سمیه افشین فر
خبرنگار

مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی، با اشاره به اینکه سال گذشته بیش از 3میلیون و 760هزار کودک مورد غربالگری قرار گرفتند، از شناسایی حدود 20 هزار کودک مبتلا به تنبلی چشم خبر داد.
دکتر افروز صفاری فرد، در گفت‌و‌گو با «ایران» افزود: در سال 1401 بیش از 84درصد کودکان 4 تا 6 ساله مورد غربالگری تنبلی چشم قرار گرفتند که آمار قابل قبولی به نظر می‌رسد. بر اساس غربالگری سال گذشته حدود 20 هزار کودک مبتلا به آمبلیوپی (تنبلی چشم) را شناسایی کردیم و در40 هزار کودک نیز سایر عیوب بینایی مثل عیوب انکساری شناسایی شد که همه این افراد تحت درمان قرار گرفتند.
وی با بیان اینکه از حدود 27 سال پیش سازمان بهزیستی کشور غربالگری آمبلیوپی یا تنبلی چشم کودکان 3 تا 6 ساله را در برنامه‌های کاری خود گنجانده است، خاطرنشان کرد: زمان طلایی برای تشخیص و درمان تنبلی چشم همین بازه زمانی 3 تا 6 سال است که اگر این فرصت از دست برود و درمان به تأخیر بیفتد، تنبلی چشم می‌تواند منجر به آسیب‌های بینایی در کودک شود.
صفاری فرد با اشاره به اینکه اگر مشکلی در کودک تشخیص داده شود درمان او تا 10 سال از طرف سازمان بهزیستی پیگیری می‌شود گفت: هر سال کودکان هدف این طرح توسط متخصصان آموزش دیده مورد ارزیابی قرار می‌گیرند و اگر مشکلی در کودک تشخیص داده شود آنها را یا به اپتومترها یا اگر نیاز به جراحی باشد به متخصصان چشم پزشکی ارجاع می‌دهند.
وی با بیان اینکه برای اجرای این طرح در سال گذشته بیش از 30 میلیارد تومان هزینه پرداخت شده است، درباره اقدامات حمایتی سازمان از این کودکان گفت: کمک هزینه مداخلاتی مثل عینک و جراحی به خانواده‌های نیازمند پرداخت می‌شود. از سال گذشته بنیاد 15 خرداد نیز در کنار سازمان بهزیستی برای تأمین هزینه‌های عینک به خانواده‌های نیازمند کمک می‌کند.
مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی تأکید کرد: کودکان 3 تا 6 ساله باید هر سال مورد غربالگری بینایی قرار گیرند چون همان طور که کودک در حال رشد است چشم او نیز رشد می‌کند و در طول سال ممکن است دچار تغییراتی شود. بنابراین یک بار مراجعه در یک سال به معنی بی‌نیازی کودک از غربالگری نیست.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا سبک زندگی خانواده‌ها با تنبلی چشم کودکان ارتباطی دارد گفت: تنبلی چشم یا آمبلیوپی یک بیماری در اوایل کودکی است که در آن بینایی کودک در یک چشم آنگونه که باید، رشد نمی‌کند. در این بیماری، مغز بیشتر بر یک چشم تمرکز می‌کند و عملاً چشم «تنبل» را نادیده می‌گیرد. اگر این چشم بدرستی تحریک نشود، سلول‌های عصبی که مسئول بینایی هستند به طور طبیعی تکامل نمی‌یابند. این اختلال شایع‌ترین عامل نابینایی جزئی یا کلی در یک چشم نیز به شمار می‌آید. اصطلاح «تنبلی چشم» گمراه کننده است زیرا چشم تنبل نیست. در واقع این یک مشکل تکاملی در عصب متصل کننده چشم به مغز است و خود چشم مشکلی ندارد. متأسفانه هنوز درباره سبک زندگی یا استفاده بیش از حد کودکان از موبایل و تأثیر آن در تنبلی چشم بررسی علمی صورت نگرفته است، اما زمانی که کودک از فاصله‌ای نزدیک به صفحه موبایل نگاه کند، قطعاً بر سلامت چشم تأثیرگذار است.برای دریافت خدمات غربالگری خانواده‌ها باید کودکان خود را به پایگاه‌های غربالگری ببرند. هزار و 831 پایگاه به صورت دائمی، 9هزار و 136 پایگاه به صورت سیار و حدود 6 هزار و 912 مرکز مثبت زندگی در تمامی مناطق شهری و روستایی در اجرای طرح غربالگری بینایی مشارکت دارند.
هزینه غربالگری در مناطق کم برخوردار، صعب‌العبور و روستایی رایگان است. هزینه در مناطق شهری بر اساس تعرفه‌های دولتی و نوع غربالگری محاسبه می‌شود. یعنی اگر غربالگری به روش چارتE انجام شود خانواده‌ها در مناطق شهری باید 6هزار و 30تومان و اگر به روش دوم و با کمک دستگاه‌های غربالگری انجام شود 13 هزار و 530 تومان هزینه پرداخت کنند.