عطش و آتش کنسرت‌ها در تالارهای پایتخت
رضا مهدوی
مدرس دانشگاه، موسیقی پژوه و منتقدهنری
ماندش نماز آخرین
برمنبرخونین زین
ساقی سرودی دست‌چین
سرداد و برمحراب زد
سید مهدی ستایشگر
تالارهمایش‌های بین‌المللی برج میلاد درتهران، چند شب پذیرای ارکستری بود که در نوع خود به زیبایی هرچه تمام‌تر در ارائه آثار فرهنگ عاشورایی در آوا و نوا و نغمه‌پردازی شورآفرینی کرد. انجمن موسیقی ایران و دفتر موسیقی وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی مدتی است هم و غم خود را برای اجراهای ناب موسیقایی در گونه‌های مختلف گستره موسیقی مصروف داشته‌اند. چندین برنامه صحنه‌ای در تالارهای معتبر تهران با محتوای هنر دینی و شاکله گونه مذهبی، با مضامین فرهنگ شنیداری ایام محرم و صفر، حاکی از آن است که توجه به زیر ساخت‌های محکم برای بقای موسیقی وهموار شدن مسیر موسیقیدانان دردیگر عرصه‌ها جای ویژه‌ای در توانمند‌سازی هرچه بیشتر برای انواع دیگرموسیقی‌هاست.
پس از «خلوتگه خورشید»، گروه نوای آفتاب به خوانندگی تمام قد تکنیکال و سرشار از حس و شور حقیقی مهیار شادُروان به آهنگسازی و رهبری ارکستر امین سالمی، نوبت به آخرین اجرای موسیقی درماه صفر رسید با نام «سوگ شفق» که روایتی از حماسه کربلا در پنج پرده با همراهی ارکستر بزرگ متشکل از نوازندگان با انگیزه و البته در نوع خود کاربلد به رهبری عرفان وکیلی که در نهایت تکنیک و احساس ارکستر را راهبری داشت و خوانندگان کر به رهبری سرژیک میرزائیان که صدا کشی مناسب و پُر طنینی بواسطه رهبری دقیق و اصولی او شکل گرفته بود، کمک شایانی به ترکیب اصلی اجراها و خوانندگان داشت و البته از نوع دلچسب، حماسی، محکم و پایدار.
خوانندگان شامل مجتبی عسکری(امام حسین خوان)، هادی فیض آبادی(حضرت عباس خوان)، سید محسن حسینی(جناب حُرّ خوان)، امیر حسین سمیعی(عمربن سعد خوان)، محمدرضا صفی (شمر خوان) ستار روزبه (ابلیس خوان) وآهنگساز آگاه و موقعیت شناس میلاد آقایی که به زیبایی و دقت نظرپنج قسمت(موومان) را با محتوای کلام واشعار و متناسب با جای صدای خوانندگان درکنار سازبندی (آرانژمان) اصولی ارکستری فاخر و پر هیمنه را رقم زد و نقشی در تاریخ این‌گونه تشکیل ارکستر‌ها و موسیقی‌ها حک کرد.
گفتنی است تمام پرده‌های اجرای «سوگ شفق» با نقاشی امیر محمد سرمدی و با نظارت حسن روح‌الامین همراه بود که به‌صورت موشن گرافیک و با توجه به مضامین هرپرده به نمایش در می‌آمد و مخاطب را چند منظوره ازفضای شنیداری و دیداری برخوردار می‌کرد. چنین اجراهایی که در گذشته نداشته‌ایم یا اندک بوده با توجه به شور و شوق اهالی شرکت‌کننده در پدید‌آوری آثار که نشان از عرض ارادتی خالصانه به فرهنگ عاشورای دستگاه امام حسین علیه‌السلام دارد.
جدای از برخی افکار و عقاید و شرایط زندگانی و ناملایمت‌ها، می‌بینیم که جماعت هنربویژه اهل فن موسیقا به هر شکل چنین مهمی از واقعه سرزمین نینوا را با نی و نوای خود سهمی ادا می‌کنند که درخور توجه است. هر ساله که ماه محرم فرا می‌رسد بحث داغ موسیقی مذهبی بویژه الحان عاشورایی با مرثیه‌خوانی و نغمه‌پردازی‌ها جان تازه‌ای می‌گیرد.
جمله معروف «کلِّ یوم عاشورا کلِّ ارض کربلا» به رسم دیرین به اشتباه جا افتاده به‌عنوان مناسبت یاد می‌شود! واقعه‌ای تاریخی که برای جهانیان درس آزادگی و معرفت و انسان‌سازی است و رشادت و شهادت و حق طلبی و ایثار و حماسه را یاد‌آوری می‌کند، طبیعتاً می‌بایست در طول سال جای داشته باشد. این رفتار مناسبت زده با ترویج رسانه‌ها باعث شده تا از حقیقت وجودی فلسفه سترگ اخلاقی- انسانی درس آزادگی کمتربهره بگیرند. اهالی موسیقی می‌توانند ازجایگاه پرقدرت و پرنفوذ رسانه‌ها در تبیین ویژگی‌های فرهنگ عاشورا به نسل نو توفیق تولید اثر مؤثر داشته باشند به شرط آنکه نگاه مستمر در پی باشد.
موسیقی مذهبی ایران وامدار هنر دینی برخاسته از تفکر ارزش مدار با مفاهیم عقلایی و باطنی درجهت رشد بشریت می‌تواند برای رسیدن به حقیقت ازلی، خوراک شنیداری مناسب را به گوش دل‌های تشنه فراهم کند. خوشبختانه در فلات ایران عزیز پیام «رسا» از آیین «رثاء» تا کنون از طریق گونه‌های متنوع موسیقی ملی به دوش کشیده شده است. این موسیقی‌ها به اعتبار فرهنگ تعزیه که برگرفته ازادبیات و مقاتل و موسیقی و نمایش و آداب صحنه و نقاشی است و حتی زمانی هنر مدرن محسوب می‌شده، به قول نابغه موسیقی ایران ابوالحسن صبا:« تعزیه؛ حافظ و ضامن موسیقی ایران است.»
