سمیه افشین فر
خبرنگار

در نخستین روز هفته ملی کودک، رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک که متولی اصلی آموزش و تربیت کودکان پیش از دبستان است در نشست خبری با اشاره به اینکه سال گذشته حدود ۹۰۰ هزار کودک در دوره پیش دبستانی ثبت نام کردند که به نسبت کل کودکان زیر هفت سال بسیار ناچیز است، بر ضرورت توجه ملی به موضوع 7 میلیون و 300 هزار کودک در کشور تأکید کرد و از فرصت 5 ساله این سازمان برای تحت پوشش قرار دادن همه کودکان 4 تا 6 ساله تا سال 1407 خبرداد.
به گزارش خبرنگار «ایران» مجتبی همتی فر گفت: «باید با نگاهی ملی به کودک نگاه کنیم؛ هفت میلیون و سیصد هزار کودک داریم که فعلاً به همه آنان دسترسی نداریم و توجه به تمامی کودکان نیازمند توجهی ملی به موضوع کودک است. تا سال ۱۴۰۷ فرصت داریم تمام این کودکان را پوشش دهیم، بنابراین نیازمند توسعه زیرساخت هستیم.»
 
نگاه سازمان، تخصصی‌تر کردن فعالیت مربیان کودک است
برای آموزش به کودکان در این سنین، مربیانی توانمند، با درایت و دانش آموخته نیاز است؛ مربیانی که به لحاظ علمی و روانشناختی آموزش دیده باشند، رفتارهای این گروه سنی را بشناسند و به نیازهایشان پاسخ دهند. در حال حاضر، اغلب، توجه زیادی به آموزش جامع مربیان و سطح توانمندی آنان نمی‌شود. برخی مراکز و آموزشگاه‌ها با تبلیغ در فضای مجازی و با برگزاری دوره‌هایی کوتاه مدت اقدام به تربیت مربی کودکستان‌ها می‌کنند، اما آیا می‌توان در مدتی کوتاه این دانش را به شرکت کنندگان در این دوره‌ها انتقال داد و آیا به‌واقع این مربیان پاسخگوی نیازها در زمینه تعلیم و تربیت کودکان در این سنین خواهند بود؟ آیا این مربیان مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؟
رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در پاسخ به این سؤال «ایران» با تأکید بر اینکه نگاه سازمان تخصصی‌تر کردن فعالیت مربیان کودک است، درباره فعالیت مراکز مختلف در حوزه آموزش تربیت کودک، گفت: «آیین نامه شایستگی‌های کودکستان‌ها هفته قبل به تصویب رسید که طبق آن مراکزی که تأییدیه خود را از سازمان بگیرند، در فرایند آموزش و ارزیابی نیروی انسانی به ما کمک خواهند کرد، اما با مراکزی که به صورت بازاری بویژه در حوزه تربیت مربی، خدمات ارائه می‌دهند، برخورد می‌کنیم.»
همتی فر بر لزوم گسترش رشته‌های مرتبط با کودکستان‌ها برای پرورش مربی کودکستان تأکید کرد و گفت: «دانشگاهیان و حوزوی‌ها می‌توانند در زمینه مربیگری کودکستان‌ها فعالیت کنند، البته همه افراد باید گواهی حرفه‌ای را بگیرند تا شایستگی آنها محرز شود. با این حال تجربه نیز برای ما مهم است و با ارزیابی تجربه و معادل‌سازی آن افراد می‌توانند در این زمینه فعالیت کنند.»
وی از برگزاری دوره‌های توانمندسازی ویژه مؤسسان، مدیران و مربیان کودکستان‌ها خبرداد و گفت: «در نیمه دوم امسال بحث ارتقای توانمندی مربی‌های کودکستان‌ها اجرایی می‌شود.»
همتی فر با اشاره به مشکلات معیشتی مربیان کودکستان‌ها، افزود: «تابستان امسال دوره آموزشی برای مؤسسان کودکستان‌ها برگزار کردیم اما باید گفت وضع معیشتی مربیان این حرفه مناسب نیست و امیدواریم بتوانیم به این شغل به عنوان شغلی تخصصی، نگاهی ویژه داشته باشیم تا مشکلات معیشتی آنها حل شود‌.»
 
