فناوری ابزاری برای آموزش خلاقانه
تعدادی از معلمان علاقه‌مند و مستعد در آموزش و انتقال مفاهیم آموزشی و درسی، در جشنواره الگوی تدریس برتر انتخاب شدند که شنیدن شیوه آموزشی آنها خالی از لطف نیست. یاسر برشبان، از استان گیلان، یکی از همین معلم‌هاست که توانست رتبه اول محور آزمایشگاه ریاضی را به دست آورد. او که در شهر صومعه‌سرا استان گیلان در مقطع هفتم، هشتم و نهم تدریس می‌کند، در شیوه آموزشی خود از امکانات نرم‌افزاری بهره برده است. برشبان درباره الگوی تدریس خود به «ایران» گفت: ما معمولاً در وبینارها و برنامه‌هایی که وزارت آموزش و پرورش برگزار می‌کند، حضور داریم و با شیوه‌های جدید آموزشی آشنا هستیم. امسال اولین سالی است که در این جشنواره شرکت کردیم. فرم جشنواره نسبت به سال قبل تغییراتی داشت و تخصصی‌تر و حرفه‌ای‌تر شده بود. الگوی تدریس ما در زمینه آزمایشگاه ریاضی بود با این هدف که دبیران بتوانند با امکانات و نرم‌افزارهای موجود، ریاضی را دقیق‌تر و کامل‌تر به دانش‌آموزان یاد بدهند.
وی در توضیح مبحث آزمایشگاه ریاضی گفت: آزمایشگاه ریاضی شبیه به آزمایشگاه علوم است. در این آزمایشگاه، معلم فایل محتوایی مناسب را در اختیار دانش‌آموز قرار می‌دهد، سپس دانش‌آموز تلاش می‌کند با آزمایش‌هایی که روی آن فایل‌ها وجود دارد، به جواب برسد که این جواب، به‌صورت دقیق و خیلی کامل‌تر در ذهن دانش‌آموز ثبت می‌شود. خیلی از دبیران ریاضی از ما می‌پرسند که آزمایشگاه ریاضی چیست و اصلاً مگر می‌توان درس ریاضی را هم آزمایشگاهی کرد؟ در واقع با کمک دو نرم‌افزار حرفه‌ای «جئوجبرا» و «دسموس» می‌توان آموزش را راحت‌تر کرد. من ۱۲ سال است که از نرم‌افزار جئوجبرا برای تدریس استفاده می‌کنم. برشبان در این باره توضیح داد: اگر معلم توانمند باشد، می‌تواند یک سری فایل‌های آموزشی خوب با این نرم‌افزار طراحی کند. معلم توسط این برنامه می‌تواند سؤالات گوناگونی طرح کند. سپس دانش‌آموز به‌صورت فعالیت درسی سؤالات را می‌بیند و سعی می‌کند بر اساس امکاناتی که نرم‌افزار جئوجبرا دارد با حرکت دادن لغزنده‌ها و حرکت دادن رأس شکل‌ها به پاسخ سؤالات دست یابد. یک مثال ساده به شما می‌گویم؛ فرض کنید می‌خواهیم مجموع اضلاع داخلی یک چهارگوش را به دست بیاوریم. از طریق برنامه طراحی شده توسط جئوجبرا از دانش‌آموز می‌خواهیم که اضلاع را به دست بیاورد زیرا این برنامه ابزارهایی دارد که می‌تواند اضلاع را اندازه‌گیری کند یا حتی مقدار آنها را تغییر دهد. هر دو برنامه جئوجبرا و دسموس مزایایی دارند که در کنار هم به خوبی می‌توان از آنها استفاده کرد. برشبان، درباره خاطرات خود از تدریس عنوان کرد: همه ما دبیرها گاه با دانش‌آموزانی مواجه می‌شویم که نمی‌توانند مطلب را به خوبی یاد بگیرند اما می‌توان با استفاده از یک سری نرم‌افزارها و خلاقیت‌ها، آموزش درست‌تری به بچه‌ها منتقل کرد. امروزه می‌توان از طریق برخی برنامه‌ها، شیوه‌های تدریسی طراحی کرد که روی گوشی موبایل هم قابل استفاده باشد و حجم بسیار کمی اشغال کند.
وی درباره شیوه تدریس خود گفت: به طور کلی تدریس به دو صورت مستقیم و یادگیری معکوس انجام می‌شود. ما فایل‌های آموزشی هندسه ریاضی هفتم را که درباره حجم است، در بستر جئوجبرا ساختیم؛ زیرا مبحث حجم به شکل سه‌بعدی باید آموزش داده شود. این مبحث یکی از درس‌های سخت برای دانش‌آموزان است به این دلیل که تصور سه بعدی دانش‌آموزان ضعیف است. ما با استفاده از جئوجبرا و کدنویسی‌هایی که در این برنامه وجود دارد، مبحث حجم را در قالب یک فایل به شکل تدریس معکوس طراحی و فیلم آن را در شبکه شاد برای دانش‌آموزان ارسال کردیم. این فایل فقط به شکل فیلم نیست و دانش‌آموزان می‌توانند با آزمایش، تعداد اضلاع و زاویه‌ها را کم و زیاد کنند و نتایج آن را ببینند. این طراحی یک مقدار شکل و شمایل بازی را دارد یعنی اول دانش‌آموز باید جواب را حدس بزند و سپس حدس خود را با جواب چک کند تا ببیند چقدر به پاسخ درست نزدیک بوده است. وی در پاسخ به این سؤال که این شیوه آموزشی چقدر روی یادگیری بهتر تأثیر گذاشته است، گفت: من ۷، 8 سال است که با کمک برنامه جئوجبرا به دانش‌آموزان درس می‌دهم و دانش‌آموزان بسیار راضی هستند. البته نمی‌توان تمام مباحث درسی را از این طریق به آنان یاد داد. برخی موارد مانند عبارت‌های جبری و ضرب و حجم در کلاس هفتم را می‌توان با این نرم‌افزار به شکل پویا به دانش‌آموزان آموخت. با این برنامه‌ها حتی می‌توان یک صد ضلعی یا هزار ضلعی منتظم کشید که این نامحدود بودن برای خود دانش‌آموزان هم جذاب است.
کشیدن یک صد ضلعی با دست کار دشواری است. این معلم برگزیده جشنواره الگوی تدریس در پاسخ به این سؤال که خلاقیت در تدریس باید اولویت چندم برای یک معلم باشد، گفت: خلاقیت یک فاکتور مهم در تدریس است اما ابتدا معلم باید اصول اولیه تدریس را که در دانشگاه تربیت دبیر به او آموزش داده می‌شود، بداند. همچنین معلم با خلاقیت می‌تواند تدریس دقیق‌تری داشته باشد. این خلاقیت می‌تواند در لحظه اتفاق بیفتد یعنی از اتفاقات در کلاس و مباحث، خلاقانه استفاده کرد. البته باید دید کلاس در چه سطحی است و باید از کجا شروع کرد.