نورالله مرادی
معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست

محیط زیست گستره‌ای به وسعت کره زمین دارد، بنابراین هر زمان و هر کجا، آسیبی به طبیعت وارد شود آثار آن به طور مستقیم و غیرمستقیم دامنگیر همه جمعیت جهان خواهد شد. جنگ و فقر با هم رابطه دوسویه دارند و از مهم‌ترین عوامل تخریب محیط زیست به اشکال متفاوتی چون «تخریب جنگل، فرسایش و آلودگی خاک، آلودگی‌های آب و هوا، پیشروی کویر، محدود شدن زمین‌های کشاورزی، تهی شدن دریاها و از میان رفتن تنوع زیستی» به شمار می‌روند. جنگ و ناامنی از طریق برهم زدن توازن در تولید، توزیع و مصرف منابع اقتصادی و همچنین ایجاد اختلال در شیوه‌های صحیح تعامل انسان با محیط زیست، سبب بروز تهدیدات گسترده‌ای در سطوح جهانی، منطقه‌ای و ملی می‌شود که گذشت زمان همه ابعاد واقعی آن را مشخص می‌کند.
نابودی برگشت‌ناپذیر منابع محیط زیستی به واسطه سیاست‌های نادرست، یکی از عوامل تهدید علیه امنیت ملی کشورها به شمار می‌رود. از آنجا که فعالیت‌های انسانی تأثیر اساسی بر نظام اکولوژیک و سیستم‌های طبیعی دارد، ضروری است، امنیت محیط زیستی به عنوان یکی از جنبه‌های امنیت ملی مورد توجه قرار گیرد.
جنایت هولناک رژیم ضد بشری صهیونیستی در قبال کودکان، زنان و دیگر شهروندان غزه چنان است که اگر هزاران صفحه در مورد آن نگاشته شود، حق مطلب بیان نشده است، اما نگارنده در پی بعد ویرانگر دیگری از جنایتی است که صهیونیست‌ها با جنگ‌افروزی و استفاده از سلاح‌های ویرانگر در قبال تمامی زیست‌مندان منطقه انجام داده و می‌دهند و محیط زیست حال و آینده را با چالش‌های عدیده‌ای روبه‌رو می‌کنند.
طی چند دهه بی‌توجهی رژیم اشغالگر به حقوق مردم مظلوم فلسطین و اشغال اراضی این سرزمین، صدمات جبران‌ناپذیری به دارایی‌های ارزشمند محیط زیست وارد کرد که لازم است جنبه‌های مختلف آن، مورد بررسی حقوقی و مطالبه کشورهای منطقه قرار گیرد. طی حملات زمینی و هوایی اسرائیل زیرساخت‌های متعددی از جمله خانه‌ها، پل‌ها، جاده‌ها، بیمارستان‌ها، نیروگاه‌ها، تأسیسات تصفیه آب، زمین‌های کشاورزی و...، در فلسطین، لبنان، اردن، سوریه و سایر شهرهای غیرنظامی ویران شدند.
تجاوزات رژیم صهیونیستی سبب آسیب به تأسیسات نفتی و مخازن سوخت و در نتیجه، ایجاد آلودگی هوا و انتشار مواد شیمیایی و هیدروکربنی در مقیاس وسیع شد که در بلندمدت مشکلات بهداشتی و شیوع انواع بیماری‌های صعب‌العلاج را به همراه داشته است. انباشت غیراصولی آوارها و نخاله‌های ساختمانی در اقصی نقاط شهرها، انباشت پسماندها و زباله‌هایی که به‌ندرت به مکان مناسب و دور از مراکز سکونتگاهی منتقل می‌شوند و پمپاژ فاضلاب‌های بدون پالایش به مخازن کنار زباله‌ها، موجب مسمومیت آ‌ب‌های زیرزمینی، تجمع حشرات و جوندگان، انتشار بوی تعفن و بسیاری از مسائل محیط زیستی دیگر برای ساکنان سرزمین فلسطین شده است.
