سمیه افشین فر
خبرنگار

تا همین چند روز قبل یکی از بزرگترین مشکلات کودکستان‌ها نبود محتوایی «واحد» بود به این معنی که در هر کودکستان در هر نقطه‌ای از کشور محتوا کاملاً سلیقه‌ای انتخاب و به کودکان زیر هفت سال آموزش داده می‌شد. سازمان تعلیم و تربیت کودک از وقتی رویداد ملی «یارستان کودکستان» را برگزار کرد به دنبال تهیه و تدوین بسته‌های آموزشی برای کودکستان‌ها بود. حالا بسته‌های تربیت و یادگیری ویژه کودکان زیر هفت سال برای سال تحصیلی ۱۴۰۳ـ ۱۴۰۲ در کودکستان‌ها از سوی این سازمان متولی کودک اعلام شده است. بنابر بخشنامه سازمان تعلیم و تربیت از این پس تمام کودکستان‌های سراسر کشور فقط مجاز به استفاده از این بسته‌های آموزشی در مراکز خود هستند.
مجتبی همتی فر، رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک بسته‌های تربیت و یادگیری و محتواهای آموزشی و تربیتی مجاز ویژه کودکستان‌های دوره اول و دوم را به طور رسمی معرفی کرده است و از این پس ملاک عمل در تمام کودکستان‌های سراسر کشور باید این بسته‌ها باشد.
همتی فر با اشاره به اینکه محتوای ارائه شده توسط تیم‌های مختلف کارشناسی مورد ارزیابی قرار گرفته است افزود: نگاه ما در کودکستان رشد و یادگیری است. سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با توجه به وظایف و مأموریت‌های خود و به منظور ایجاد فرصت برابر برای همه تولیدکنندگان محتواهای آموزشی و تربیتی دوره کودکی و نیز شناسایی حداکثری ظرفیت‌های کشور در تولید محتوای آموزشی و تربیتی مناسب برای کودکان زیر هفت سال یا درباره کودکان زیر هفت سال، رویداد ملی «یارستان کودکستان» را برگزار کرد. نتایج این رویداد بر اساس شاخص‌های شکلی و محتوایی و پس از سه مرحله ارزیابی توسط ارزیابان، دسته‌بندی و نهایتاً بر اساس یافته‌های علمی این رویداد و آموزه‌های تعلیم و تربیت اسلامی مجموعه بسته‌های «تربیت و یادگیری» به دست آمد. درواقع بر اساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش همه اشخاص حقیقی و حقوقی دولتی و غیردولتی باید در چهارچوب برنامه درسی تربیت و یادگیری مصوب و شاخص‌های ابلاغ شده نسبت به تألیف کتاب کار و بسته‌های یادگیری مربوطه اقدام کنند و انتشار فیزیکی و الکترونیکی و استفاده از این مواد و منابع آموزشی در کودکستان‌ها به اخذ تأییدیه لازم منوط شده است. بسته‌های مورد تأیید سازمان با توضیحات مفصل درباره هر بسته به کودکستان‌ها معرفی می‌شود و هر کودکستان مجاز است تا به تناسب وضعیت و ویژگی‌های بومی و محلی خود از این بسته‌ها انتخاب و آن را ملاک عمل قرار دهد. درواقع هدفمان ارتقای رویکرد تربیتی در کودکستان هاست.