کودکستان مدرسه نیست
رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک در پاسخ به سؤال دیگر «ایران» درباره محتواهای رنگارنگی که در بیشتر موارد سلیقه‌ای در کودکستان‌ها به کودکان آموزش داده می‌شود، بر این نکته تأکید کرد که کودکستان‌ها قرار نیست مدرسه شوند. وی گفت: اگر به دنبال این باشیم که کودکستان‌ها فضایی مثل مدرسه داشته باشند و کودک از این سن با کتاب و مشق مواجه شود قطعاً یک آسیب است اما کودکستان‌ها باید ضعف‌های تربیتی را جبران کنند که اکنون با نقطه مطلوب بسیار فاصله داریم و باید مربیان را به سمت نقطه تربیتی سوق دهیم و نه صرفاً نگهداری؛ همچنین در بخشی از کودکستان‌ها آموزش محدود به کتاب کار شده و پای مؤسساتی را به کودکستان‌ها باز می‌کند که اساساً این مسائل در این دوره سنی مورد تأیید متولیان آموزشی نیست.
وی افزود: نابسامانی در حوزه کودک به این صورت که مراکز مختلف مجوز می‌دادند و محتوا تولید می‌کردند، موجب نگرانی بود و سازمان تعلیم و تربیت به دنبال مدیریت یکپارچه است تا ذیل یک چتر واحد خدمت‌رسانی انجام شود و در رویداد یارستان و کودکستان بستری را فراهم کردیم تا تولیدکنندگان محتوا، تولیدات خود را عرضه کنند و پس از ارزیابی و تأیید به کودکستان‌ها معرفی شوند که آنها به انتخاب خود، محتوای مورد نیاز را انتخاب کنند. رویداد یارستان کودکستان برای معرفی تولیدات مناسب به خانواده‌ها اجرا شد و این مطالب از طریق سایت یارستان کودکستان در دسترس مسئولان کودکستان‌ها قرار دارد.
رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک اظهار امیدواری کرد تا سه سال آینده کودکستان‌های متفاوتی داشته باشیم که دیگر شبیه مدرسه نباشند و بتوانیم در این مسیر حرکت ‌کنیم.

خلأ نظارت سازمانی در استان ها
همتی فر با تأکید بر اهمیت حمایت از سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک گفت: در مجموع ۳۲ هزار کودکستان مجوزدار و نظام‌مند در کشور داریم.
رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک در پاسخ به سؤال «ایران» درباره اینکه به غیر از این 32 هزار کودکستان، مراکز زیادی تحت عنوان کودکستان به نگهداری از کودکان مشغول هستند، سازمان چه نظارتی بر کودکستان‌های تطبیق مجوز داده شده و نشده دارد، گفت: وقتی از نگاه ملی صحبت می‌کنیم منظور این است که برای پوشش سراسری کشور نیازمند توجه ویژه هستیم. هنوز بازوهای نظارتی سازمان در استان‌ها ایجاد نشده‌اند. امیدواریم هرچه زودتر این خلأها بر طرف شوند و تا آن زمان با استفاده از ظرفیت‌های مردمی بتوانیم نظارت سازمانی را اعمال کنیم. بر همین اساس سامانه نظارتی «شکوا» را طراحی کردیم تا در سازمان صدای مردم را بشنویم و خانواده‌ها بتوانند شکایت و موارد مورد نظر خود را به گوشمان برسانند.

«مهد روستاها» احیا می‌شوند
رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک با یادآوری اینکه برای یکپارچه کردن مهد کودک و پیش دبستانی از واژه کودکستان استفاده می‌کنیم و دارای کودکستان دوره اول و دوم هستیم، یادآور شد: قبل از کرونا بهزیستی ۱۴ هزار مهد کودک فعال داشت و در دوران کرونا خیلی از این مراکز که عمدتاً مهد روستا بودند با قطع بودجه و یک وعده غذای گرم، تعطیل شدند. همتی فر توضیح داد: سازمان بهزیستی ردیف بودجه‌ای برای حمایت از مهدهای کودک در مناطق محروم و روستایی داشت که در سال ۹۹ این ردیف بودجه ۷۵ میلیارد تومان بود. از سال ۹۹ به بعد این ردیف بودجه غیر فعال بود. برای انتقال این ردیف بودجه به سازمان تعلیم و تربیت کودک مکاتبه کردیم و قول مساعد دادند که این ردیف در سال ۱۴۰۳ در اختیار سازمان قرار گیرد. ما دنبال احیای ردیف بودجه و مهد روستاها هستیم.
همتی فر با اشاره به اینکه بیش از ۶۰۰ هزار دانش‌آموز اتباع در مدارس داریم، گفت: ایده کودکستان‌های ویژه اتباع را هم از سال قبل داشتیم و امسال این حرکت به صورت آزمایشی اجرا شده است و اگر این موضوع با حمایت سازمان‌های بین‌المللی و سازمان تعلیم و تربیت مواجه شود، این اقدام بین‌المللی را که از جمله اهداف ماست هر چه سریع‌تر اجرایی می‌کنیم.
وی درخصوص صدور مجوز تأسیس کودکستان گفت: از شهریور، تمامی اقدامات لازم در سامانه صدور مجوز به انتها رسید. متقاضی برای اخذ مجوز باید اقدام کند. وقتی مدارک خود را بارگذاری کند در فرایند بررسی قرار خواهد گرفت و پس از احراز شرایط، مجوز تأسیس را خواهد گرفت. برای مجوز فعالیت هم لازم است مدارک فعالان حاضر در کودکستان‌ها را ثبت کنند.