بازار کشورهای ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا به روی تجار ایرانی باز می‌شود

چشمک 30میلیارد دلاری امریکای لاتین به ایران

رئیس‌جمهور در جریان سفر پنج‌روزه خود به منطقه امریکای لاتین، ظهر روز دوشنبه به وقت محلی وارد فرودگاه بین‌المللی کاراکاس شد و مورد استقبال وزیر خارجه و وزیر راه ونزوئلا به عنوان رئیس کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی دو کشور قرار گرفت. آیت‌الله رئیسی سپس در اولین برنامه از سفر رسمی خود به ونزوئلا، با حضور در آرامگاه «سیمون بولیوار» در شهر کاراکاس ضمن اهدای تاج گل، به مقام رهبر انقلاب‌های آزادیبخش امریکای لاتین و سیاستمدار فقید ونزوئلا ادای احترام کرد. رئیس‌جمهور همچنین دفتر یادبود سیمون بولیوار رهبر جنبش‌های آزادیبخش امریکای لاتین را امضا کرد. سیمون بولیوار در قرن نوزدهم به عنوان رهبر انقلاب‌های امریکای جنوبی توانست مردم کشورهای ونزوئلا، بولیوی، کلمبیا، اکوادور، پرو و پاناما را از استعمار امپراطوری اسپانیا نجات دهد.

استقبال رسمی مادورو از رئیسی
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست‌جمهوری، بامداد سه‌شنبه به وقت تهران، «نیکولاس مادورو» رئیس‌جمهور ونزوئلا در کاخ ریاست‌جمهوری این کشور، به‌‌شکل رسمی از آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی که در رأس هیأت عالی‌رتبه سیاسی و اقتصادی به ونزوئلا سفر کرده است، استقبال کرد. در این مراسم جمعی از اقشار مختلف مردم کاراکاس نیز حضور داشتند و در بدو ورود رئیس‌جمهور اسلامی ایران به کاخ ریاست‌جمهوری با در دست داشتن پرچم‌های ایران و ونزوئلا از رئیس‌جمهور و هیأت عالی‌رتبه ایرانی استقبال کردند. پس از نواخته شدن سرود ملی دو کشور و ثبت عکس یادگاری، رؤسای‌جمهور ایران و ونزوئلا اعضای هیأت‌های عالی‌رتبه دو کشور را به یکدیگر معرفی کردند. در حین نواخته شدن سرود ملی جمهوری اسلامی ایران، جمعی از کودکان و نوجوانان ونزوئلایی سرود ملی کشورمان را با زبان فارسی همخوانی کردند. پس از برگزاری مراسم استقبال رسمی، رؤسای‌جمهور ایران و ونزوئلا ابتدا دیداری خصوصی با یکدیگر داشتند و سپس نشست و مذاکرات هیأت‌های عالی‌رتبه دو کشور برگزار شد.

اعطای نشان افتخار ملی ونزوئلا
در ادامه برنامه‌های سفر رسمی آیت‌الله رئیسی به ونزوئلا، آقای «نیکولاس مادورو» نشان افتخار ملی ونزوئلا (نشان درجه یک زنان و مردان آزادیبخش ونزوئلا) را به رئیس‌جمهور اسلامی ایران اعطا کرد.

امضای 19 سند همکاری
پس از مذاکرات هیأت‌های دو کشور نیز مراسم امضای اسناد همکاری‌های دوجانبه ایران و ونزوئلا در حضور رؤسای‌جمهور دو کشور برگزار شد و مقامات عالی‌رتبه 19 سند و تفاهمنامه همکاری امضا کردند. همکاری و مشارکت در حوزه‌هایی همچون «ارتباطات و فناوری اطلاعات، انرژی، بیمه، حمل و نقل دریایی، آموزش عالی، کشاورزی، دارویی و پزشکی، تبادلات فرهنگی و همچنین توسعه همکاری‌های معدنی» از جمله اسناد مهم امضا شده میان وزرای امور خارجه، نفت، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت و درمان و فرهنگ و ارشاد اسلامی با همتایان ونزوئلایی بود.

دیدگاه مشترک درباره عدالتخواهی
آیت‌الله رئیسی در نشست مطبوعاتی مشترک با همتای ونزوئلایی خود که در جریان برنامه‌های سفر رسمی به این کشور برگزار می‌شد، با تمجید از سال‌ها مقاومت مردم ونزوئلا در برابر امپریالیسم و ادای احترام به قهرمانان ملی این کشور گفت: ایران و ونزوئلا منافع و دیدگاه‌های مشترکی در زمینه‌های استقلال‌طلبی، آزادی و عدالت‌خواهی دارند که باعث شده مردم دو کشور کنار هم قرار گیرند.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه مردم ایران و ونزوئلا دارای دشمنان مشترکی هستند که نمی‌خواهند ما مستقل زندگی کنیم، افزود: ملت ایران در طول سال‌ها دوستی خود را با مردم ونزوئلا اثبات کرده و همواره نشان داده که دوست روزهای سخت آنان است.
رئیسی: روابط مان راهبردی است
دکتر رئیسی با اشاره به اینکه روابط میان ایران و ونزوئلا روابط دیپلماتیک معمولی نیست، بلکه راهبردی است، اظهار داشت: برخورداری از منافع، نگاه و دشمن مشترک، همکاری‌های فیمابین را عمیق و راهبردی کرده است. رئیس‌جمهور با بیان اینکه ایران و ونزوئلا در سال‌های گذشته گام‌های خوبی در جهت توسعه روابط در حوزه‌های اقتصادی، تجاری، انرژی و خدمات فنی و مهندسی برداشته‌اند، تصریح کرد: امروز دو کشور مصمم به توسعه روابط در حوزه‌های مختلف هستند. آیت‌الله رئیسی در ادامه خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران به برکت انقلاب اسلامی، خون مطهر شهدا و ایستادگی و مقاومت ملت ایران توانسته فشارها و تحریم‌ها را تبدیل به فرصت کرده و از این طریق ظرفیت‌های متنوعی فراهم آورد که آماده به اشتراک گذاشتن آنها با ملت مقاوم ونزوئلا است. رئیس‌جمهور با مفید و سازنده توصیف کردن مذاکرات با همتای ونزوئلایی خود در راستای ارتقای سطح روابط دو کشور گفت: در مذاکرات انجام شده هر دو طرف تأکید داشتند که با وجود اقدامات صورت گرفته برای توسعه روابط، همچنان ظرفیت زیادی برای گسترش همکاری‌های فیمابین وجود دارد.

