در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره تغییر در الگوهای تدریس عنوان شد
نوآوری و جذابیت رمز و راز تـــدریس برتر
غزل رضایی ثانی
خبرنگار
آموزش و پرورش در زمینه توسعه الگوهای خلاقانه و نوین تدریس، گام‌هایی برداشته است که انتظار می‌رود اکنون این شیوه‌ها را از سوی برخی معلمان ببینیم. جشنواره الگوی تدریس برتر از جمله برنامه‌هایی است که برای معرفی این الگوها برگزار می‌شود.
مدیرکل دفتر آموزش دوره اول متوسطه وزارت آموزش و پرورش در گفت‌و‌گو با «ایران» با اشاره به اینکه از دوره‌های قبل، بحث تغییر در شیوه تدریس در آموزش و پرورش مطرح بوده است، خاطرنشان کرد: مدیران پیشین در آموزش و پرورش اقدام ویژه‌ای در زمینه شیوه نوین تدریس انجام دادند. برگزاری جشنواره‌ای که برای الگوهای تدریس برگزار می‌شده در اصل نامش جشنواره نوآوری در فرایند آموزش بوده است. اما اکنون نام آن به جشنواره الگوی تدریس برتر تغییر کرده است به این دلیل که ما می‌گوییم نوآوری در فرایند آموزش مهم است و باید دائم به روز بود.
حمید یزدانی گفت: در این فرایند، معلم از ابتدا تا آخر آموزش، باید بداند اگر پیشتر با سخنرانی آموزش می‌داد اکنون باید با روش‌های نوین و استفاده از فناوری و دست‌سازه‌ها آموزش را دنبال کند. این اتفاقات باید توأم با هم باشد تا روش تدریس برای دانش‌آموزی که تنوع طلب است، جذاب‌تر جلوه کند.
وی در پاسخ به این سؤال که ضرورت به روز شدن شیوه‌های تدریس چقدر احساس شده است، گفت: ما می‌توانیم روش تدریس را یک ابزار تلقی کنیم برای اینکه موضوعی را به دانش‌آموز یاد دهیم نیازمند معلمی هستیم که به آنها نزدیک باشد.
حالا نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم، تفاوت سنی میان معلم و دانش‌آموزان است. معلم، فارغ از تفاوت سن و تفاوت نسلی، باید بتواند اطلاعاتش را به صورتی قابل درک به دانش‌آموزان انتقال دهد. این موضوع یک مسأله کاملاً علمی است و دردسر معلم را مضاعف خواهد کرد.
مدیرکل دفتر آموزش دوره اول متوسطه گفت: در حال حاضر دانش‌آموزان ما در نسل متفاوتی هستند، همچنین مفهوم موضوعات عمق بیشتری پیدا کرده است و معلم با توجه به تفاوت‌های فردی، با روش‌های مختلف می‌تواند حرف خود را به دانش‌آموز بفهماند و اینجاست که ضرورت به کار بردن شیوه‌های نو و خلاقانه احساس می‌شود.
یزدانی در پاسخ به این سؤال که شاید یک معلم بیش از 10 سال با یک شیوه خاص آموزشی تدریس کرده و حالا تغییر برای او دشوار باشد و یک معلم تا چه اندازه می‌تواند نسبت به پذیرش شیوه جدید تدریس انعطاف داشته باشد؟ گفت: تغییر کردن، معلم و غیر معلم ندارد و تغییر همیشه سخت است. معلمی که تا امروز با یک شیوه پیش رفته قطعاً تغییر برای او سخت خواهد بود. بر همین اساس ما یک سری نیرو در آموزش استان‌ها داریم که سرگروه‌های آموزشی دروس هستند. در واقع سرگروه‌های آموزشی بهترین و نخبه‌ترین معلم‌ها هستند که حلقه اتصال نیروها در اداره آموزش و پرورش با معلمان در مدارس خواهند بود. کار اصلی سرگروه‌های آموزشی رسیدگی به مشکلات آموزشی معلمان و دانش‌آموزان است.
