اجلاس بین‌المللی مقابله با طوفان‌های ماسه‌ای گرد و غبار در تهران آغاز به کار کرد
متحد کردن جهان علیه گرد و غبار
زیست‌بوم/ ایران امروز و فردا میزبان نمایندگانی از 50 کشور در اجلاس بین‌المللی مقابله با گرد و غبار است. علی سلاجقه رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، برگزاری این اجلاس در تهران را دستاورد دیپلماسی دولت سیزدهم در متحد کردن جهان علیه گرد و غبار می‌داند و می‌گوید: «بر اساس پیشنهاد ایران و موافقت سازمان ملل متحد، تاریخ ۲۱ تیرماه به عنوان روز جهانی مقابله با گرد و غبار ثبت شد.» به گفته سلاجقه تاکنون 40 کشور و 20 نهاد بین‌المللی برای حضور در این کنفرانس اعلام آمادگی کرده‌اند و این اجلاس افق‌های روشنی خواهد داشت. او می‌گوید: «با وجود فشارها و تحریم‌های ظالمانه که ما را از ظرفیت‌های جهانی محروم کرده بود با سیاست اصولی دولت مردمی و انقلابی مسأله گرد و غبار را با یک دیپلماسی قوی محیط زیست شروع کردیم که در نتیجه آن، 21تیرماه سال گذشته نشست منطقه‌ای با حضور 11 کشور همسایه و 6 دستگاه بین‌المللی برگزار شد.»
ورود مجامع بین‌المللی
ایران سالانه میزبان 148 میلیون تن ریزگرد از کشورهای عربستان، اردن، سوریه، عراق، ترکمنستان، ازبکستان، افغانستان، ترکیه، امارات و دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس است. علی‌محمد بیرگانی طهماسبی، مدیر ستاد ملی مقابله با پدیده گرد و غبار سال 1400 در گفت‌و‌گو با «ایران» تنها راه‌حل معضل ریزگردهای منطقه‌ای را ورود مجامع بین‌المللی و تشکیل یک صندوق مالی مشترک بین کشورهای درگیر با ریزگردها دانسته بود. ایران و سازمان ملل سال گذشته نخستین گام تشکیل یک صندوق مالی محیط زیست را برداشتند.
سید حسین موسوی‌فر، رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست در رابطه با میزبانی ایران از اجلاس بین‌المللی مقابله با طوفان‌های ماسه ای گرد و غبار می‌گوید: ۲۱ تیر ماه سال گذشته اجلاس گرد و غبار در سطح منطقه‌ای به میزبانی کشور ما برگزار شد و آژانس‌های سازمان ملل نیز در حد کمک به بهبود شرایط منطقه همکاری داشتند. به این دلیل که نشست منطقه‌ای نتایج مثبتی داشت، سازمان ملل متحد ضمن استقبال از این اقدام جمهوری اسلامی ایران، از کشور ما خواست که اجلاس را در سطح بین‌المللی برگزار کند.
به گفته موسوی‌فر پیرو قطعنامه سازمان ملل متحد که با رأیی نزدیک به اجماع به تصویب رسید، بنا شد که ایران از تمام کشورهای عضو سازمان ملل متحد با پشتیبانی این سازمان برای شرکت در اجلاس بین‌المللی مقابله با طوفان‌های ماسه ای گرد و غبار دعوت کند.
رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست با بیان اینکه پس از بررسی‌ها، ۵۵ کشور در اولویت قرار گرفتند که از آنها دعوت به عمل آمد، گفت: تاکنون از بین کشورهای مدعو، حدود ۳۰ هیأت از نقاط مختلف جهان در سطوح مختلف برای حضور در اجلاس اعلام آمادگی کرده‌اند و سفرا و یا وزرای این کشورها در سطوح مختلف در اجلاس حضور پیدا خواهند کرد. همچنین ۱۴ آژانس ذیل سازمان ملل متحد نیز که در بخش‌های مختلف کار می‌کنند و به نوعی با موضوع گرد و غبار و یا آثار آن مرتبط هستند در این اجلاس شرکت می‌کنند.
