محدثه جعفری
خبرنگار

دیابت بیماری غیرواگیری است که طی چندسال اخیر میزان ابتلا به آن در کشور افزایش داشته است به طوری که طبق آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت حدود 14 درصد از جمعیت بالای 25 سال کشور مبتلا به دیابت هستند؛ یعنی جمعیتی بیش از هفت میلیون نفر. به گفته دکتر زالی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، میزان ابتلا به دیابت در تهران ۱۶.۲ درصد گزارش شده است. این آمار در سال ۱۳۹۵ در تهران ۱۱.۱ درصد بود.
هفته ملی دیابت با شعار«شناخت خطرات، اقدام مؤثر» از بیستم آبان ماه (امروز) آغاز شده است و تا بیست و ششم ادامه دارد به همین منظور برای آگاهی بخشی در خصوص این بیماری مزمن با دکتر اسدالله رجب، بنیانگذار انجمن دیابت ایران، گفت‌و‌گو کردیم.دکتر اسدالله رجب درخصوص علائم و نشانه‌های دیابت به «ایران» گفت: چهار نوع دیابت وجود دارد؛ دیابت نوع یک، دیابت نوع دو، دیابت دوران بارداری و دیابت همراه با بیماری دیگر. به زبان ساده، دیابت نوعی بیماری مزمن است که در آن بدن نمی‌تواند از گلوکز استفاده یا آن را ذخیره کند. گلوکز نوعی قند است که اگر در خون جمع شود باعث بالا رفتن قند خون می‌شود. دیابت زمانی رخ می‌دهد که لوزالمعده دیگر قادر به ساخت انسولین نباشد یا بدن نتواند از انسولین تولید شده به خوبی استفاده کند. حال با این تعریف باید بدانیم اصلاً چطور متوجه شویم دچار دیابت شده‌ایم تا با فراگیری آموزش‌های لازم این بیماری غیرواگیر را کنترل کنیم.

10درصد از دیابتی‌ها نوع یک هستند
این متخصص دیابت با اشاره به اینکه متأسفانه پیش دیابت هیچ علائم و نشانه‌ای ندارد و مشخص نیست چه زمانی فرد مبتلا به دیابت می‌شود، عنوان کرد: علامت‌ها زمانی در بدن فرد ظهور پیدا می‌کند که دیگر کار از کار گذشته و قند خون به بالای 180 رسیده است. حال این علائم چیست؟ نوشیدن آب زیاد، پرادراری، بیداری در شب به دفعات، کاهش وزن ناخواسته، تاری دید، بهبودی دیرهنگام زخم‌ها و خستگی ازجمله نشانه‌های این بیماری است.دکتر رجب با بیان اینکه اعداد در قند خون بسیار مهم هستند و همه افراد جامعه باید با این اعداد آشنا شوند، افزود: اگر فردی قند ناشتایش بین 60 تا 100 بوده و 2 ساعت بعد از غذا زیر 140 باشد، این فرد در شرایط نرمال قرار دارد و مبتلا به دیابت نیست. حال اگر قند ناشتا بین 100 تا 125 میلی گرم و دو ساعت بعد از غذا 140 تا 200 میلی گرم باشد این فرد در دسته پیش دیابت قرار می‌گیرد. بهترین موقع برای کنترل بیماری زمانی است که فرد در گروه پیش دیابت قرار دارد چرا که در این دوران می‌توانیم راه‌های کنترل و درمان دیابت را آموزش دهیم تا فرد زندگی سالمی را دنبال کند.به گفته این عضو انجمن دیابت ایران، اگر فردی در حالت ناشتا قند خون بالای 126 داشته باشد و دو ساعت بعد از غذا قند بالای 200 داشته باشد، دیگر فرد دیابتی است.

دیابت نوع 2، شایع‌ترین است
دکتر رجب در خصوص دیابت نوع یک که بیشتر در جوانان و نوجوانان دیده می‌شود، گفت: این نوع دیابت بیشتر در افراد زیر 30 سال یعنی کودکان، نوجونان و جوانان دیده می‌شود. این نوع دیابت به طور ناگهانی ظهور پیدا می‌کند و در عرض چند روز تا چند هفته خودش را با علائم اولیه دیابت که گفته شد، نشان می‌دهد. به طور میانگین حدود 5 تا 10 درصد از افراد دیابتی در گروه دیابت نوع یک قرار دارند و درمان آن فقط با انسولین صورت می‌گیرد و در حال حاضر قابل پیشگیری نیست.
وی با اشاره به شایع‌ترین نوع دیابت که حدود 90 درصد از جامعه دیابتی‌ها را در بر گرفته است، عنوان کرد: دیابت نوع دو یکی از شایع‌ترین نوع این بیماری غیرواگیر است که بیشتر در افراد بالای 30 سال دیده می‌شود. یکی از دلایل گستردگی این نوع از دیابت که در جامعه در حال گسترش هم هست، سبک زندگی امروزی و غذایی است که مصرف می‌کنیم. این امر سبب شده دیابت نوع دو به سمت گروه سنی نوجوانان هم راه پیدا کند.

کنترل قند بعد از 20 سالگی
هر سه سال یک‌بار
دکتر رجب گفت: دیابت نوع یک به صورت ناگهانی رخ می‌دهد و نمی‌توانیم برای آن کاری انجام دهیم. دیابت نوع دو شیوع بیشتری دارد به طوری که در تهران بیش از 14 درصد از جمعیت بالای 20 سال به دیابت نوع دو مبتلا هستند و این امر در اکثر کلانشهر‌ها صدق می‌کند. مردم، بخصوص افراد چاق و دارای اضافه وزن، کسانی که یکی از بستگان درجه یک آنان مبتلا به دیابت نوع دو باشد، افرادی که در معرض استرس و تنش قرار دارند، افرادی که فشارخون و چربی بالا دارند، کسانی که اختلال خواب دارند، دخانیات مصرف می‌کنند، بانوانی که در دوران بارداری دچار سقط‌های مکرر شده‌اند یا نوزادان بالای 4 کیلو به دنیا آورده‌اند، بعد از 20 سالگی حتماً باید کنترل قند را انجام دهند و اگر نرمال بود سه سال بعد دوباره این کار را انجام دهند و غربالگری شوند. اگر متوجه اختلالی در آزمایش‌ها شویم این بازه زمانی سه ساله به یک سال کاهش می‌یابد تا بتوانیم به‌موقع بیماری را تشخیص دهیم.