گپ‌وگفت «ایران» با مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان درباره یک افتتاحیه به‌یاد ماندنی
خرم‌آبادی‌ها به جای دیدن رونالدو برای کتاب صف کشیدند
مریم شهبازی
خبرنگار
همان‌روزی که حضور رونالدو در پایتخت، با انتشار تصاویری از هوادارانی که برای لحظه‌ای دیدنش حاشیه‌ساز شده بود؛ در شهر دیگری، خرم‌آبادی‌ها برای ثبت تصاویری به‌یاد ماندنی صف کشیدند، اما نه برای فلان ستاره جهانی یا حتی برای دلار و خرید کالایی ارزان‌تر از بازار! از کودک دهه نودی گرفته تا پیرمرد 80 ساله رفتند تا به عضویت کتابخانه‌ای که بیست و دو سال در انتظار افتتاح آن مانده بودند درآیند. به همین بهانه گپ‌وگفت امروز «ایران» را با سید سجاد راستخانه، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان می‌خوانید.
مردم شگفت‌زده‌مان کردند
در شرایطی که انتشار فیلم دویدن طرفداران رونالدو به دنبال اتوبوسی که او را از فرودگاه به محل اقامتش می‌برد و ماجراهای مرتبط با آن که چندی قبل در شبکه‌های اجتماعی شاهدش بودیم گلایه‌های متعددی را از این شیوه استقبال شکل داد، از اهالی خرم‌آباد تصاویر متفاوتی در فضای مجازی منتشر شد، تصاویری که تعداد زیادی از مردم خرم‌آباد را نشان می‌داد که برای عضویت در کتابخانه‌ای تازه تأسیس در صف ایستاده بودند.
این استقبال فرهنگی از کتابخانه‌ای صورت گرفته که مردم این خطه سال‌ها برای تأسیس آن در انتظار مانده بودند؛ سید سجاد راستخانه، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان در همین زمینه به «ایران» می‌گوید: «کلنگ این کتابخانه 22 سال قبل زده شد اما سال‌ها طول کشید تا کار پیش برود. از آنجایی که محل آن در مسیر مصلای نمازجمعه شهر بود، مردم هر هفته از مقابلش عبور می‌کردند و می‌دیدند که هنوز اتفاقی رخ نداده است. کار آنقدر طول کشید که مردم آرزوی اتمام آن را داشتند.»
به گفته این مدیر فرهنگی در نهایت، سال گذشته کار احداث ساختمان کتابخانه با صرف اعتباری بالغ بر 60 میلیارد تومان به پایان رسیده و افتتاحیه ساختمان خالی‌اش برپا می‌شود. راستخانه ادامه می‌دهد: «از سال گذشته تا به امروز، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با اعتبار تقریبی 12 میلیارد تومان، مابقی کار را تمام کرد و ساختمان تجهیز شد؛ از تهیه میز و صندلی گرفته تا کتاب برای مخازن. چند هفته قبل امکان میزبانی از علاقه‌مندان فراهم شد اما مراسم افتتاحیه را به دلیل همزمانی با عزیمت مردم به کربلا به بعد موکول کردیم.»
آن‌طور که مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان تأکید می‌کند؛ با آنکه مبلغ کمی، حدود سالی یک‌صد هزار تومان برای عضویت در کتابخانه مرکزی خرم‌آباد در نظر گرفته شده اما بابت سال‌ها انتظار مردم برای آغاز به کار این کتابخانه، قرار به برگزاری مراسم افتتاحیه‌ای با امکان عضویت رایگان در سه‌روز نخست آن گذاشته می‌شود.
به گفته سید سجاد راستخانه، استقبال مردم در آن سه روز آنقدر زیاد بوده که مسئولان کتابخانه را شگفت‌زده می‌کند. همان‌طور که در ابتدای گزارش هم عنوان شد نکته قابل تأمل این است که خرم‌آبادی‌ها زمانی پیگیر خبرهای افتتاح کتابخانه بوده و برای عضویت در آن دست به کار می‌شوند که طرفداران رونالدو از نقاط مختلف کشور خود را به تهران رسانده بودند تا حتی اگر شده برای لحظه‌ای او را ببینند!
