مرکز پژوهش‌های مجلس طی بررسی کارشناسی با عنوان پایش بخش حقیقی اقتصاد ایران در تیرماه سال 1402 شاخص‌های تولید و فروش شرکت‌های صنعتی و معدنی بورسی را ارزیابی کرد. این گزارش نشان می‌دهد که وضعیت شرکت‌های صنعتی و معدنی نسبت به سال گذشته بهبود بیشتری یافته است و در برخی از شاخص‌ها چون تولید و فروش شرکت‌های معدنی بورسی، جهش‌های قابل توجهی ثبت و همچنین تأکید شده که شاخص قیمت محصولات روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داده است.

افزایش 50.5 درصدی
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد که شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 3 درصدی را تجربه کرده است. شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نیز نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 50.5 درصدی را ثبت کرده است. همچنین در این گزارش آمده که شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 6.1 درصدی داشته است. در این میان باید عنوان کرد که شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل 19.8 درصد و نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد 0.4 درصدی داشته است. مهم‌تر آنکه مرکز پژوهش‌های مجلس تأکید داشته که شاخص قیمت روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داده و با 3.4 واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان 31.3 درصد افزایش را نشان می‌دهد.
مرکز پژوهش‌های مجلس عنوان کرده است که شاخص تولید، فروش و قیمت صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهیانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته شده دربورس محاسبه می‌شود. همچنین در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهانه 316 شرکت بورسی استفاده شده است. شاخص‌های عنوان شده علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و قیمت در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز تأثیر بسیاری دارد و همچنین برآوردی از تغییرات ماهیانه ارزش افزوده ایجاد شده را در صنایع مختلف و به دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کند.

بیشترین تاثیرگذاری
بر اساس اطلاعاتی که مرکز پژوهش‌های مجلس رسانه‌ای کرده طی سه ماهه منتهی به تیرماه سال‌جاری رشد میانگین متحرک سه ماهه شاخص تولید افزایش 5.1 درصدی و شاخص فروش آن افزایش 4.5 درصدی را نشان می‌دهد.
در تیرماه سال 1402 نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین 15 رشته فعالیت صنعتی بورسی 8 رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید داشتند و 7 رشته فعالیت در حال جبران کاهش شاخص تولید هستند. بر این اساس رشته فعالیت‌های دارو، تجهیزات برقی و خودرو و قطعات بیشترین افزایش در شاخص تولید را تجربه کرده‌اند.همچنین در این ماه نسبت به ماه مشابه سال قبل، از بین 15 رشته فعالیت صنعتی بورسی 10 رشته فعالیت افزایش در شاخص فروش و 5 رشته فعالیت کاهش در شاخص فروش را ثبت کرده‌اند. رشته فعالیت‌های تجهیزات برقی، سایر کانی‌های غیرفلزی و دارو بیشترین افزایش در شاخص فروش را داشته‌اند و رشته فعالیت‌های چوب و کاغذ، غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند.
شاخص تولید و فروش رشته فعالیت خودرو و قطعات گویای آن است که در تیرماه سال‌جاری شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 15.3 درصدی و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 14.7 را ثبت کرده و همچنین شاخص فروش زیربخش خودرو سواری رشد مثبت داشته است.
نکته دیگر که در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس مورد تأکید واقع شده این است که در تیرماه سال 1402 شاخص تولید رشته فعالیت شیمیایی بجز دارو بر مبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 0.4 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 3.7 درصدی و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 0.8 درصدی و نسبت به ماه قبل افزایش 0.1 درصدی داشته است. در شاخص‌های تولید و فروش رشته فعالیت فلزات پایه نیز آمده است که در تیرماه سال‌جاری شاخص تولید رشته فعالیت فلزات پایه برمبنای شرکت‌های بورسی، نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 12.2 درصدی ثبت کرده و همچنین شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 5.9 درصدی داشته است.
در تیر ماه سال 1402 نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد 0.4 درصدی را ثبت کرده و همچنین رشد نقطه به نقطه با کاهش نسبت به ماه قبل، به 17 درصد رسیده است. گفتنی است میانگین سالیانه شاخص قیمت نیز در تیرماه سال 1402 روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داده است.