قدم اول، شکل‌گیری ساختارهای زبان اصلی در ذهن کودک است
از زمان اعلام خبر تهیه بسته‌های آموزشی سازمان تعلیم و تربیت کودک، موضوع ممنوعیت آموزش زبان خارجی در کودکستان‌ها رسانه‌ای شد. رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت با اشاره به اینکه در بخشنامه سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، برجسته کردن عناصر هویتی و بومی توصیه و بر آن تأکید شده است، درباره ممنوعیت آموزش زبان‌های خارجی به «ایران» گفت: بر اساس یافته‌های علمی از منظر فرهنگ ملی و اسلامی، زبان فارسی باید تقویت شود و فراگیری آن باید هم به لحاظ هویتی و هم به لحاظ زبانی و ارتباطی مورد تأکید قرار گیرد. برای همین به موضوع زمینه سازی، تقویت و تسهیل یادگیری زبان و ادبیات فارسی به عنوان زبان رسمی و وحدت بخش کشور تأکید شده است.
همتی‌فر درباره ممنوعیت آموزش زبان خارجی در کودکستان‌ها گفت: بر اساس بررسی‌های علمی، کودک زیر 7 سال بجز زبان مادری و بومی خود، نیازی به آموزش زبان خارجی ندارد و آموزش زبان خارجی، کودک زیر 7سال را با چالش‌های متعدد فرهنگی و هویتی مواجه می‌کند. چون هنوز کودک نتوانسته ساختارهای زبان فارسی یا همان زبان اول را بیاموزد و ساختارهای زبان اصلی در ذهن کودک هنوز شکل نگرفته است. بنابراین تصمیم گرفتیم از آموزش مستقیم زبان خارجی در کودکستان‌ها پرهیز کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه منظور از زبان خارجی، زبان دوم کودکان نیست، تصریح کرد: در کودکستان‌ها به خصوص در مناطق دوزبانه بسته‌های یادگیری بر اساس زیست بوم و فرهنگ همان منطقه تهیه شده است ولی در آن مناطق هم نیازمندیم تا زبان فارسی تقویت شود چرا که زبان آموزش رسمی در کشور، زبان فارسی است اما در عین اینکه زبان مادری کودک در بوم و منطقه خودش تقویت می‌شود او را برای ورود به آموزش رسمی هم آماده می‌کنیم.

نگاه بازاری به مقوله تربیت کودک نداشته باشید
رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک در پاسخ به سؤال «ایران» درباره وضعیت مهدهای دو زبانه با اجرای محتوای واحد آموزشی، گفت: بر اساس یافته‌های علمی آموزش زبان خارجی در این سنین هیچ ضرورتی ندارد و کسانی که می‌گویند آموزش زبان در کودکی بهتر اتفاق می‌افتد منظورشان از زبان همان زبان مادری است. توجه داشته باشید بحث زبان عمدتاً مقوله فرهنگی است و وقتی از زبان دوم صحبت می‌کنیم باید به بافت و بوم هم توجه کنیم و نمی‌توانیم بافت و بوم یک زبان را به بافت و بوم دیگری تعمیم دهیم.
همتی‌فر از خانواده‌ها و متولیان کودکستان‌ها خواست تا به دنبال چشم و هم چشمی و تفاخر نباشند و نگاه بازاری به مقوله تربیت کودک نداشته باشند. وی تأکید کرد: «ادارات کل آموزش و پرورش استان‌ها و ادارات شهرستان‌ها و مناطق و نواحی در عین نظارت بر فعالیت کودکستان ها به هیچ وجه نمی‌توانند و مجاز نیستند مراکز کودکستان را مجبور و ملزم به استفاده از بسته یا کتاب کار مشخص کنند. از سوی دیگر در صورت احراز شدن استفاده مراکز کودکستان از محتوا و بسته‌های تأیید نشده سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک، موضوع برای رسیدگی به تخلف به شورای برنامه‌ریزی و نظارت تعلیم و تربیت کودک استان ارجاع می‌شود.»
انتخاب بسته‌ها با توجه به شرایط
بسته‌های تربیت و یادگیری ویژه کودکان زیر هفت سال شامل دو نوع محتوای «اصلی» و «مکمل» است. محتوای «اصلی» به عنوان محتوای محوری آموزش در کودکستان‌ها در طول سال تحصیلی ـ تربیتی قابل استفاده است. محتوای «مکمل» به تنهایی پوشش دهنده همه اهداف اصلی کودکستان‌ها نیست و صرفاً می‌تواند به عنوان فعالیت‌های مکمل برای برنامه‌های مناسبتی و یا موضوعات خاص در کنار محتوای «اصلی» مورد استفاده قرار گیرد.
کودکستان‌ها مجازند به صلاحدید خود از میان فهرست بسته‌های آموزشی مورد تأیید سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک یک یا چند بسته اصلی و مکمل تربیت و یادگیری را با توجه به سن، دوره رشد و شرایط بومی و محلی انتخاب و استفاده کنند.