غزل رضایی ثانی
خبرنگار

روز دانشجو، یک روز مهم و نشانگر اهمیت نقش دانشجو در مسیر تحول جامعه است. به گفته مدیرکل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، آنچه که به فعالیت‌های دانشجویی چهارچوب می‌دهد «تشکل»‌هاست. مجموعه‌هایی که دانشجویان بنا به علایق و بعضاً دغدغه‌های علمی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی خود در آنها عضو می‌شوند و در آن با کار جمعی رشد می‌کنند و آموزش می‌بینند و گاه آن فعالیت آنچنان برای‌شان جدی می‌شود که پس از فارغ التحصیلی آن‌را ادامه می‌دهند و به‌صورت حرفه‌ای در آن مسیر گام بر می‌دارند.
مهدی بادپا، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، به مناسبت روز دانشجو (16آذر) در گفت‌وگو با «ایران» درباره چهارچوب‌های سازماندهی‌کننده فعالیت‌های دانشجویی، گفت: تشکل‌های انجمن‌های اسلامی‌دانشجویان، جامعه اسلامی‌دانشجویان، جنبش عدالتخواه دانشجویی و بسیج دانشجویی، هرکدام تاریخچه‌ و هویتی برای خود دارند.
بادپا درباره تشکل‌های دانشجویی در کشور گفت: وجود تشکل‌های دانشجویی در ایران خیلی مهم و ارزشمند است و به اعتقاد من، وجود تشکل‌های دانشجویی در ایران را مرهون مقام معظم رهبری هستیم. ایشان تنها دژ محکم حمایت از تشکل‌های دانشجویی در ایران هستند، حتی دژ حمایتی برای تشکل‌های منتقد جمهوری اسلامی. انجمن‌های علمی‌دانشجویی، مجموعه کانون‌های فرهنگی و هنری، گروه‌های جهادی، ازجمله تشکل‌های عرصه علمی، فرهنگی و اجتماعی هستند. شوراهای صنفی و رفاهی هم در پیگیری و ارتقای شرایط زیست رفاهی و صنفی دانشجویان تلاش می‌کنند. هرکدام از تشکل‌های فوق براساس اساسنامه و آیین‌نامه‌های مرتبط که توسط دانشجویان یا ادوار قبل از آنها تهیه و در دانشگاه‌ها تأیید و مصوب شدند، فعالیت می‌کنند. امروز کتاب‌هایی از مجموعه اساسنامه‌ها، آیین‌نامه‌ها و قوانین حقوق دانشجویی و دانشگاهی وجود دارد. اگر از دریچه دیگر نگاه کنیم، وجود این همه تنوع و تکثر در فعالیت‌های گروه‌ها و تشکل‌های دانشجویی که در جمهوری اسلامی‌ایران وجود دارد در دانشگاه‌های جهان کم‌نظیر و بلکه بی‌نظیر است.
بادپا در پاسخ به این سؤال که چند درصد از دانشجویان علاقه به حضور در تشکل‌ها و مشارکت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دارند، گفت: نسبت تشکل‌ها و فعالیت‌های تشکلی دانشجویی در ایران با سایر کشورها قابل مقایسه نیست و این از نقاط قوت جنبش دانشجویی در ایران است. در سال گذشته در معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سامانه فرنما (به معنای نمای فرهنگ و فرهیختگی) رونمایی شد و آغاز بکار کرد. تمام تشکل‌ها، انجمن‌ها، کانون‌های دانشجویی که مرتبط با معاونت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها هستند، از سال ۱۴۰۲ به صورت یکپارچه گزارش برنامه‌های خود را در این سامانه قرار می‌دهند. یکی از نقاط قوت سامانه، داشبورد مدیریتی و نگاه جامع و کلان به فعالیت‌های فرهنگی است. اگر بخش آماری سامانه فرنما را مشاهده کنید که ثبت اطلاعات آن توسط دانشجویان و دبیران تشکل‌ها و کارشناسان فرهنگی دانشگاه‌ها انجام می‌شود، بخشی دارد به عنوان تعداد تشکل‌ها. آمار جالب است: ۷۲۶۸ کانون فرهنگی هنری، ۶۷۵۹ انجمن علمی‌دانشجویی، ۷۲۶ تشکل اسلامی‌و ۱۱۱۰ بسیج دانشجویی در سامانه ثبت شده است.
مدیرکل فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم افزود: درواقع ۱۵۸۶۳ تشکل دانشجویی که ذیل معاونت‌های فرهنگی دانشگاه‌ها هستند از فروردین ۱۴۰۲ اطلاعات خود را در سامانه فرنما بارگذاری کردند. اگر عدد ۱۵۸۶۳ تشکل را در ۷ ضرب کنیم (تعداد اعضای شورای مرکزی هر تشکل، که گاه ۹ نفر هم هستند) ۱۱۱۰۴۱ نفر اعضای شورای مرکزی این تشکل‌ها هستند. اگر به این آمار تعداد اعضای فعال و مخاطبین این تشکل‌ها و نیز تعداد شوراهای صنفی و رفاهی و کانون‌هایی که ذیل معاونت‌های فرهنگی نیستند را اضافه کنید، تعداد بیشتر از این آماری است که داده شد. این آمار فقط مربوط به دانشگاه‌های ذیل وزارت علوم است و با تشکل‌های دانشگاه‌های وزارت بهداشت و دانشگاه آزاد اسلامی‌این تعداد بیشتر می‌شود. براساس آخرین آمار مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی تعداد دانشجویان کشور در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰، سه میلیون و ۳۴۲ هزار و ۲۲۰ نفر بوده است. البته در یک نگاه غیرآماری شاید تعداد اعضای تشکل‌های دانشجویی نسبت به کل دانشجویان کم باشد ولی متشکل بودن آنهاست که باعث می‌شود جریان‌ساز و تأثیرگذار باشند.