بیتا میرعظیمی
خبرنگار

حکایت ناخوش انباشت و هدررفت سیب درختی کنار جاده‌های آذربایجان غربی بویژه ارومیه، قصه تلخی است که همه ساله در ایام خرید و فروش سیب درختی پررنگ شده و نگرانی‌هایی عمده برای باغداران ایجاد می‌کند. میلیون‌ها تن سیب که چندین هفته زیر آفتاب، باد، باران و آلودگی تلمبار شده و در انتظار رسیدن به کارخانه‌های صنایع تبدیلی می‌مانند. مشکل اینجاست که همه‌ساله بخش زیادی از سیب تولیدی این استان که می‌توانست به قیمت خوبی به‌ فروش برسد، به سیب صنعتی تبدیل شده و به شیوه دپو کنار جاده‌ها، خرید و فروش می‌شود. دلال‌ها نیز فرصت را مغتنم شمرده و محصول را پس از خریداری با قیمتی اندک و با سودی چند برابری به کارخانجات و واحدهای فراوری تحویل می‌دهند. امسال نیز همانند سال‌های پیش، خبر رسیده که در جاده‌های ارومیه به مهاباد، اشنویه به ارومیه و ارومیه به سلماس و برعکس، انباشت سیب مشاهده شده و کشاورزان سیب‌ها را با قیمتی نازل به دلال‌ها می‌فروشند. خبری که بلافاصله از سوی «علی رزازی» مشاور امور هماهنگی و رسانه استاندار آذربایجان غربی تکذیب شده و تأکید شد اگرچه 2 سال پیش انباشت سیب در جاده‌ها وجود داشت اما از سال گذشته و امسال این انباشت وجود نداشته است. همزمان رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان غربی نیز در گفت‌و‌گو با «ایران» تأکید کرد که انباشت سیب در کنار جاده‌های استان ممنوع بوده و با متخلفان برخورد می‌شود.
برداشت سیب در آذربایجان غربی، از اواسط شهریورماه تا اواسط آبان انجام شده و امسال پیش‌بینی می‌شود که بیش از یک میلیون سیب درختی در استان تولید شود. اگرچه باغداران این استان، 30 درصد سیب کشور را تولید کرده و نقشی عمده در تولید دیگر محصولات کشاورزی برعهده دارند اما به دلایلی نظیر مدیریت ناکافی در زنجیره تولید، باز ماحصل زحماتشان به جیب دلالان می‌رود. همه ساله با آغاز برداشت سیب، نگرانی باغداران برای فروش محصول شدت گرفته و با ادامه روند خام‌فروشی که ارزش افزوده قابل‌توجهی نیز ندارد، فرصت درآمدزایی و ارزآوری این محصول را کمرنگ‌تر می‌کند.

تولید 30درصد سیب کشور
«خسرو شهبازی» رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی به «ایران» می‌گوید: «آذربایجان غربی 30درصد سیب کشور را تأمین می‌کند و تعداد 48هزار و 533 نفر بهره‌بردار در باغات سیب استان مشغول به کار هستند». وی می‌افزاید: «از مجموع 122 هزار هکتار از اراضی باغی استان، در حدود 65 هزار و 41 هکتار از باغات استان به محصول سیب اختصاص دارد و سالانه در حدود یک میلیون و 695 هزار تن محصول از باغات استان تولید می‌شود.»
آنگونه که رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید: «مطابق پیش‌بینی‌ها، امسال یک میلیون و 221 هزارتن سیب درختی در استان تولید می‌شود که حدود 750 هزار تن آن به کشورهای روسیه، پاکستان، افغانستان، هند و عراق صادر و یا روانه سردخانه‌ها برای ذخیره‌سازی محصول می‌شود. همچنین حدود 150 هزار تن نیز به مصرف تازه‌خوری داخلی و مابقی نیز به صورت سیب صنعتی تحویل کارخانه‌های تولید آب‌میوه می‌شود.»

رتبه دوم صنایع تبدیلی استان
وی با اشاره به دایر بودن 71 مرکز خرید سیب صنعتی مجوزدار در استان، می‌گوید: «آذربایجان غربی دارنده رتبه اول کشور با داشتن 471 واحد سردخانه بالای صفر درجه سانتی‌گراد و دومین صنایع تبدیلی و تکمیلی محصول سیب در استان است. در حال حاضر پیش‌بینی می‌شود که حدود 320 هزار تن سیب صنعتی تولید شده و کارخانه‌ها همکاری خوبی در زمینه خرید سیب درجه سه داشته باشند. همچنین درصدد هستیم تا با تغییر الگوی کشت و به ‌کارگیری روش‌های علمی در بخش کشاورزی استان، انواع درختان و رقم‌های جدید زودرس و میان‌رس را جایگزین باغ‌های سنتی کنونی کرده و با پیگیری موضوع آموزش و ترویج، میزان تولید و کیفیت محصولات در استان را ارتقا بخشیم.»
به گفته این مقام مسئول، «قیمت خرید، توافقی بوده و توسط شورای قیمت‌گذاری و سیاست‌های حمایتی بخش کشاورزی و در راستای حمایت همه جانبه تعیین می‌شود. در حال حاضر نیز، قیمت هر کیلو سیب سر درختی 12 تا 14 هزار تومان تعیین شده و بسته به تقاضا در بازار مصرف به قیمت 20 تا 22 هزار تومان به فروش می‌رسد. همچنین هر کیلو سیب درجه سه، حدود 3هزار تا 3100 تومان توسط کارخانجات خریداری می‌شود.»

صدور 71 مجوز برای خرید سیب ‌صنعتی
 وی با اشاره به ممنوع بودن انباشت سیب در کنار جاده‌های استان و برخورد با متخلفان، می‌گوید: «امسال 71 مرکز خرید مجوزدار در زمینه جمع‌آوری بهداشتی سیب زیردرختی اقدام خواهند کرد که در صورت دریافت مجوز و افزایش تقاضا، امکان افزایش تعداد این مراکز تا آخر فصل برداشت وجود خواهد داشت.»
آنگونه که رئیس جهاد کشاورزی آذربایجان غربی می‌گوید: «تمامی موارد در نقشه راه سیب استان پیش‌بینی شده و بزودی به مرحله اجرا درخواهد آمد. همچنین طرح‌هایی از جمله جایگزین‌سازی پایه‌های رویشی به جای پایه‌های بذری، حذف باغات درجه 3، اصلاح باغات درجه 2 و توسعه باغات در مناطق مستعد و خارج از حوضه آبریز دریاچه ارومیه در دستور کار قرار گرفته است که در صورت تأمین اعتبار با شتاب بیشتری اجرا خواهد شد.»