عدم پوشش بیمه برای افراد شاغل یعنی بازی با جان! چرا که هر حادثه‌ای در حین کار برایشان رخ دهد نه تنها هزینه‌های درمان را باید از جیب پرداخت کنند، بلکه در دوران نقاهت بعد از درمان هم خبری از حقوق نیست! این حال و روز کارگرانی است که در حوزه حمل و نقل کالا یا همان «حمل اثاث منزل» مشغول به کار هستند. این افراد با مشکلات متعددی روبه‌رو می‌شوند که بزرگ‌ترین این مشکلات عدم قرارداد کاری و در پس آن عدم پوشش بیمه اجتماعی است. روزهای داغ تابستان با شروع جابه‌جایی مستأجران در کشور همراه است که روزهای طلایی و اوج کار برای این دسته از کارگران محسوب می‌شود. به عبارت بهتر فقط سه ماه از سال این افراد شرایط کاری مطلوبی دارند و در ماه‌های دیگر با کاهش درآمد همراه هستند. 14 تیرماه گزارشی را در خصوص مشکلات این کارگران با عنوان «قامت‌هایی که زود خمیده می‌شوند» نوشتیم تا مشکلات عدم پوشش بیمه اجتماعی این کارگران مورد توجه قرار گیرد. طبق قانون کار، بیمه پایه برای همه کارگران اجباری است اما افراد بسیاری در حوزه حمل و نقل کالا فعالیت می‌کنند که فاقد پوشش بیمه پایه هستند و کارفرمایانشان به روش‌های مختلف و اکثراً غیرقانونی از بیمه کردن این کارگران خودداری می‌کنند. در همین رابطه محمد محمدی سرپرست معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی کشور در گفت‌و‌گو با «ایران» از اجباری بودن بیمه همه کارگران شاغل در حوزه حمل بار خبر داد و گفت: «بر اساس ماده 148 قانون کار، کارفرمایان کارگاه‌های مشمول این قانون مکلفند بر اساس قانون تأمین اجتماعی نسبت به بیمه کردن کارگران واحد خود اقدام کنند و چنانچه کارفرمایان مزبور در اجرای ماده 39 قانون تأمین اجتماعی نسبت به ارسال لیست و پرداخت حق بیمه کارگران شاغل در کارگاه اقدام ننمایند، کارگران می‌توانند با توجه به مفاد بخشنامه موضوع: «تنقیح، تجمیع و تلخیص دستورالعمل‌ها و ضوابط نحوه رسیدگی به ادعای اشتغال افراد در کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی» نسبت به طرح شکایت از کارفرما در اجرای ماده 157 قانون کار اقدام کنند و در هیأت‌های مربوطه در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی یا از طریق تکمیل فرم ادعای سابقه در واحدهای تابعه سازمان تأمین اجتماعی به منظور بررسی و احراز رابطه کارگر و کارفرمایی و مزدبگیری طرح شکایت کنند.»
محمدی با بیان آنکه اگر رابطه مزدبگیری بین کارگر حمل اثاث و شرکت اثبات شود، کارگر به حق و حقوقش می‌رسد، گفت: «کمیته‌ها علاوه بر قرارداد کار سایر مستندات مانند آرای صادره از سوی هیأت‌های تشخیص و حل اختلاف اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی، دیوان عدالت اداری، مراجع قضایی، دفاتر قانونی کارفرمایان، لیست‌های ارسالی به ادارات دارایی، پرینت حساب بانکی بیمه شده مربوط به دریافت مزد و حقوق و... را بررسی خواهند کرد و در صورت احراز رابطه مزد و حقوق‌بگیری، اقدامات مقتضی را در مورد محاسبه و وصول حق بیمه و احتساب سوابق به عمل خواهند آورد.»
وی درخصوص تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در قبال کارگران حمل اثاث عنوان کرد: «چنانچه این گروه از بیمه‏‌شدگان از طریق شرکت‏‌های باربری دارای قرارداد کار و رابطه مزدبگیری باشند، مشمول بیمه‌‏های اجباری بوده و شرکت ذیربط در اجرای ماده 39 قانون تأمین اجتماعی موظف به پرداخت حق‏ بیمه آنان در قالب ارسال لیست ماهانه است و از تعهدات قانون تأمین اجتماعی شامل بازنشستگی، فوت، از کار افتادگی، حادثه ناشی از کار، بیمه بیکاری و... نیز برخوردار خواهند شد.»
محمدی افزود: «در صورتی که کارگران حمل اثاث فاقد ارتباط مزدبگیری باشند، می‌توانند با احراز شرایط مقرر شخصاً با انعقاد قرارداد بیمه در قالب بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد حسب مورد با نرخ‏‌های 12، 14 و 18 درصد با عنوان شغلی باربر در زمره بیمه‌‏شدگان سازمان قرار گرفته یا از طریق بیمه باربران با پرداخت حق‏ بیمه با نرخ کامل (27 درصد) مشمول مقررات مربوطه قرار گیرند.»
سرپرست معاونت بیمه‌ای سازمان تأمین اجتماعی کشور با اشاره به آمار بیمه‌شدگان باربر در کشور گفت: «طبق آخرین آمار که در بهمن ماه 1401 تهیه شده است، 38 هزار و 79 نفر در کشور مشمول بیمه باربران انفرادی هستند. میزان مستمری بازنشستگی کارگران حمل اثاث منزل مانند سایر بیمه‌شدگان بر اساس ماده 77 قانون تأمین اجتماعی محاسبه و پرداخت می‌شود.»
محمدی در پاسخ به اینکه با توجه به شرایط و سختی کار کارگران حمل اثاث، آیا جزو مشاغل سخت محسوب می‌شوند، بیان کرد: «به طور کلی جزو مشاغل سخت و زیان‌آور نیستند اما کمیته‌های استانی‌ای تشکیل شده که برخی استان‌ها به نسبت شرایط موجود در آن منطقه ممکن است این افراد و شغل‌شان را در زمره مشاغل سخت و زیان‌آور محاسبه کنند. نظر به اینکه سازمان منحصراً در خصوص مشمولین قانون کار و تأمین‌ اجتماعی که در گروه بیمه‌‌شدگان اجباری کارگاه‌های مشمول قانون تأمین اجتماعی بوده و حقوق و مزد دریافت می‌نمایند، در صورت احراز سایر شرایط و دریافت 4 درصد حق بیمه و مستمری کارهای سخت و زیان‌آور موردی می‌تواند نسبت به احتساب سنوات ارفاقی ناشی از اجرای قانون اقدام نمایند، لذا با در نظر گرفتن نحوه پرداخت حق بیمه و اشتغال و رابطه کارگری و کارفرمایی، در صورت شمولیت قانون کار بر نامبردگان و طرح و تأیید مشاغل در کمیته‌های استانی، کارگران حمل اثاث می‌توانند از قانون مشاغل سخت و زیان‌آور بهره‌مند شوند. اما در خصوص سایر بیمه‌شدگان که رابطه کارگری و کارفرمایی با شخص کارفرما نداشته و حقوق یا مزد دریافت نمی‌کنند، مشمول سختی کار نمی‌شوند.»