مرجان اسلامی‌فر
خبرنگار

در حالی که برخی‌ها به لایحه دولت و تصمیم مجلس در مورد خودروهای وارداتی هجمه وارد و این‌گونه تصویرسازی کردند که واردات خودروهای کارکرده ایران را تبدیل به کشوری می‌کند که آهن قراضه نگهداری می‌کند، کارشناسان و تصویب‌کنندگان از این موضوع استقبال کردند و می‌گویند که دولت سیزدهم برای اولین‌بار و با هدف رضایت مردم به‌دنبال واردات خودروهای کارکرده است. دولت می‌خواهد از نوسان بازار خودرو بکاهد و شرایط یکسان خرید خودرو را برای مردم ایجاد کند. در این خصوص با علی جدی، نایب رئیس کمیسیون صنایع مجلس شورای‌اسلامی ‌گفت‌و‌گویی انجام دادیم که در ادامه می‌آید.
 
• آیا واردات خودرو می‌تواند باعث کاهش قیمت خودروهای داخلی و خارجی در بازار شود؟
قطعاً روی قیمت خودرو در بازار اثر خواهد داشت. قیمت خودروهای خارجی بشدت شکسته خواهد شد و قیمت خودروهای داخلی هم روند نزولی به خود می‌گیرد. زمانی که لایحه واردات خودرو در مجلس در حال بررسی بود، قیمت انواع خودروها ریزشی شد. بدین جهت اگر واردات خودرو، رویه منظمی بگیرد و با سرعت خودروهای ثبت سفارش شده، وارد سرزمین اصلی شود، می‌توان شاهد ریزش شدید قیمت خودروها بود.

• برخی‌ها می‌گویند که خودروسازان و قطعه‌سازان مخالف واردات خودرو هستند و از همین‌رو، واردات خودرو با جدیت دنبال نمی‌شود.
خیر به‌هیچ عنوان این‌گونه نبود؛ اتفاقاً خودروسازان و قطعه‌سازان موافق با واردات خودرو بودند.

• آنهایی که مخالف واردات خودرو هستند و طی این مدت بارها جلوی دولت سیزدهم ایستادند، اعتقاد دارند که واردات خودروهای کارکرده ایران را تبدیل به کشوری می‌کند که آهن قراضه سایر کشورها را می‌خواهد خریداری کند. آیا چنین امری را قبول دارید؟
اصلا چنین صحبتی را قبول ندارم. حداقل 5 سال است که خودروی خارجی وارد کشور نشده است. در ایران نیز حدود 5میلیون خودروی فرسوده وجود دارد که باید تعیین تکلیف شود، با این وضعیت چگونه می‌توان گفت که با واردات خودروهای کارکرده، ایران محل نگهداری آهن قراضه می‌شود؟ و مهم‌تر آنکه در لایحه واردات خودروهای کارکرده شرط حداکثر  5 سال برای خودروهای کارکرده در نظر گرفته شده است. در اکثر کشورها حداقل سن فرسودگی خودروها 6 سال است لذا واردات خودروهای کارکرده در تضاد با منافع ملی نیست. اگر چنین خودروهایی وارد نشود  یا تولید خودروهای داخلی افزایش پیدا نکند، چگونه می‌توان خودروهای فرسوده خارجی و داخلی را کنار گذاشت. برخی دوستان اعتقاد دارند که خودروی فرسوده از بازار حذف شود و خودرویی هم وارد نشود، پس کمبود و نیاز بازار باید از چه طریقی تأمین شود؟ آیا مخالفان واردات خودرو به‌دنبال آن هستند که شترسواری در کشور اتفاق بیفتد؟ برای اینکه خودرو فرسوده کنار گذاشته و از التهاب بازار کاسته شود، ضرورت دارد که واردات خودرو پیگیری و عملیاتی شود. وقتی تولید داخلی کفاف نیاز بازار را نمی‌دهد و عدم تعادل بین عرضه و تقاضا سبب شده که بازار خودرو با نوسان روبه‌رو شود فقط یک راهکار می‌ماند و آن واردات خودرو است. مجلس در راستای آنکه به دولت کمک کند و همچنین جلوی خروج ارز هم تا حدودی گرفته شود، با واردات خودروهای کارکرده هم موافقت کرد. عدد واردات خودرو(100 تا 200 هزار دستگاه خودرو)‌ در برابر حداقل یک میلیون و 300 هزار دستگاه تولید داخل بسیار ناچیز است و لذا این امر ضمن آنکه به خودروسازان و مونتاژکاران داخلی ضربه نمی‌زند بلکه باعث می‌شود که بازار خودرو به آرامش برسد.

• مخالفان واردات خودرو ادعا دارند که کشورها دیگر سراغ خودروهای کارکرده نمی‌روند، در زمان بررسی و تصویب لایحه واردات خودرو به این مقوله توجه شد؟
مگر می‌شود بدون بررسی کارشناسی لایحه و طرحی تصویب شود!؟ اکثر کشورهای واردکننده خودروهای کارکرده، مورد بررسی قرار گرفته‌اند و با‌ توجه به تجربه سایر کشورها با واردات خودروهای کارکرده موافقت شد؛ برخی از کشورها از چنین روشی برای واردات خودرو استفاده می‌کنند. در شرایطی که کشور تحریم است باید مدیریت ارزی داشته باشیم لذا برای صرفه‌جویی ارزی می‌توان در کنار واردات خودروهای صفر کیلومتر، واردات خودروهای کارکرده را دنبال کرد.