در شرایطی که عادت کرده‌ایم صف‌های آنچنانی را برای هر چیزی جز کتاب و کتابخوانی ببینیم؛ مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان در پاسخ به اینکه اطلاع‌رسانی‌شان به چه نحوی بوده که مردم این شهر را به جای پیگیری اخبار فوتبال به کتابخانه می‌کشاند، می‌گوید: «راستش اطلاع‌رسانی‌مان فقط از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی بود. امکان اطلاع‌رسانی یا تبلیغ آنچنانی نداشتیم. شاید باورتان نشود اما حتی یک بنر هم در سطح شهر نزده بودیم. همان اطلاع‌رسانی مجازی کافی بود تا اهالی خرم‌آباد فارغ از اینکه به چه جناح فکری یا سیاسی تعلق داشته باشند؛ از هر قشر و سنی دست به بازنشر آن در صفحات خود بزنند. رسانه‌ها هم همراهی کردند.»
او ادامه می‌دهد: «شهرستان خرم‌آباد و مردم این دیار فرهنگ‌دوست هستند، قدمت تاریخی این بخش از کشورمان هم گویای همین نکته است. به گمانم از معدود صف‌بستن‌های شیرین همین اتفاقی است که خرم‌آبادی‌ها رقم زدند. جالب است که هیچ‌کدامشان گلایه‌ای نکردند که در صف ایستاده و خسته‌اند! خبرهای اینچنینی ثابت می‌کند مردم ما فقط آنهایی نیستند که در ماجرای استقبال از رونالدو در شبکه‌های مجازی دیدیم، عده‌ای زیادی از هموطنان ما نیز شامل افرادی می‌شوند که حاضرند برای کتاب و فرهنگ در صف‌های طولانی منتظر بمانند؛ هرچند که نمی‌توان به طرفداران فوتبال هم گلایه‌ای داشت؛ چراکه در همه دنیا با چنین اتفاقاتی روبه‌رو می‌شویم و روال عجیبی نیست.»
او در پاسخ به اینکه عمده افرادی که از این عضوپذیری استقبال کرده‌اند از چه سن و قشری بوده‌اند، می‌گوید: «عمدتاً دهه هشتادی و حتی بچه‌های دهه نودی بودند. هرچند که فقط به این دو گروه هم محدود نمی‌شد و از همه سن و سالی برای عضویت آمده بودند؛ از بچه‌هایی که والدین همراهی‌شان می‌کردند تا حتی پیرمردها. امیدوارم همان‌اندازه که ما خودمان را ملزم به حفظ کیفیت خدمات و حتی افزایش سطح آن می‌دانیم مردم هم با همین شوق همراهی‌مان کنند تا ما هم انگیزه و شور بیشتری پیدا کنیم.»
نیازسنجی، معیاری برای تهیه کتاب‌ها بوده
فارغ از مقایسه مختصر دو ماجرایی که به آنها اشاره شد، این روزها کتابخانه‌های تازه‌تأسیس بویژه در عرصه جهانی، کارکردهای بیشتری پیدا کرده‌اند، آنچنان که از یک سالن مطالعه‌ای صرف و مخازنی که امکان امانت کتاب را به مراجعه‌کنندگان می‌دهد، عبور کرده و به شکل مجتمع‌هایی فرهنگی، میزبانی علاقه‌مندان را بر عهده دارند.
این مسئول فرهنگی درباره خدماتی که کتابخانه مرکزی خرم‌آباد برای مراجعه‌کنندگان دارد، می‌افزاید: «بی‌اغراق این کتابخانه برای نخستین مرتبه دست به ارائه مجموعه‌ای از فعالیت‌ها زده که آن را به بزرگ‌ترین مجتمع فرهنگی با محوریت کتاب در استان لرستان تبدیل کرده است. این کتابخانه از 22 بخش مجزا تشکیل شده و هر بخش خدمات خاص خود را پیش روی علاقه‌مندان می‌گذارد؛ ارائه خدمات مبتنی بر وب یکی از این موارد است. با همان حق عضویت اندک سالانه، حاضران در کتابخانه می‌توانند با اینترنت پرسرعت به بیش از یک‌هزار و 800 پایگاه اطلاع‌رسانی دسترسی پیدا کنند.»
