محمد محمدی سدهی
روزنامه‌نگار

فوتبال در قرن حاضر به یکی از درآمدزاترین بنگاه‌های اقتصادی تبدیل شده است و حق پخش در همه‌ جای دنیا به عنوان مهم‌ترین راه درآمدزایی برای فوتبال شناخته می‌شود؛ البته فوتبال ایران هیچ گاه
به این حق طبیعی خود نرسیده است. این موضوع باعث شده تا تیم‌های باشگاهی درآمدی از پخش مسابقات خود توسط صدا و سیما نداشته باشند. فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ بارها در خصوص پرداخت حق پخش توسط صدا و سیما صحبت‌هایی مطرح کردند، اما هر بار این خواسته قانونی توسط مسئولان مربوطه پذیرفته نشد.
در این بین در روزهای گذشته هم صحبت‌های زیادی در خصوص حق پخش مسابقات لیگ برتر مطرح شد و مسئولان فدراسیون فوتبال اعلام کردند، امضای قرارداد حق پخش مسابقات لیگ برتر فوتبال ایران یکی از موضوعاتی است که AFC مجدانه پیگیر این موضوع است و عدم انعقاد قرارداد حق پخش باعث می‌شود تا سال آینده تیم‌های ایرانی با محرومیت در مسابقات لیگ قهرمانان آسیا مواجه شوند. این زنگ خطری جدی برای فوتبال ایران است و اگر اتفاق مؤثری در این خصوص رخ ندهد، سال آینده، سال تلخی برای فوتبال ایران خواهد بود. حق پخش تلویزیونی در برنامه هفتم توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور نادیده گرفته شده و این موضوع با اعتراض فوتبالی‌ها همراه بود. مسئولان فدراسیون فوتبال هم با توجه به نادیده گرفته شدن حق پخش در برنامه هفتم توسعه در نامه‌های جداگانه به رئیس مجلس و رئیس فراکسیون ورزش مجلس شورای اسلامی، اعتراض خود را اعلام کرده و خواستار تجدیدنظر در این خصوص شده‌اند.
بر همین اساس مسئولان فدراسیون فوتبال روز جمعه جلسه‌ای با نمایندگان مجلس شورای اسلامی برگزار کردند و در خصوص این حق طبیعی فوتبال ایران با نمایندگان مجلس صحبت کردند. در این بین اسماعیل حسین‌زهی، عضو فراکسیون ورزش مجلس با اعلام این موضوع که اکثریت مجلس موافق قانونی شدن موضوع حق پخش تلویزیونی هستند، به «ایران» می‌گوید: «دولتی بودن فدراسیون فوتبال همواره موضوعی بوده است که باعث شده تا این اتفاق نیفتد و حق پخش پرداخت نشود. قرار بر این است که دولت لایحه‌ای ارائه دهد و این لایحه به تصویب مجلس برسد و حق پخش فوتبال پرداخت شود. در حال حاضر تمام تیم‌های ایرانی زیان‌ده هستند و تیم‌ها برای ادامه بقا نیازمند دریافت حق پخش هستند که در صورت عدم تحقق این موضوع با مشکلات بسیاری مواجه خواهند شد.» او می‌افزاید: «قراردادهای بازیکنان با باشگاه‌ها میلیاردی و حرفه‌ای است و اعتقاد ما هم بر این است که حق پخش باید به باشگاه‌ها پرداخت شود. پرداخت حق پخش موضوعی است که در تمام کشورها وجود دارد و همان‌طور که تبلیغات محیطی به محل درآمدهای باشگاه‌ها اضافه شده باید حق پخش هم یکی از راه‌های درآمدزایی باشگاه‌ها باشد. قاعدتاً در برنامه هفتم توسعه نیاز داریم موضوع حق پخش در صحن علنی مجلس مطرح شود.»

پیشنهادهای خارجی و داخلی خرید حق پخش فوتبال ایران
در سال‌های گذشته فدراسیون فوتبال با پیشنهادهایی از شبکه‌های خارجی کشورهای حوزه خلیج‌فارس و همچنین کشورهای اروپایی برای عقد قرارداد حق پخش تلویزیونی لیگ برتر فوتبال ایران مواجه شد که البته این پیشنهادها پذیرفته نشد. امسال هم برای تحقق یافتن درآمد حق پخش تلویزیونی، سازمان لیگ با چند شرکت برای فروش حق پخش تلویزیونی IPTV وارد مذاکره شده که یکی از این شرکت‌ها، بین‌المللی و طرف قرارداد AFC است.
در همین راستا محمدرضا کشوری‌فرد، سرپرست سازمان لیگ فوتبال در نامه‌ای به مهدی تاج خواستار صدور مجوزهای لازم برای عقد قرارداد و واگذاری حق پخش IPTV شد که به نظر می‌رسد این موضوع رد خواهد شد. یکی از مسئولان فدراسیون فوتبال که نخواست نامش فاش شود، می‌گوید: «پیش از این و در سال‌های اخیر فدراسیون فوتبال حدود 100 پیشنهاد از شبکه‌های خارجی داشت که البته این موضوع از نظر قانونی اشکال دارد و نمی‌توانیم حق پخش را به شبکه‌های خارجی واگذار کنیم.» او در پاسخ به این سؤال که شبکه‌های خارجی چه مبلغی برای پخش مسابقات فوتبال در نظر گرفته‌اند، می‌افزاید: «در سال‌های اخیر یک شرکت آلمانی به ما پیشنهاد داد، در ازای مبلغ 485 میلیون دلار مسابقات فوتبال ایران را پخش کند که این موضوع با مخالفت مسئولان همراه شد. این شرکت آلمانی خواستار این بود تا تبلیغات محیطی را در اختیار بگیرد که این موضوع به هیچ وجه شدنی نبود. طبق قانون باید قرارداد حق پخش با شبکه‌های کشور خودمان امضا شود که امیدواریم این موضوع بالاخره محقق شود و فوتبال به حق طبیعی خود برسد.»

AFC: ارزش لیگ برتر ایران حدود ۴۵۰ میلیون یورو است
طبق ادعای مسئولان فدراسیون فوتبال، حق پخش مسابقات فوتبال حداقل ۷۵۰ میلیارد تومان (۱۵ میلیون دلار) برای هر تیم است. این در حالی است که رقم پرداخت حق پخش برای همه تیم‌ها یکسان نیست و در فوتبال اروپا تیم‌های قدرتمند مبلغ بیشتری نسبت به تیم‌های دیگر دریافت می‌کنند. AFC و فیفا اعتقاد دارند که ارزش لیگ برتر ایران حدود ۴۵۰ میلیون یورو است. با این اوصاف باید دید در نهایت مجلس این حرف حق را می‌شنود و راهی برای رسیدن فوتبال ایران به حق پخش تلویزیونی پیدا می‌کند یا اینکه اوضاع به روال قبل ادامه می‌یابد. این اتفاق در حالی می‌افتد که چند صد کیلومتر آن طرف‌تر از ایران، باشگاه های عربستانی فوق‌ستاره‌های فوتبال دنیا را به خدمت می‌گیرند تا بتوانند حق پخش تلویزیونی‌شان را به بالاترین حد ممکن برسانند.