موسوی‌فر می‌گوید: علاوه بر این ۵۵ کشور، از سایر کشورهای عضو سازمان ملل متحد نیز دعوت کردیم. فکر می‌کنیم که تا روز اجلاس، از بیش از ۴۰ هیأت و کشور میزبانی خواهیم کرد که تعداد قابل توجهی است و دستاورد بزرگی برای ایران در عرصه بین‌المللی محسوب می‌شود.
معاون دبیرکل سازمان ملل متحد نیز در این اجلاس حاضر است. گوترش، دبیرکل سازمان نیز پیامی ویدیویی را برای اجلاس فرستاده است.
موسوی می‌گوید: خروجی این اجلاس توسط سازمان ملل حمایت می‌شود و همان‌طور که نماینده مقیم سازمان ملل متحد در ایران نیز تأکید کرد، خروجی اجلاس بین‌المللی مقابله با طوفان‌های ماسه و گرد و غبار قطعاً به عنوان یک سند پشتیبانی در مباحث مربوط به گرد و غبار در سازمان ملل متحد قرار خواهد گرفت و این مسأله خواسته مجمع عمومی سازمان ملل متحد است.
مسیر زمان‌بر
موسوی‌فر می‌گوید: اینکه خروجی این اجلاس بعدها به قطعنامه مجمع عمومی و یا یک سند الزام‌آور مانند کنوانسیون تبدیل شود، مسیری زمان‌بر است که آغاز آن اجلاس منطقه‌ای سال گذشته بود و به طور حتم سازمان ملل متحد با محوریت ایران، ادامه مسیر را نیز پیگیری می‌کند و هرچه قدر اراده دولت‌ها قوی‌تر باشد، خروجی نیز قوی‌تر خواهد بود.
حمایت فنی 12 آژانس سازمان ملل از اجلاس تهران
زیست‌بوم/اشتفان پریزنر، نماینده سازمان ملل متحد در ایران، در نشست خبری همایش بین‌المللی طوفان‌های گرد و غبار با تأکید بر نقش محوری ایران در اهمیت دادن به موضوع طوفان‌های گرد و غبار در چند سال اخیر اعلام کرد: تحریم‌ها ایران را از دسترسی به حمایت‌ها در بحث محیط‌زیست محروم کرده است. به گفته وی، این سازمان به دلیل تحریم‌ها نتوانسته است به صورت مالی از احیای دریاچه ارومیه حمایت کند. پریزنر همچنین از حضور 12 آژانس مختلف سازمان ملل متحد برای ارائه حمایت‌های فنی در این نشست خبر داد.
نماینده سازمان ملل متحد در ایران، گفت: در چند سال اخیر ایران از نقش محوری در اهمیت دادن به موضوع طوفان‌های گرد و غبار برخوردار بوده و سازمان ملل هم از گذشته همکاری‌های خوبی با ایران داشته است و تلاش می‌کنیم اقدامات حفاظتی درباره محیط‌زیست انجام شود.
پریزنر ادامه داد: اخیراً در زمینه توسعه پایدار سندی به امضای ایران و برخی از کشورهای دیگر و سازمان ملل متحد رسیده است و این سازمان به سابقه طولانی و تخصصی ایران در حوزه محیط‌زیست اذعان دارد، آن را به رسمیت می‌شناسد و از آن تقدیر می‌کند. پریزنر گفت: بسیار خوشحالیم که از این نشست پشتیبانی می‌کنیم. طوفان گرد و غبار معضلی جهانی و در حال پیشرفت است که محصول دست بشر می‌باشد و تأثیر زیادی بر منابع آب، خاک و هوا دارد.
