اسطوره‌زدایی از ژنرال چشم آبی
علی‌الله سلیمی
نویسنده و منتقد ادبی
تاریخ و رویدادهای تاریخی اگر به درستی و با سند و مدرک مستدل و قابل قبول روایت نشوند، چه بسا ممکن است در حاشیه همین روایت‌های تاریخی، حکایت‌های ساختگی و روایت‌های نادرست هم به مرور ساخته و پرداخته شوند و کم‌کم در لابه‌لای متون تاریخی جایی برای خود باز کنند و در نهایت بر اثر برخی غفلت‌ها، بخشی از تاریخ محسوب شوند و شروعی برای برخی انحرافات تاریخی باشند. بنابراین نویسندگان، محققان و پژوهشگران متون تاریخی وظیفه‌ای بس سنگین در قبال روایت‌گری وقایع دارند تا فضایی برای تولید و گسترش روایات و حکایت‌های ساختگی در این حوزه فراهم نشود. اگر از این منظر به برخی حکایت‌ها و روایات رایج میان عامه مردم در بستر تاریخ معاصر بنگریم، با شایعاتی نسبتاً فراگیر و تا حدودی تثبیت شده مواجه می‌شویم که بر اثر تکرار بین توده‌های اجتماعی، در نهایت به برخی متون تاریخی هم ورود پیدا کرده و زدودن آنها از اذهان عمومی بسی دشوار و در مواردی تقریباً غیرممکن است.
از جمله، شایعاتی که درباره یکی از شخصیت‌های نظامی دوران پهلوی دوم میان مردم رایج است و خیلی‌ها از نادر جهانبانی اسطوره‌ای در ذهن خود ساخته‌اند که پایه و اساس درست و مستدلی ندارد، اما بعضی‌ها آن را باور کرده و حتی بازنشر هم می‌کنند.
مانند عبور این خلبان از زیر پل اهواز، پرواز بدون اجازه شاه، محاصره توسط هواپیماهای عراقی که او را به بغداد بردند ولی او با فریب‌شان به ایران بازگشت، بلند کردن فانتوم تعمیر شده از روی جاده و... همچنین خیلی‌ها جهانبانی را مشهورترین خلبان نیروی هوایی عصر پهلوی دوم و حتی فرمانده یا جانشین نیروی هوایی ارتش شاهنشاهی ایران معرفی کرده‌اند.
اینجاست که جایگاه و ارزش کتاب‌های تاریخی مستند و مستدل نمایان می‌شود و یکی از این آثار کتاب «ژنرال چشم آبی: بازخوانی زندگی سپهبد نادر جهانبانی» به قلم شاداب عسگری و مرضیه یادگاری است که از سوی انتشارات شهید کاظمی چاپ و منتشر شده است.
یکی از مؤلفان کتاب، شاداب عسگری که خود یکی از افسران بازنشسته ارتش است و آثار متعددی در حوزه تاریخ‌نگاری با محوریت انقلاب اسلامی و ارتش انجام داده، در کتاب اخیر کوشیده است با تکیه بر استنادات تاریخی به برخی سؤال‌ها درباره شخصیت نادر جهانبانی پاسخ بدهد.
البته نویسنده کتاب «ژنرال چشم آبی» کوشیده است در کنار پاسخ به برخی ابهامات تاریخی درباره شخصیت مورد نظر، سؤال‌هایی را هم در این خصوص مطرح کند.
از جمله اینکه چرا تاکنون هیچ کتاب مستقل، مرجع و قابل قبولی درباره شخصیت و جایگاه نظامی نادر جهانبانی در عصری که می‌زیسته به رشته تحریر درنیامده و فقط به بیان و پخش شایعات در مورد این شخصیت تاریخی عصر دوره پهلوی بسنده شده است.
در مجموع مطالعه کتاب «ژنرال چشم آبی» می‌تواند به بسیاری از سؤال‌ها و ابهامات درباره نادر جهانبانی پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای بدهد.