بنا بر این گزارش، برپایی کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی حضوری و مجازی، از جمله کارگاه‌های آموزش داستان‌نویسی، بخش دیگری از خدمات ارائه شده از سوی این کتابخانه را تشکیل می‌دهد. مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان در ادامه می‌گوید: «افزون بر این، فضا و امکانات لازم برای برپایی کلاس‌های تحت وب را برای مراکز دانشگاهی، علمی و فرهنگی نیز فراهم کرده‌ایم. راه‌اندازی تالار علم و خلاقیت برای انجام عملی آزمایش‌های کتاب‌های درسی از دیگر اقداماتی است که علاقه‌مندان شاهد آن خواهند بود. از سوی دیگر تنها کتابخانه‌ای در کل کشور هستیم که امکان دسترسی به پرینتر سه‌بعدی را مهیا کرده‌ایم.»
اختصاص بخشی برای کودکان با تجهیز آن به انواع و اقسام بازی‌های فکری در محیطی جذاب، به همراه ارائه بیش از 3 هزار نسخه کتاب ویژه این گروه سنی از دیگر امکانات آن به شمار می‌آید. مخزن کتابخانه مرکزی خرم‌آباد در حال حاضر برخوردار از 40 هزار عنوان کتاب است که گنجایش 100 هزار نسخه را دارد.
مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان لرستان با تأکید بر اینکه تجهیز مخزن این کتابخانه گزینشی انجام نشده و نیازسنجی معیاری برای تهیه کتاب‌ها صورت گرفته، ادامه می‌دهد: «تلاش‌مان پرهیز از نگاه‌های گزینشی در تجهیز کتابخانه بوده و اینکه مهم‌ترین ملاک‌مان برخورداری آثار از مجوز نشر از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. مسأله نیازسنجی را حتی در ارتباط با کتاب‌های درسی هم مدنظر داشته‌ایم. از آنجایی که شاید خرید این کتاب‌ها به سبب مسائل اقتصادی برای همه خانواده‌ها مقدور نباشد حدود 3هزار کتاب کمک‌درسی هم خریداری کرده و در دسترس مراجعه‌کنندگان گذاشته‌ایم.»او در توضیحات تکمیلی و پایانی می‌گوید: «تعداد کتاب‌هایی که اشاره شد، همگی آنهایی هستند که با بودجه‌‌ای که در اختیارمان گذاشته‌اند خریداری کرده‌ایم، با این حال کتاب‌های اهدایی هم به دست‌مان رسیده است که بعدتر آنها را هم در مخازن قرار می‌دهیم. اگر مراجعه‌کنندگان درخواست کتابی را داشته باشند که موجود نباشد در مرحله نخست با کتابخانه‌های دیگر برای امانت گرفتن آن تعامل خواهیم داشت و در مرحله دوم با توجه به امکانات دست به خرید آن خواهیم زد.»
بــــرش
به گمانم از معدود صف‌بستن‌های شیرین همین اتفاقی است که خرم‌آبادی‌ها رقم زدند. جالب است که هیچ‌کدامشان گلایه‌ای نکردند که در صف ایستاده و خسته‌اند! خبرهای اینچنینی ثابت می‌کند مردم ما فقط آنهایی نیستند که در ماجرای استقبال از رونالدو در شبکه‌های مجازی دیدیم، عده زیادی از هموطنان ما نیز شامل افرادی می‌شوند که حاضرند برای کتاب و فرهنگ در صف‌های طولانی منتظر بمانند؛ هرچند که نمی‌توان به طرفداران فوتبال هم گلایه‌ای داشت؛ چراکه در همه دنیا با چنین اتفاقاتی روبه‌رو می‌شویم
