میانکاله نباید قربانی پسروی خزر شود
کــــد ارتفاعـــــی منفــــی 29
آمارهای محیط زیست مازندران از کاهش 15 هزار هکتاری سطح تالاب میانکاله خبر می‌دهد. کاهش نزولات جوی و پسروی آب دریای خزر به‌عنوان دو منبع مهم تزریق‌کننده آب به تالاب، متهمان ردیف اول این کاهش هستند.
این خبر به دلنگرانی برخی از کارشناسان درباره احتمال تصرف اراضی میانکاله منجر شده است. بهزاد انگورج، معاون اسبق امور جنگل‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور اعتقاد دارد تالاب میانکاله می‌تواند از پسروی خزر جان سالم به در ببرد. او همچنان روی لایروبی تأکید می‌کند و می‌گوید: «کد ارتفاعی تالاب ۲۹– است و تراز آب دریای کاسپین تاکنون تا این حد پایین نیامده است. بنابراین لایروبی می‌تواند، فرصت مغتنمی برای احیای تالاب تلقی شود.»
کاهش سطح تالاب میانکاله
روح‌الله اسماعیلی، معاون محیط زیست اداره کل حفاظت از محیط زیست مازندران از کاهش سطح تالاب میانکاله از ۴۵ هزار هکتار به ۳۰ هزار هکتار خبر می‌دهد و می‌گوید: «مازندران طی سال‌های اخیر، روزهای کم‌بارشی را پشت سر گذاشته است اما شدت این کم‌بارشی در سال ۱۴۰۱ بیشتر بود به‌طوری که نبود بارندگی و نزولات جوی کافی و سیراب نبودن منابع آب‌های سطحی و رودخانه‌ها باعث شد تا ورودی آب به تالاب میانکاله نداشته باشد و وضعیت تالاب بدین شکل شود.»
زخم انسانی بر تن یک تالاب
تالاب میانکاله زخم‌های انسانی متعددی از وجود 5 هزار حلقه چاه و ۳۸۰ مزرعه پرورش ماهی دارد. این موضوع را اسماعیلی هم تأیید می‌کند و می‌گوید: «وجود 5 هزار حلقه چاه با استخراج سالانه ۹۰ میلیون متر مکعب آب و نیز ۳۸۰ مزرعه پرورش ماهی با ذخیره آب ۳۰ میلیون متر مکعبی در بالادست باعث شده تا منابع آبی تالاب در این بخش کم شود.»
اسماعیلی بازگرداندن وضعیت تالاب میانکاله را منوط به وضعیت آب دریای خزر و پسروی آن می‌داند و به رسانه‌ها می‌گوید: «یکی از مصوبات سفر ریاست‌جمهوری به مازندران، پمپاژ آب از دریای خزر و نکارود به این تالاب است که به دلیل بارندگی و نزولات جوی اندک در مازندران عملاً انتقال از رودخانه نکارود وجود ندارد.»
او پمپاژ آب از دریای خزر به این تالاب را منوط به اختصاص اعتبارهای کلان می‌داند و می‌گوید: «رایزنی‌ها برای تخصیص اعتبار از سوی مسئولان ارشد استان در حال انجام است.»اسماعیلی همچنین لایروبی کانال‌های سه‌گانه در شرق تالاب را راهکار دیگر برای خلاصی از این وضعیت می‌داند و می‌گوید: «در حال حاضر لایروبی یک کانال در استان گلستان انجام شده است.»
بهره‌برداری سنتی
بلای جان میانکاله
بهزاد انگورج، معاون اسبق امور جنگل‌های سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری می‌گوید: «کاهش مساحت منطقه حفاظت شده میانکاله را نباید به گسترش اراضی زراعی پیوند زد، بلکه باید با شهامت کافی و لازم اعلام کنند بخش کشاورزی ناشی از ناتوانی در مدیریت اراضی و عدم سرمایه‌گذاری ناکافی، به تحول و توسعه دست نیافته و در باتلاق بهره‌برداری سنتی گرفتار است، نمی‌تواند متحول شود و فعالیت کشاورزی اقتصادی داشته باشد.»
انگورج با اشاره به اینکه تراز آب دریای کاسپین همیشه با نوسان مواجه بوده است، می‌گوید: «اینک خشکیدگی تالاب میانکاله در اثر پسروی دریا را باید گره کور وضعیت میانکاله تلقی کرد و نباید اجازه داد اقدامی که چند دهه پیش به تخصیص اراضی میانکاله به بانک زمین منجر شد، تکرار شود. واگذاری اراضی به بانک زمین، واگذاری به بندر و سایر مغایر با تبصره ۴ ماده ۳۱ قانون حفاظت و بهره‌برداری بود. الان حتی باید باقیمانده اراضی بانک زمین که بلااستفاده و رها مانده، اگر به محدوده باقیمانده از میانکاله متصل است، به میانکاله الحاق شود.»
او تأکید می‌کند: «منطقه حفاظت شده میانکاله بی‌بدیل است. کد ارتفاعی تالاب ۲۹ – است و تراز آب دریای کاسپین تاکنون تا این حد پایین نیامده است. بنابراین لایروبی می‌تواند فرصت مغتنمی برای احیای تالاب تلقی شود.»
او عدم اخذ سند ملی برای عرصه و اعیان تالاب میانکاله را یکی از علل از دست رفتن اراضی ملی می‌داند و می‌گوید: «به نظرم نباید نسبت به پسروی مرز محدوده مصوب میانکاله که ناشی از کشمکش‌ها در مالکیت منابع طبیعی رخ داد، بی‌تفاوت بود.»