به گفته وی، از دیدگاه سازمان ملل، جهان با بحرانی متشکل از تغییر اقلیم، فرسایش تنوع زیستی و... روبه‌رو است که دولت جمهوری اسلامی ایران در مقابله با این پدیده نقش پیشگام را دارد.
نماینده سازمان ملل متحد در ایران گفت: گرد و غبار نقش زیادی بر سلامتی، اقتصاد، کشاورزی، حمل‌و‌نقل و توسعه دارد و مقابله با آن الزامی است، به همین دلیل با حمایت سازمان ملل کنفرانس جهانی گرد و غبار برگزار خواهد شد و ارزیابی بحث ریزگردها توسط آژانس‌های مختلف سازمان انجام شده است.
پریزنر گفت: بسیار خوشحالیم که کارشناسان عالی‌رتبه از سازمان‌های مختلف در این کنفرانس حضور یافته و 12 آژانس مختلف سازمان ملل متحد برای ارائه حمایت‌های فنی در این نشست حضور پیدا خواهند کرد.
به گفته وی، آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد نیز پیامی را برای این کنفرانس ارسال می‌کند تا تأکیدی بر این کنفرانس داشته باشد. همچنین معاون دبیرکل و مدیر آژانس بحث بحران‌های آسیا و اقیانوسیه سازمان ملل متحد شخصاً در کنفرانس حضور پیدا خواهند کرد. مشارکت و حضور سازمان ملل در این کنفرانس گویای اهمیت ما برای این نشست است. نماینده سازمان ملل متحد در ایران گفت:«برخی از حوزه‌های همکاری ما با ایران شامل محافظت و بازتوانی تالاب‌های مهم، بازتوانی مناطق خشک و حمایت از ایران در اقدامات علیه تغییر اقلیم هستند.»
رودخانه‌های مرزی
پریزنر درباره اختلافات حقابه رودخانه‌های مرزی میان کشورهای منطقه گفت: اگر دو کشوری که در زمینه تأمین حقابه مشکل دارند از سازمان ملل متحد بخواهند، این سازمان می‌تواند به‌عنوان میانجی وارد شود.
وی با اشاره به نقش افغانستان در رقم خوردن شرایط تالاب هامون گفت: کاملاً به مسائل هامون در ایران واقف هستیم اما نکته این است که تصمیم‌گیرندگان اصلی آن باید با هم وارد نشست و مذاکره شوند و با گفت‌و‌گو مسأله را برطرف کنند.
به اعتقاد نماینده سازمان ملل متحد در ایران، بحث حقابه در بالادست یا پایین‌دست یک مشکل کلاسیک است و اهمیت زیادی دارد. اگر کشورها از سازمان ملل بخواهند، می‌تواند نقش میانجیگری را ایفا کند.
پریزنر درباره دریاچه ارومیه نیز گفت: در موضوع احیای دریاچه ارومیه همکاری طولانی مدتی با ایران داشتیم و از برنامه‌های نجات آن حمایت و پشتیبانی می‌کنیم چون مسأله بسیار پیچیده و چالش‌برانگیزی است. در راستای نجات دریاچه ارومیه بحث آبخیزداری، معیشت جایگزین و مدیریت منابع آبی مطرح بود که سازمان ملل در این زمینه با نهادهای محلی همکاری‌های خوبی داشت. از طرف ما برای همکاری تعهد کامل وجود دارد اما تأمین منابع مالی به علت تحریم‌ها مشکل است.
وی با اشاره به اینکه تحریم‌ها، ایران را از دسترسی به حمایت‌ها در بحث محیط‌زیست محروم کرده است، گفت: سازمان ملل به دنبال مباحث چندجانبه‌گرایانه است که این مسأله (تحریم‌های محیط‌زیستی ایران) نیز مستلزم همکاری چند‌جانبه است. تمرکز ما بر مسائل بشردوستانه و مباحث محیط‌زیستی است که مسائل مشترک جهانی هستند و همواره نسبت به آنها مطالبه‌گر هستیم.