سمیه افشین فر

تهیه وسایل و ابزار کمک پزشکی و توانبخشی همواره یکی از مهم‌ترین مشکلات افراد دارای معلولیت و جامعه هدف سازمان بهزیستی کشور بوده است. متأسفانه بیشتر این وسایل وارداتی هستند و نوسانات اقتصادی بازار بر قیمت آن تأثیرگذار است. از سوی دیگر تحریم‌های ظالمانه شرکت‌های فعال در این حوزه مانع ورود و دسترسی آسان‌تر به این تجهیزات شده اما در چند سال گذشته و به همت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری شرکت‌های دانش‌بنیان پا به فعالیت در این حوزه گذاشته‌اند. همین چند وقت قبل بود که مدیر کل دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی بهزیستی کشور از ساخت سمعک ایرانی در یکی از این شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داد و حالا به گفته وی مراحل آماده‌سازی این سمعک در مراحل آخر است، اما حتی حضور و فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان از نقش سازمان بهزیستی برای تهیه این تجهیزات به جامعه هدف خود کم نمی‌کند. برای همین مدیرکل دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی بهزیستی کشور از افزایش کمک هزینه خرید و تأمین لوازم توانبخشی معلولان توسط این سازمان خبر می‌دهد. رامین رضایی مدیرکل دفتر امور توانبخشی روزانه و توانپزشکی بهزیستی کشور در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به افزایش قیمت لوازم توانبخشی می‌گوید: «با توجه به تحریم‌های اعمال شده متأسفانه قیمت اقلام و لوازم مورد نیاز جامعه هدف بهزیستی در طی سال‌های گذشته افزایش یافته است و مشکلاتی را برای این قشر از جامعه ایجاد کرده است. متأسفانه خیلی از این محصولات قیمت بسیار بالایی دارند و اقشار آسیب‌پذیر هم توان تهیه کردن آنها را ندارند. قیمت ویلچر برقی 70 میلیون تا 100 میلیون تومان است و سازمان نمی‌تواند همه این مبلغ را به مددجو پرداخت کند برای همین مجبور به شناسایی نیازمندان واقعی هستیم. هر چند اعتبارات این حوزه به نسبت 3  سال گذشته رشد 200 درصدی داشته است که البته به این معنی نیست که می‌توانیم همه نیازهای جامعه هدف را با هر هزینه‌ای تأمین کنیم. سال گذشته سقف کمک هزینه خرید ویلچر برقی 30 میلیون تومان بود، قیمت آن هم در همین حدود بود امسال تلاش کردیم و مبلغ را دو برابر کردیم و به 60 میلیون تومان رساندیم اما هنوز نمی‌توانیم برای یک مددجو همه مبلغ خرید را فراهم کنیم.»
سازمان بهزیستی بخشی از نیازهای جامعه هدف را از طریق تأمین اعتبارها مساعدت می‌کند اما این سازمان اعتبارهای محدودی در این حوزه دارد و طبیعی است که نتواند همه نیازهای جامعه هدف را تحقق ببخشد، پس باید در این حوزه چاره‌اندیشی می‌شد و بهترین راهکار مراجعه به شرکت‌های دانش‌بنیان بود. رضایی می‌گوید: «یکی از برنامه‌های اصلی سازمان این است که تجهیزاتی را برای جامعه هدف خود فراهم کند. در زمینه تجهیزات اولویت اصلی این است که تولید داخل باشند مگر اینکه نمونه داخلی آن وجود نداشته باشد و یکی از مهم‌ترین منابع در تولید تجهیزات تولیدکنندگان دانش‌بنیان هستند که به مسیر تولید در این عرصه ورود کرده‌اند. اطلاعات شرکت‌های دانش‌بنیان در اختیار معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است که بیشتر این شرکت‌ها در زمینه تجهیزات پزشکی فعالیت می‌کنند و به تعداد اندکی در وسایل توانپزشکی ورود کرده‌اند که با توجه به گستره جمعیت هدف و تنوع نیازها هنوز شرکت‌های قابل توجهی در این عرصه وارد نشده‌اند. لازمه آن این است که شرکت‌های دانش‌بنیان در این حوزه آگاهی داشته باشند.»
اما بحث عمده‌ای که در زمینه فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد بحث شناخت از کالایی است که شرکت‌های دانش‌بنیان تأمین می‌کنند، بسیاری از فعالان این حوزه در شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت‌های سازمان بهزیستی از محصول تولید شده را کافی نمی‌دانند. رضایی با بیان اینکه از سال گذشته جلساتی را با شرکت‌های دانش‌بنیان طراحی کرده‌ایم و در این جلسات هدف‌مان آشنایی با تولیدات شرکت‌های دانش‌بنیان بوده است به یکی از آخرین جلسات با این شرکت‌ها که اخیراً برگزار شده اشاره می‌کند که در آن سازمان بهزیستی برای خرید محصولات شرکت‌های دانش‌بنیان آمادگی و الزام خود را اعلام کرده است: «بهره‌وری و کیفیت بالاتر محصولات مورد نیاز بهزیستی که با فناورانه بودن شرکت‌های تولیدی ارتباط مستقیم دارد، از مهم‌ترین اولویت‌های ما در خرید محصولات این شرکت‌هاست اما نه به این معنا که ما می‌توانیم تمامی محصولات تولید شده توسط این شرکت‌ها را خریداری کنیم. سازمان خرید متمرکزی در این زمینه ندارد و فقط ابلاغ استانی دارد و استان‌ها براساس نیاز میدانی جمعیت هدف خود اقدام به خرید کالاها می‌کنند. شرکت‌های دانش‌بنیان باید اول نیاز و میزان بازار جامعه هدف را بشناسند و طبیعی است که سازمان قصد بازاریابی کالاهای این شرکت‌ها را ندارد و فقط قصدمان تأمین نیازهای مددجویان است و طبیعتاً این شرکت‌های دانش‌بنیان هستند که باید در زمینه میزان و تنوع نیازهای ما وارد شوند ولی به شرکت‌های دانش‌بنیان این حوزه پیشنهاد می‌کنم که حتماً برای بازاریابی محصولات خود به‌دنبال بازاریابی بخصوص در کشورهای همجوار و همسایه باشند. فعالان این حوزه نیاز به کشف بازارهای جدید دارند و حمایت به این معنی نیست که هر کالایی با هر حجمی که تولید کنند ما توان خرید آن را داریم.»
وی در پایان با تأکید بر اینکه در زمینه تجهیزات کمک پزشکی و توانبخشی تورم و تحریم باعث می‌شود تا بخشی از نیازهای جامعه هدف امکان پاسخگویی صددرصدی نداشته باشد، می‌گوید: «همه تلاش ما این است که مددجوی نیازمندی در این زمینه نداشته باشیم و بتوانیم خواسته‌های بحق مددجویان را با توجه به تولیدات شرکت‌های داخلی جامه عمل بپوشانیم.»