• دولت چه تعداد می‌تواند خودروی کارکرده وارد کند؟
برای این موضوع هیچ محدودیتی لحاظ نشده است. دولت تا زمانی که بازار به آرامش برسد، می‌تواند نسبت به واردات خودروهای کارکرده اقدام کند.

• یکی از ایرادهایی که به بحث واردات خودروهای صفرکیلومتر مطرح شده، انتقال فناوری است. چرا مجلس چنین بندی را که مانع واردات خودرو است لحاظ کرد؟
بنده هم با این موضوع موافق نیستم. وقتی یک شرکت از یک خودروساز به صورت محدود خودرو (به عنوان مثال هزار تا2 هزار دستگاه خودرو) خریداری می‌کند، چگونه شرکت خودروساز خارجی نسبت به انتقال تکنولوژی اقدام کند؟ چنین امری غیرممکن خواهد بود. زمانی انتقال تکنولوژی صورت می‌گیرد که خرید خودرو در حجم بالا باشد و تولیدکننده خودرو انگیزه برای چنین کاری داشته باشد. هدف این بود که برندهای خارجی با همکاری شرکت‌های ایرانی تولید خودرو داشته باشند اما قطعاً در خرید محدود، هدف یاد شده محقق نمی‌شود. بر این‌ اساس دولت می‌تواند لایحه‌ای به مجلس ارائه کند تا آن بند مربوط به انتقال تکنولوژی حذف شود. زمانی که کشور با محدودیت و با تحریم‌های سال 1397 روبه‌رو نبود و می‌توانست با خودروسازان جهانی کار کند، انتقال دانش و فناوری صورت نمی‌گرفت. زمانی با شرکت پژو برای ساخت خودرو قرارداد بستیم اما حال می‌بینیم که آنها تولید آن را متوقف کردند ولی ما همچنان با افتخار خودروهای این برند را تولید می‌کنیم. چین هم یک ابرقدرت اقتصادی است ومردم این کشور خودروهای خارجی مانند بنز، آئودی و BMW و حتی خودروهای امریکایی نیز سوار می‌شوند اما خودروهایی که در کشور خودش تولید شده است. یعنی با آن برند معروف مذاکره می‌کند و در داخل کشورش آن خودرو را تولید می‌کند مردمش نیز آن را خریداری می‌کنند، اما در کنار این کار خودش نیز تولیدات داخلی‌اش را دارد و با قیمت‌های مختلف عرضه می‌کند. اینها سیاست‌های اقتصادی‌ست که می‌شود تعریف کرد. خودروسازی ما از نظر زیرساخت‌های فیزیکی چیزی از خودروسازان برند در دنیا کم ندارد.مجلس و دولت برای تنظیم بازار خودرو به واردات خودروهای کارکرده ورود کرده است، ۱۵ کشور اروپایی، عربی و امریکایی واردات خودرو‌های کارکرده را انجام داده‌اند بنابراین این روش متعارف بوده است.در قانون واردات خودروی کارکرده وجود دارد اما برخی محدودیت‌ها ورود این خودرو‌ها را قفل می‌کند، با این حال باید گفت با واردات خودرو‌های کارکرده ارز کمتری مصرف می‌شود و در بازه زمانی کوتاه‌مدتی می‌توان آثار واردات خودرو بر بازار داخل را مشاهده کرد. در حال حاضر قیمت خودرو‌های خارجی ۸ برابر قیمت آن در کشور‌های همسایه است که با واردات خودرو می‌توان این موضوع را مدیریت کرد و از قیمت خودروها در بازار کاست.

• واردات خودروهای کارکرده اکنون چه شرایطی دارد؟
دولت در حال تدوین آیین‌نامه‌ واردات خودروهای کارکرده است و آیین‌نامه آن بزودی آماده خواهد شد. وزارت صمت با رئیس کل بانک‌مرکزی گفت‌وگویی‌های انجام داده است تا تسهیل بیشتری برای واردات خودرو در نظر گرفته شود.

برش

چرا برخی‌ها بشدت با واردات خودرو مخالف هستند و از ابزارهای مختلف به‌خصوص رسانه‌ای استفاده می‌کنند تا واردات خودرو با شکست مواجه شود؟ گروهی هم موضوع ارز را بهانه می‌کنند.
برخی‌ها به‌دنبال منافع خود هستند، ‌از همین رو از تمام توان خود استفاده می‌کنند تا خودرویی وارد کشور نشود. این افراد اعتقاد دارند که با واردات خودرو، منافع آنها بشدت به خطر می‌افتد. ممکن است برخی‌ها هم از سر دلسوزی با واردات خودروهای صفر کیلومتر و کارکرده مخالفت کنند؛ ‌این افراد باید اطمینان پیدا کنند که دولت سیزدهم با هدف آرامش بازار خودرو موضوع واردات را پیگیری می‌کند. مخالفان واردات خودرو باید بدانند که رضایت مردم اولویت است و لذا اقدام و سوگیری‌های سیاسی به ضرر مردم است و در نهایت منجربه افزایش قیمت خودرو در بازار می‌شود. از طرفی باید عنوان کرد که سالانه حدود 50میلیارد دلار ارز برای واردات کالا به کشور تخصیص پیدا می‌کند، لذا اختصاص یک میلیارد دلار برای واردات خودرو، عدد خاصی نیست. تأمین ارز برای واردات خودرو از طریق بانک مرکزی و صرافی‌های مجاز است.