وی درباره فعالیت سرگروه‌های آموزشی توضیح داد: سرگروه‌های آموزشی دغدغه‌ها و مسائل دانش‌آموزان و معلمان را به اداره‌های آموزش و پرورش منتقل می‌کنند. سرگروه آموزشی دائم با سایر معلمان در ارتباط است و وضعیت آنها را بررسی می‌کند. در توضیح وظیفه سرگروه‌های آموزشی باید بگویم که مثلاً یک معلم علوم را که در رشته خود برجسته است، به مدت ۱۲ ساعت موظف به بازدید و نظارت در مدارس می‌کنیم. او باید از روند آموزش و تدریس مطلع شود و برای رفع مشکلات با معلمان گفت‌و‌گو کند و چنانچه آنجا کار خلاقانه‌ای از معلمان ببیند آن را منتقل می‌کند و حتی اگر بشود یک وبینار می‌گذارد تا این شیوه آموزشی خلاقانه منتقل شود. به طور قطع امکان بازدید از همه مدارس وجود ندارد اما تلاش می‌کنیم در بازه زمانی یکی، دو ساله تمام مدارس بازرسی شود.
فناوری، زبان مشترک معلم و دانش‌آموزان
یزدانی درباره چگونگی تغییر متر و معیار برای تعریف الگوی تدریس گفت: ما یک‌سری مجموعه از روش‌های تدریس مانند روش سخنرانی، بدیعه پردازی، روش کاوشگری، روش قیاسی و… داریم. برخی معلمان می‌توانند یک سری روش‌ها را تلفیق کنند پس به تعداد معلمان روش تدریس وجود دارد. این الگوهای تدریس در همه جای دنیا هست ولی معلم می‌تواند از آن در شکل‌های خلاقانه استفاده کند. البته معلمان ما به شیوه‌های تدریس خوب پایبند هستند.
وی در پاسخ به این سؤال که درس‌های ریاضی و فیزیک از جمله درس‌هایی است که شیوه‌های آموزش آن باید خلاقانه باشد، آموزش این درس‌ها در کشور ما چقدر با شیوه‌های جذابیت روز دنیا همراه است تا دانش‌آموزان به آن علاقه‌مند شوند، گفت: در سال گذشته بررسی کردیم دیدیم که برخی از معلمان ریاضی، به‌دلیل دغدغه‌ای که دارند، مثلاً اینکه دانش‌آموزان جبر را خوب متوجه نمی‌شوند و ابزارهای لازم برای انتقال مفهوم جبر را هم در اختیار ندارند، از حل مسأله به شکل مکرر استفاده می‌کنند. یعنی آنقدر یک مسأله را تکرار می‌کنند تا دانش‌آموز آن درس را متوجه شود. امسال چیزی که از آنان خواسته شد این بود که به استفاده از دست‌سازه‌ها تأکید شود. ساخت دست‌سازه‌ها با چند قطعه مقوا به سادگی امکان‌پذیر است. امسال تلاش می‌کنیم بتوانیم در حوزه آزمون‌های تیمز، دانش‌آموزان را تقویت کنیم که چند پله ارتقا داشته باشیم.
مدیرکل دفتر آموزش دوره اول متوسطه وزارت آموزش و پرورش اظهار داشت: نسلی که اکنون در آموزش و پرورش تربیت می‌شوند، نسل آلفا و نسل بومیان فضای مجازی و اینترنت هستند. از این‌رو باید از همین فناوری و اینترنت برای ارتباط گیری با نسل امروز استفاده کرد زیرا فناوری امروزه میان دانش‌آموزان و معلمان زبان مشترک است. شیوه‌های تدریسی که از طریق فناوری باشد برای بچه‌ها جذاب‌تر است. یکی از محورهای جشنواره الگوی تدریس برتر، «اپلیکیشن‌نویسی» بود که این شیوه برای دانش‌آموزان و معلمان بسیار جذاب بود.