آثار ارز ترجیحی
گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس حاکی است با ارز ترجیحی مواد اولیه رشته فعالیت غذایی و آشامیدنی به‌جز قند و شکر، رشد ماهیانه شاخص قیمت این رشته فعالیت در اردیبهشت و تیر سال سال گذشته به حدود 45 و 50 درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک بشدت کاهش یافت و تا پایان 1401 نیز شاخص قیمت تقریباً در همان سطح باقی ماند، اما در ماه‌های اخیر اندکی افزایش یافته و در تیرماه رشد ماهانه مثبت 1.9 درصدی داشته است. به طور مشابه رشد نقطه به نقطه شاخص قیمت در این رشته فعالیت از تیرماه سال گذشته مسیر نزولی را طی کرده است و در تیرماه سال‌جاری به ۸ درصد رسیده؛ میانگین سالیانه قیمت در این رشته فعالیت از تیرماه نزولی بوده و به ۸۶ درصد رسیده است.

دولت در مسیر کمک به صنایع
محمدحسین خیاط‌زاده، کارشناس حوزه صنعت درباره گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در خصوص افزایش تولید و بهبود فعالیت تولیدکنندگان بورسی به «ایران» گفت: یکی از شاخص‌های معتبر در ارزیابی مجموعه‌های تولیدکننده بورس است. از آنجا که فضای بورس شفاف است، برخی از تولیدکنندگان نمی‌توانند صحبت‌های ضد و نقیض مطرح کنند. بر اساس تحلیل مرکز پژوهش‌های مجلس، وضعیت تولیدکنندگان بورسی بهتر شده و این در حالی است که هنوز برجامی اتفاق نیفتاده است.
او با بیان اینکه اگر دولت گذشته به برجام تکیه نکرده بود و تمام مشکلات صنایع را به گشایش‌های سیاسی گره نمی‌زد، اکنون وضعیت تولیدکنندگان خیلی بهتر بود و قاعدتاً جهش در تولید، فروش و صادرات داشتیم، افزود: معتقدم که دولت سیزدهم در سخت‌ترین شرایط، اقتصاد کشور را تحویل گرفت. لذا دولت بدون منابع ارزی مناسب و با مشکلات ریز و درشت شرکت‌های تولیدکننده روبه‌رو بود. از همین رو افزایش تولید و فروش مجموعه‌های صنعتی نشانه خوبی است و می‌تواند باعث دلگرمی تمام تولیدکنندگان شود.
او با تأکید بر اینکه اتفاق‌های مثبتی که در اقتصاد کشور رخ می‌دهد باید به طور دقیق اطلاع‌رسانی شود، گفت: وضعیت تولیدکنندگان نسبت به گذشته بسیار بهتر شده است و اکثر تولیدکنندگان به این امر اذعان دارند.
مجموعه‌هایی هم که تاکنون نتوانستند خود را احیا کنند باید با ریشه‌یابی دقیق، به سمت بهبود وضعیت کارخانه خود حرکت کنند. خوشبختانه دولت در مسیر کمک به صنایع قرار گرفته است و نشست‌های اخیر رئیس جمهور با تولیدکنندگان هم گواه آن است که دولت سیزدهم قصد دارد مشکلات را حل کند.

برش

شاخص تولید و فروش بخش‌های صنعت و معدن طی تیر ماه سال‌جاری
شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 3 درصدی را تجربه کرده است.
شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 50.5 درصدی را ثبت کرده است. شاخص فروش شرکت‌های صنعتی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل افزایش 6.1 درصدی داشته است.
شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال قبل 19.8 درصد افزایش یافته است. نرخ رشد ماهیانه قیمت فعالیت‌های صنعتی بورسی رشد 0.4 درصدی را ثبت کرده است. شاخص قیمت روند نزولی یک سال اخیر خود را ادامه داده و با 3.4 واحد درصد کاهش نسبت به ماه قبل، میزان 31.3 درصد افزایش را نشان می‌دهد.