توقف پروژه‌ای که به حذف شهرسوخته در فهرست یونسکو منجر می‌شود
جاده خروج
ساخت جاده‌ای که می تواند محوطه 5 هزار ساله شهر سوخته را از فهرست جهانی یونسکو خارج کند، متوقف شد. این توقف به دنبال ورود معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار و گفت‌و‌گوی او با وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کشور اتفاق افتاد. پیش از این اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان وبلوچستان از پیشنهاد یک جاده جایگزین به پیمانکار خبر داده بود اما پیمانکار، همچنان روی ساخت جاده‌ای اصرار دارد که از حریم و عرصه این اثر جهانی ارزشمند می‌گذرد. کارشناسان از جمله مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان اعتقاد دارند که اگر جاده در حریم شهر سوخته ساخته شود، این اثر که متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد است، از فهرست جهانی یونسکو خارج خواهد شد.
شهر سوخته به شرط جابه‌جایی دکل‌های برق و جاده قدیمی ثبت جهانی شد اما حالا این جاده همان ثبت جهانی مشروط را هم به خطر انداخته است.
شهر نخستین‌های باستانی
شهرسوخته محل کشف نخستین نقاشی متحرک جهان است. مردمان این خطه در 5 هزار سال پیش نخستین جراحی مغز جهان را انجام داده‌اند و نخستین چشم مصنوعی را به کاسه چشم زنی پیوند زده‌اند تا یکی از شگفتی‌های جهان باستان باشند. تا پیش از آنکه این جاده به دلنگرانی‌ها درباره شهر سوخته دامن بزند چند طرح پروژه‌ای به تخریب بخش‌هایی از شهر سوخته منجر شده بود.
از جمله حریم تپه گردی شماره ۲۷۳ به دلیل پروژه انتقال گاز تخریب شد. انجام پروژه محور دوم جاده زابل- زاهدان محوطه گردی به شماره ۲۶۸ را تخریب کرد. پروژه راه آهن هم چند محوطه و عرصه تپه طالب خان 2 را خراب کرد.
حالا هم پیمانکار این جاده دوباره قصد ورود به یک محوطه دیگر در ۲۵ کیلومتری جنوب شهرسوخته را دارد.
میراث فرهنگی استان، برای این پروژه جانمایی جدیدی تعریف کرده است. جانمایی که از نظر علیرضا جلال‌زایی، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان، در عرصه و حریم و حتی حریم منظری شهر سوخته نیست و هیچ تخریبی متوجه محوطه‌های باستانی نخواهد بود. با وجود این او منکر آسیب‌های توسعه نمی‌شود و در ادامه می‌گوید که تمام تلاش ما این است که تخریب و آسیب به میراث را به حداقل برسانیم. البته او می‌پذیرد که تپه گردی در این میان تخریب شد.
تهدید جدی است
اما مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان معتقد است که باند دوم بزرگراه زاهدان- زابل تهدیدی جدی است. کامبیز مشتاق گوهری به رسانه‌ها می‌گوید: متولیان احداث جاده، در اقدامی سریع، باند دوم این بزرگراه را اجرا کردند.
جاده فعلی بهترین گزینه
اعتقاد رضا کیخواه آریا، معاون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان نیز بر این است که دشت سیستان به‌قدری ارزشمند است که باند دوم چه از شرق جاده فعلی و چه از غرب آن عبور کند و چه با فاصله بسیار، باز هم ممکن است در عملیات عمرانی به آثار تاریخی برخورد کنیم، یا خطر تخریبشان وجود دارد، پس چه بهتر، باند جدید، در نزدیکی جاده فعلی باشد، زیرا این جاده سال‌های سال است ساخته شده و تخریب‌ها اتفاق افتاده و چه بهتر که جای جدیدی تخریب نشود.
ثبت جهانی مشروط شهر سوخته، نکته دیگری است که کیخواه آریا به آن اشاره می‌‌کند و می‌گوید: قرار بوده جاده فعلی هم جابه‌جا شود، حتی صحبت‌هایی مطرح شده که در کنار جاده جدید، باند قبلی هم در محوطه شهر سوخته یک انحنا داشته باشد، تا آن را جابه‌جا کنیم.
در زمان ثبت پرونده شهرسوخته در فهرست یونسکو یکی از شروط اولیه، جابه‌جایی جاده و دکل‌های فشار قوی و خروج آنها از عرصه شهرسوخته بود اما حالا نه تنها این اقدامات انجام نشده که این نگرانی وجود دارد که علاوه بر تخریب یک محوطه باستانی دیگر در این مسیر، عرصه محوطه مهم شهرسوخته نیز دستخوش تخریب شود.
بــــرش
کارشناسان از جمله مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سیستان و بلوچستان اعتقاد دارند که اگر جاده در حریم شهر سوخته ساخته شود، این اثر که متعلق به هزاره سوم پیش از میلاد است، از فهرست جهانی یونسکو خارج خواهد شد