مهسا قوی قلب
خبرنگار

بر اساس آمارهای ارائه شده در سال جاری، تاکنون از بین یک میلیون و 80 هزار خودرویی که برای دریافت معاینه فنی مراجعه کرده‌اند، نزدیک به 831 هزار دستگاه خودرو، در نوبت اول، گواهی معاینه دریافت کردند و رقمی نزدیک به 90 هزار دستگاه خودرو نقص فنی داشتند. حالا با توجه به آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران و لزوم تردد خودروهایی که میزان آلایندگی پایینی دارند، این سؤال اذهان را به خود مشغول می‌کند که آیا این از بی‌کیفیتی خودروها نشأت می‌گیرد یا مشکل جای دیگری است؟ اساساً برای کلانشهری مانند تهران که اکثر ماه‌های سال را در حال دست و پنجه نرم کردن با معضل آلودگی هواست، آمارهای این چنینی جای تفکر زیادی دارد.
مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران در گفت و گو با «ایران» با اشاره به اینکه 29 درصد خودروهای مراجعه اول در نوبت اول موفق به اخذ معاینه نمی‌شوند، می‌گوید: هنوز هم برخی خودروها در تهران هستند که شاید 10 سال باشد که برای اخذ معاینه مراجعه نمی‌کنند و همین امر می‌تواند باعث آلودگی هوای کلانشهری مانند تهران باشد.
شادی مالکی با بیان اینکه تهران نسبت به سایر شهرستان‌ها درخصوص خودروهایی که بار اول نمی‌توانند معاینه فنی دریافت کنند، آمار بالاتری را به خود اختصاص داده است، به «ایران» توضیح می‌دهد: از آنجا که استانداردهای نظارتی در پایتخت بالاتر است و ممکن است آزمون‌ها جدی‌تر باشند، آمار خودروهایی که بار اول نمی‌توانند گواهی معاینه فنی بگیرند، بالاتر است.
او درخصوص خودروهایی که گواهی معاینه فنی برتر دریافت می‌کنند، می‌گوید: در سال جاری از مجموع گواهی‌های صادر شده حدود 16 درصد از خودروهای مراجعه‌کننده به مراکز معاینه فنی شهر تهران، معاینه فنی برتر دریافت کردند.
دلایل مردودی خودروهای جدید در معاینه اول
او در پاسخ به این سؤال که آیا خودروهای جدید ساخت داخل که برای گواهی معاینه فنی برتر مراجعه می‌کنند و سال ساخت پایینی دارند هم در اخذ معاینه فنی مردود می‌شوند یا خیر، می‌گوید: بله، ماشین‌های جدید هم مردودی دارند چرا که برخی رانندگان به بازدیدهای دوره‌ای خودرو توجه نمی‌کنند و خودروی آن‌ها حتی با داشتن سن پایین نمی‌تواند معاینه فنی دریافت کند.
البته قاعده کلی این است که هرچه سن خودرو بالاتر باشد، میزان مردودی هم بالاتر می‌رود. در خودروهای بالای 15 تا 20 سال سن، میزان مردودی‌ها تا دو برابر افزایش می‌یابد و تعداد دفعات معاینه فنی بالاتر می‌رود.
مالکی با اشاره به اینکه خودروسازها درخصوص نگهداشت و بازدیدهای دوره‌ای باید دقیق‌تر باشند، به رانندگان نیز توصیه می‌کند: رانندگان می‌توانند یکسری از نواقص خودروها را قبل از مراجعه به مراکز معاینه فنی، بررسی و رفع کنند. به عنوان مثال وضعیت چراغ‌ها، ترمزها، لاستیک‌ها، وجود صدای نامتعارف، روغن سوزی و وجود دود آبی و مواردی از این دست از جمله مواردی است که به راحتی توسط راننده قابل تشخیص است و با رفع آن‌ها کار در مراکز تسریع می‌شود و به احتمال خیلی زیاد، مردودی هم اتفاق نمی‌افتد.
لزوم مراجعه خودروها خارج از زمان یکساله
مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران با بیان اینکه در مراکز معاینه فنی، غیر از بحث آلایندگی، ایمنی خودرو هم چک می‌شود، به رانندگان پیشنهاد می‌کند که حتی خارج از زمان یکساله، به خصوص قبل از سفرها، با مراجعه به مراکز معاینه فنی از سلامت خودرو مطمئن شوند.
خودروها در چه مواردی رد می‌شوند؟
مالکی، درباره دلایل مردودی خودروها، به تفکیک آمار، می‌گوید: 13 تا 15 درصد مردودی خودروها به سیستم آلایندگی باز می‌گردد، 10 درصد خودروها در تست‌های ترمز مردود می‌شوند و برخی از خودروها هم به لحاظ وضعیت ظاهری ممکن است رد شوند.
افزایش دفعات مراجعه در تاکسی‌های بالای 10 سال
مدیرعامل ستاد معاینه فنی خودروهای شهر تهران با اشاره به این نکته که در میان خودروها بیشترین آمار مراجعات به تاکسی‌های با بیش از10 سال سن بازمی‌گردد، می‌افزاید: بر اساس ماده 8 قانون هوای پاک، تاکسی‌هایی که زیر 10 سال سن دارند، هر 6 ماه یکبار و تاکسی‌هایی که بیش از 10 سال سن دارند، هر 4 ماه یکبار باید برای دریافت گواهی معاینه فنی مراجعه کنند.
جلوگیری از انفجار خودروها با معاینه فنی بموقع
هر از گاهی خبر انفجارخودروها به دلایل مختلف به گوش می‌رسد. مالکی معتقد است که برخی صاحبان خودروها در بازه‌های زمانی که مشخص شده به مراکز مراجعه نمی‌کنند و این رفتار سبب بروز حوادث تلخ می‌شود. کوچکترین نقص فنی می‌تواند منجر به حوادث جبران‌ناپذیر از جمله انفجار شود.
باید آزمون‌ها در تهران متفاوت باشد
مالکی با بیان اینکه تهران به لحاظ آلودگی هوا مختصات متفاوتی نسبت به سایر شهرها دارد، پیشنهاد می‌کند: آلودگی هوا جزء دغدغه‌های مدیران شهری است، از این رو در بحث معاینه فنی خودروها، آزمون‌های ستادهای معاینه فنی باید اختلافات بیشتری با سایر شهرها داشته باشد.
وی درباره برخی از رانندگان که به دلیل نقص فنی خودرو نمی‌توانند در تهران معاینه بگیرند و به شهرستان‌های اطراف تهران مراجعه و گواهی معاینه فنی دریافت می‌کنند، می‌گوید: ما ستاد مرکزی معاینه فنی خودروهای تهران هستیم، مراکز استان‌ها مربوط به کارگروه استانی است. باید برنامه‌ها به گونه‌ای باشد تا همه ملزم شوند معاینه فنی را از همان شهری که سکونت دارند، بگیرند. از این طریق مشکل حل خواهد شد. در تهران با توجه به ماهیتی که سالن‌ها دارند و به دوربین مجهز هستند امکان خطا در ارائه گواهی معاینه فنی وجود ندارد.