زهرا کشوری
دبیر زیست بوم

زائران ایرانی به خادمان و موکب‌داران عراقی، بذر درخت سدر(کنار) هدیه می‌دهند تا در مسیر نجف تا کربلا کاشته شود. به گفته رضااحمدی، مجری طرح مردمی یک میلیارد درخت، خیلی از جاده‌های مواصلاتی به نجف و کربلا، منتهی به مناطق بیابانی دارای فرسایش بادی است. درختان در مناطق بیابانی نقش یک دیوار سبز در مقابل هجوم ریزگردها را دارند. احمدی در گفت‌و‌گو با «ایران»، موفقیت این طرح را منوط به همکاری دو کشور ایران و عراق می‌داند.
 احمدی هدیه این بذرها را نتیجه تفاهمنامه سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور با حوزه علمیه قم در رابطه با فرهنگ درختکاری اعلام می‌کند و درباره چرایی انتخاب درخت سدر(کنار) می‌گوید: «کنار یکی از گونه‌های بومی ایران و عراق است. این گونه در برابر کم‌آبی و فقر خاک مقاومت بالایی دارد.»
او می‌گوید: «الان بذر کنار توسط زوار ایرانی به خادمان عراقی و موکب‌دارها در کربلا و نجف هدیه می‌شود. آنها می‌توانند یک ماه دیگر بذر را در گلدان بکارند و در زمان مناسب نهال را به اراضی مورد‌نظر برسانند و در آن اراضی بکارند.» به گفته محمدی، نهال سدر در طول یک سال به ارتفاع قابل‌قبولی می‌‌رسد. احمدی‌ می‌گوید: «الان فصل کاشت درخت نیست. بنابراین به خادمان بذر هدیه داده می‌شود. آنها در ماه آینده این بذرها را در گلدان می‌کارند. یک دستورالعمل برای کاشت درخت به زبان عربی و انگلیسی هم در اختیار آنها قرار می‌گیرد.»
یکی از مهم‌ترین بخش‌های ماندگاری درخت کاشته شده، مسأله نگهداشت آن است. به گفته کارشناسان هر درخت برای ماندگاری نیاز به سه تا 5 سال مراقبت دارد. احمدی درباره چگونگی مراقبت از این نهال‌ها بعد از کاشت می‌گوید: «گونه سدر به دلیل مقاوم بودن، نیاز پایین آبی، خاردار بودن و عدم علاقه حیوانات اهلی به تعلیف آن، به مراقبت کمتری نیاز دارد. در پاییز کاشته می‌شود و با توجه به وجود بارش‌ها تا پایان بهار نیاز آبی آن برطرف می‌شود. در تابستان هم با آبیاری دستی به نیاز آن پاسخ داده می‌شود.»
 
زائر اربعین، سفیر محیط ‌زیست
شبنم قنواتی‌زاده، فعال محیط زیست خوزستان و مدیرعامل انجمن دیده‌بان جلگه‌سبز نیز به ایرنا می‌گوید: در راستای پویش «زائر اربعین، سفیر محیط‌ زیست» پویشی راه‌اندازی شده که در این پویش در کیسه‌های کوچک، بذرهای سدر (کنار) همراه با دستورالعمل کاشت و نگهداری به ۲ زبان عربی و فارسی به زوار داده می‌شود.
او می‌گوید: زوار بذرها را به موکب‌داران حد فاصل «نجف» تا «کربلا» می‌رسانند تا بذرها در همان منطقه کاشته و نگهداری شوند و به یاری خداوند در سال‌های بعد شاهد سرسبزی مسیر زائران اربعین‌ حسینی باشیم.
این فعال محیط زیست، هدف این پویش را انتقال فرهنگ محیط زیست از زوار امام حسین به موکب‌داران عراقی و سبز کردن مسیر پیاده‌روی برای سال‌ها آینده عنوان کرد.
به گفته او در حال حاضر در بخش عمده ای از مسیر پیاده‌روی زائران درختی وجود ندارد و به جای درخت شماره‌گذاری روی عمودهای آهنی انجام گرفته است.
قنواتی‌زاده با بیان اینکه مسیری که برای کاشت بذرها انتخاب شده از نظر کیفیت آب و‌هوا، ارتفاع از سطح دریا، مکانی مناسب برای رشد درخت است می‌گوید: هدف پویش این است که مسیر اربعین برای آیندگان سبز شود.
او با اشاره به غرفه محیط زیستی مستقر در مرز شلمچه می‌گوید: در این غرفه طبق روال هر ساله آموزش‌هایی به زوار ارائه می‌شود که امسال علاوه‌بر آموزش‌ها، با کمک اداره کل حفاظت محیط زیست خوزستان و سازمان منطقه آزاد اروند، پنج هزار کلاه آفتابگیر و پنج هزار لیوان سیلیکونی تاشو با شعار «استفاده از لیوان شخصی یک فرهنگ است» توزیع می‌شود.
مدیر عامل انجمن دیده‌بان جلگه سبز می‌گوید: «همچنین تراکت‌هایی حاوی توصیه‌های محیط زیستی بــه‌صــورت پــرس خشــک (بـرای جلوگیری از تبدیل شدن به زباله) در معرض دید عموم قرار گرفته است.محیطبان‌های سراسر کشور که به کشور عراق عازم شده‌اند نیز به سه زبان انگلیسی، عربی و فارسی توصیه‌های محیط زیستی را ارائه می‌دهند. قنواتی‌زاده می‌گوید: ما فعالان محیط زیستی به حد ومرز جغرافیایی قائل نیستیم و محیط‌ زیست را بدون مرز می‌دانیم.
«آلودگی محیط زیست یعنی توقف تدریجی»، «هر زائر اربعین، سفیری برای حفظ محیط زیست»، «گام‌های زوار اربعین، گام‌های بلند برای داشتن زمین پاک»، «بیایید به سخاوت، قداست و پاکی زمین احترام بگذاریم»، «زائر اربعین سفیر محیط زیست»، «فرشتگان برخاک سجده می‌کنند، پس خاک را آلوده نکنیم»، «با آلوده کردن طبیعت، محیط زیست را نه، خودمان را نابود می‌کنیم»، «مسیر زوارالحسین را نابود نکنیم»، «برای حفظ سلامتی خود و زمین، از لیوان شخصی استفاده نماییم» بخشی از شعارها و توصیه‌ها زیست محیطی است که امسال در مسیرهای زائران ارائه شده است.

بــــرش

گونه سدر به دلیل مقاوم بودن، نیاز پایین آبی، خاردار بودن و عدم علاقه حیوانات اهلی به تعلیف آن،  به مراقبت  کمتری نیاز دارد. در پاییز کاشته می‌شود و با توجه به وجود بارش‌ها تا پایان بهار نیاز آبی آن برطرف می‌شود. در تابستان هم با آبیاری محدود(دستی) به نیاز آن پاسخ داده می‌شود.