است. در میان انقلاب‌های مختلف عصر حاضر فقط یک انقلاب با محور ایمان به اندیشه توحیدی در مبارزه با مستکبرین و ظالمین رقم خورد و آن انقلاب اسلامی ایران به رهبری نایب امام زمان(عج)، حضرت امام خمینی(ره) بود. انقلابی که نه در یک عصر بدون رسانه و تبلیغات، بلکه در دوره‌ای سرشار از تکنولوژی‌های عظیم و پیشرفته صورت گرفت تا نشان دهد عنصر باور به نظام الهی و قدرت نامتناهی خداوند، محدود به اعصار ساده گذشته نبوده و هر زمان که مردم به آن باور داشته باشند، فراعنه زمانه خود را زمین خواهند زد.
رهبر معظم انقلاب اسلامی در تاریخ 22/12/1368 این بیداری ملت‌ها را به یکی از سنت‌های الهی تعبیر کرده و فرمودند: «امروز ما در دنیا شاهد بیدارى ملت‌ها هم هستیم. درست است که با پیشرفت وسایل جدید و تلویزیون و رادیو و تبلیغات و پول و امکانات صنعتى و غیره، تسلط قدرت‌هاى استکبارى بر ملت‌ها و بر شئون آنها روزبه روز بیشتر شده است؛ اما سنت الهى بر این قرار گرفته که ملت‌ها هم بیدار بشوند و ما امروز مىبینیم که ملت‌ها هم روزبه روز بیدار مىشوند و این به خاطر امیدى است که آنها به آینده پیدا کردهاند...»
فلسطین و سنت پیروزی بر دشمن
امروزه این مبارزه در غزه و در پیکار با تجسم نظام سرمایه‌داری غرب- اسرائیل- در حال رقم خوردن است؛ نظامی که شاید بتوان آن را عصاره اندیشه‌های ژان کالون، مارتین لوتر، نیکولو ماکیاولی و دیگر اندیشمندان غرب مدرن دانست. نظامی که بر پایه نسبی‌گرایی و حاکمیت سلیقه‌ها دور از توجه به واقعیات عینی، توسط سرمایه‌داران یهودی و استعمارگران قلدر، شکل گرفته است تا جیب صاحبان ثروت و قدرت را پر کند؛ ولو آنکه این ثروت از غصب حق و خون‌آلود شدن دستان پدران زحمتکش و دختران خردسال فلسطینی به دست بیاید.
این درحالی است که همزمان با افزایش منابع مالی قدرت‌های غربی و حمایت ایشان از رژیم غاصب صهیونیستی و مهم‌تر از آن فعالیت‌های گسترده رسانه‌ای، هیچ‌کدام نتوانسته‌اند در رشد باور به نظام توحیدی و کمال آن در ابعاد زندگی اجتماعی توسط اقشار گوناگون جامعه انسانی و دینی خللی وارد آورند. چراکه عنصر استقامت از باور به حقانیت توحید نشأت می‌گیرد و در برابر ظلم، کنش‌هایی اجتماعی می‌سازد تا سنت‌الهی امداد و نصرت را برای پیروان حق به ارمغان آورد. رهبر انقلاب در تاریخ 14/3/1398 می‌فرمایند: «مقاومت هزینه دارد اما هزینه سازش و تسلیم، از هزینه مقاومت به مراتب بیشتر است.» این بیان از آن روست که چنانچه ملتی در باور به حقانیت نظام توحیدی دچار انفعال و تعارف بشود، قطعاً هزینه مقاومت را کمتر از هزینه سازش با ظالم ندانسته و چه بسا تن به استعمار نیز بدهد. اما مشاهدات کارشناسان و مردم از مقاومت ملت فلسطین چیزی جز اعتقادی راسخ به اندیشه‌های وحیانی و توحیدی نمی‌گوید و این یعنی وعده پیروزی بر غاصبان، صادق است.
بعد از عملیات طوفان‌الاقصی توسط رزمندگان غیور مقاومت در فلسطین و پس از آن جنایت‌های اسرائیل و به شهادت رساندن هزاران هزار نفر در غزه، برخی چنین شبهه می‌کردند که مقصر این جنایات، فلسطینیان بودند و اگر اقدام به حمله نمی‌کردند، صهیونیست‌ها کاری با ایشان نداشتند! اولین نکته‌ای که اینگونه سؤالات و شبهه‌ها را درون خود جای داده است، عدم توجه به تاریخ فلسطین و همچنین عدم دقت روی مقاومت 70 ساله فلسطینیان از زمان اشغال سرزمین‌شان تاکنون است. چیزی که باعث می‌شود ما به سنت‌الهی مقاومت در برابر ظلم و ایستادگی در برابر زورگویان غربی، توجه کنیم، دقت به همین مباحث است.
این خود شاهدی است که فلسطینیان با الگو گرفتن از مقاومت مجاهدین مسلمان در صدر اسلام و مردم ایران در آغاز انقلاب اسلامی و در جنگ با مستکبرینی چون رژیم بعث و داعش، هیچ گاه خواستار سازش با ستمگران نبوده و همیشه با عزم راسخ و اعتقاد ریشه‌دار خود، به مبارزه با اشغالگران کودک‌کش، ادامه می‌دهند. حال با سیر تحولات و عقب‌نشینی اندیشه مدرن در پیکار حق و باطل، محقق شدن وعده پیروزی فلسطینیان، قریب‌الوقوع است تا بار دیگر شاهد شکست نظام پرادعای استکبار در برابر اندیشه توحیدی مسلمانان باشیم.