رژیم غاصب صهیونیستی، طی سال‌های 2008 تا 2014 در چند حمله به غزه از هزاران تن مواد منفجره استفاده کرد و نیروهای ارتش نیز دست به تخریب اراضی کشاورزی زدند. به استناد برخی منابع خبری، ارتش این رژیم در برخی حمله‌های خود از بمب‌های حاوی مواد رادیواکتیو استفاده کرده که آلودگی خاک ناشی از آن، با آنالیز نمونه‌های خاک در آزمایشگاه‌های معتبر قابل اثبات است.
از سوی دیگر ساخت‌وسازها، توسعه شهرک‌ها، سکونتگاه‌ها و ایجاد دیوار حائل که مستلزم تسلط بر آب رودخانه‌های بالادست و برداشت بی‌رویه از چاه‌های آب است، بر بحران آب منطقه دامن زده است. نمونه‌ای از صدها اقدام نابخردانه این رژیم، خشک کردن باتلاق بزرگ «هوله» و ده‌ها باتلاق دیگر، به دلیل تثبیت و تقویت موقعیت خود در منطقه غیرنظامی با تظاهر به مبارزه علیه بیماری مالاریا است که نشان از ریشه‌های عمیق شرارت، جنایت و نسل‌کشی علیه نسل اکنون و آیندگان منطقه خاورمیانه توسط صهیونیست‌ها دارد. اقدامات نظامی مشابه این رژیم غاصب نظیر ساخت کانال‌ها، تردد وسایل نظامی سنگین و استفاده از سلاح‌های شیمیایی منجر به رخدادهای غیرطبیعی شده که نه‌تنها حقوق مردم مظلوم فلسطین بلکه حقوق کشورهای همسایه و خاورمیانه را نیز تضییع کرده است.
آثار حملات این رژیم در دو دوره زمانی کوتاه‌مدت و بلندمدت و در مقیاس‌های ملی، منطقه‌ای و جهانی و در دو حوزه امنیت غذایی و امنیت محیط زیستی قابل تأمل است. کاهش کیفیت منابع آب و هوا، مشکلات پسماند، آلودگی صوتی، از بین رفتن حاصلخیزی خاک، زمین‌های کشاورزی، مراتع، باغ‌ها، دام‌های اهلی، شیوع بیماری‌ها، در دسترس نبودن حداقل شرایط بهداشتی و درمانی و تشدید پدیده طوفان‌های گرد‌وغبار، مسائلی هستند که طی زمان، امنیت محیط زیستی مردم شهرهای بی‌دفاعی که توسط رژیم صهیونیستی مورد حمله قرار می‌گیرند و حتی مردم منطقه خاورمیانه را تهدید می‌کنند.
همزمان با بحران محیط زیستی، در اختیار گرفتن بازار کالاها و محصولات فلسطینیان و ممانعت از صادرات محصولات آنها و اعمال تعرفه‌های سنگین ورود محصولات کشاورزی فلسطین، ضمن هدر دادن بخش اعظم از محصولات، از بین بردن فرصت‌های شغلی، افزایش قیمت مواد غذایی و کاهش دستمزدها، آنها را به سوی فقر و مشکلات اقتصادی سوق می‌دهد و امنیت غذایی آنها را با خطر مواجه می‌سازد.در جنایت جنگی و نسل‌کشی اخیر رژیم اشغالگر قدس در غزه و کرانه باختری، بخش‌های قابل توجهی تخریب شده و این منطقه به‌طور کامل در محاصره باقی مانده است که بار دیگر، دولت‌ها و ملت‌های بیشماری را درگیر تهدید امنیت محیط زیستی خواهد کرد.
صهیونیست‌ها تمام تلاش خود را برای دشوارتر کردن شرایط زندگی فلسطینیان به‌کار گرفته‌اند و تهدیدی جدی برای آب، خاک و سایر منابع زیستی ایجاد کرده‌اند تا آنجا که محرومیت از حق محیط زیست سالم را به‌عنوان سلاحی برای مبارزه با مردم بی‌پناه مورد استفاده قرار داده‌اند. رژیم صهیونیستی جنگ محیط زیستی گسترده‌ای را علیه کشورهای خاورمیانه آغاز کرده است که از این حیث، علاوه بر جنایات ضد بشری که طی بیش از 70 سال در حق هزاران زن، کودک و افراد غیر‌نظامی روا داشته است، باید پاسخگوی حقوق از دست رفته سایر کشورها و مطالبات آنها در حوزه محیط زیست نیز باشد.