خیال خام تصرف
خیال خام تصرف
انقلاب اسلامی ایران ارائه‌دهنده گفتمان جدیدی در دوره معاصر بوده که بعد از گذشت چهار دهه، تأثیر این گفتمان در حوزه داخلی، منطقه‌ای و حتی جهانی بخوبی قابل مشاهده است. حجم انبوه آثار و منابعی که توسط پژوهشگران داخلی و خارجی در مورد انقلاب اسلامی، جبهه مقاومت اسلامی و دفاع مقدس پدید آمده، نشان از اهمیت این گفتمان دارد. با وجود این، برای تبیین و معرفی این گفتمان راهی طولانی در پیش است و جای خالی آثار متنوعی در تبیین آن مشهود است.
کتاب «گریز از مرکز» روایتی از فعالیت‌های گروه‌های مختلف ضدانقلاب در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی در کردستان است که مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران آن را منتشر و روانه بازار کرده است. در دوران یادشده ضد انقلاب با حمله به مراکز مختلف نظامی، درصدد مبارزه مسلحانه با حکومت نوپای جمهوری اسلامی بودند. این گروه‌ها در سایه کم‌رنگ شدن اقتدار حکومت مرکزی، به پاسگاه‌های مرزی، مراکز ژاندارمری، مراکز شهربانی، مقرهای سپاه و پادگان‌های ارتش در کردستان حمله کرده و در مقطعی موفق به تصرف و خلع سلاح بعضی از این مراکز شدند.
به گفته نویسنده کتاب آن‌طور که در پیشگفتار به آن اشاره کرده: «اولین خطری که بعد از پیروزی انقلاب، کشور را تهدید می‌کرد، از دست رفتن کنترل حکومت مرکزی بر مراکز نظامی و انتظامی بود. گروه‌های مختلف در سراسر کشور با سوار شدن بر موج خشم عمومی، یک‌به‌یک، به مراکز نظامی و انتظامی حمله می‌کردند و سلاح‌ها را به تصرف خود در می‌آوردند. در کردستان اوضاع وخیم‌تر بود. بسرعت، کمیته‌هایی در مساجد برای کنترل اوضاع تشکیل شد و امام طی سخنانی از مردم خواست سلاح‌هایی را که تصرف کرده‌اند، به مساجد تحویل دهند و از حمله بیشتر به پادگان‌ها و سایر مراکز نظامی و انتظامی بپرهیزند. این سخنرانی تا حدودی اوضاع را آرام کرد اما در نقاط حساس، تأثیر چندانی نداشت. در کردستان، گروه‌های رقیب فعال در منطقه، برنامه‌های طولانی مدتی برای تسلط سیاسی و نظامی بر منطقه داشتند. بنابراین، در اختیار داشتن سلاح برای آینده مد نظرشان ضروری بود. در واقع، در غیاب قدرت متمرکز مسلط در کشور، گروه‌ها با یکدیگر و با حکومت مرکزی نوپا برای استیلا بر کل منطقه، رقابت تنگاتنگی داشتند. در این میان، دموکرات و کومله، فعال‌ترین و ناسازگارترین گروه‌ها در منطقه بودند.»
نویسنده در «گریز از مرکز» سعی دارد علاوه بر روایت فعالیت‌های گروه‌های مختلف در کردستان و تلاش آنها برای تصرف مراکز نظامی و به دنبال آن، تصرف شهرها و مناطق، تصویری هم از اوضاع آن مناطق در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ارائه کند. کتاب سعی دارد تا علاوه بر روایت فعالیت‌های گروه‌های مختلف در کردستان و تلاش آنها برای تصرف مراکز نظامی و به دنبال آن، تصرف شهرها و مناطق، تصویری هم از اوضاع آن مناطق در ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی ارائه کند. این پژوهش در 9 فصل با عناوین «آرایش مراکز نظامی و انتظامی مناطق کردنشین»، «پراکندگی گروه‌های مبارز در منطقه»، «سیطره حکومت پهلوی بر کردستان»، «فرصت گسترش در ناامنی»، «آشوب در پایگاه‌ها»، «مهاباد، همیشه سرآغاز»، «مرکز رقابت‌ها»، «شهر به شهر گسترش بحران» و «پاوه آغاز و پایان بحران» تنظیم شده است.
گفتنی‌است کتاب «گریز از مرکز» در ۴۶۴ صفحه و قیمت ۱۴۰ هزار تومان توسط انتشارات مؤسسه فرهنگی مطبوعاتی ایران منتشر و روانه بازار شده است.