20 میلیارد دلار؛ افق اول همکاری‌ها
دکتر رئیسی با اشاره به افزایش حجم تبادلات تجاری میان دو کشور از 600 میلیون دلار در سال 1400 به بالای 3 میلیارد دلار در حال حاضر افزود: حجم مبادلات تجاری فیمابین در گام اول به 10 و در گام دوم به 20 میلیارد دلار قابل افزایش است. رئیس‌جمهور امضای 19 سند همکاری میان دو کشور در عرصه‌های صنعتی، معدنی، کشاورزی، انرژی و علمی و فناوری را جلوه‌ای از اراده دو طرف برای گسترش روابط فیمابین توصیف و تصریح کرد: امیدوارم با اجرای این اسناد بتوانیم گام بلندی در ارتقای سطح روابط دو کشور برداریم.

تأکید مادورو بر افزایش همکاری‌ها
رئیس‌جمهور در جریان نشست مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه دو کشور نیز با اشاره به توانمندی‌های کشورمان در عرصه صدور خدمات فنی-مهندسی و فرآوری محصولات کشاورزی و معدنی، خاطرنشان کرد: ملت ایران به‌واسطه ایستادگی در برابر نظام سلطه و غلبه بر تحریم‌ها تجربیات و دستاوردهای ارزشمندی در زمینه علمی و فناوری به‌دست آورده است که می‌تواند این دستاوردها را با ونزوئلا تبادل کند.
دکتر رئیسی با تأکید بر فعال‌تر شدن خطوط کشتیرانی میان دو کشور، گسترش همکاری‌ها در حوزه‌های صنعتی، معدنی، انرژی و مسائل پولی و بانکی را در تعمیق و تقویت روابط دو کشور حائز اهمیت دانست. رئیس جمهور با بیان اینکه نظام جدیدی در جهان در حال شکل‌گیری است، آینده این تحولات را به نفع کشورهای آزادی‌خواه و مستقل جهان دانست.
نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا نیز در نشست مشترک هیأت‌های عالی‌رتبه دو کشور با تمجید از سابقه روابط راهبردی تهران و کاراکاس، از عزم خود و اعضای کابینه این کشور برای آغاز دور جدیدی از تلاش‌ها و اقدامات برای گسترش روابط با جمهوری اسلامی ایران خبر داد.

سرمایه‌گذاری برای استخراج طلا
وی با اشاره به تلاش‌های ایران و ونزوئلا برای کاهش وابستگی اقتصادی به درآمدهای نفتی و در نتیجه افزایش مقاومت اقتصاد دو کشور در برابر تکانه‌های خارجی گفت: در جهان جدیدی که در حال شکل‌گیری است، امپریالیسم در حال سقوط بوده و کشورهایی که در برابر زیاده‌خواهی مستکبران مقاومت و ایستادگی کردند در آستانه پیروزی قرار دارند. رئیس جمهور ونزوئلا همچنین با ابراز خرسندی از فعال شدن دوباره شرکت‌های صنعتی ایرانی همچون تراکتورسازی و خودروسازی در ونزوئلا، بر تلاش برای تحقق هدفگذاری افزایش حجم تبادلات تجاری دو کشور به رقم 10 میلیارد دلار تأکید کرد. مادورو با تأکید بر ضرورت راه‌اندازی خط هوایی مستقیم بین دو کشور و نیز تقویت خطوط کشتیرانی برای افزایش مبادلات تجاری میان ایران و ونزوئلا گفت: دو کشور در حوزه گردشگری، کشاورزی و دامپروری ظرفیت‌های مناسبی برای همکاری دارند. وی همچنین سرمایه‌گذاری ایران در استخراج طلا در ونزوئلا و همکاری شرکت‌های ایرانی در حوزه‌های صنعتی با این کشور را روابط برد- برد برای دو طرف دانست. در نشست هیأت‌های عالی‌رتبه ایران و ونزوئلا، رؤسای‌جمهور دو کشور شهید «حاج قاسم سلیمانی» و «سیمون بولیوار» سیاستمدار فقید ونزوئلایی را قهرمانان مبارزه با سلطه و امپریالیسم خواندند.

بازدید از فروشگاه ایرانی مگاسیس
در ادامه برنامه‌های سفر رئیس‌جمهور به امریکای‌لاتین، آیت‌الله رئیسی در فروشگاه ایرانی «مگاسیس» حضور یافت و ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این فروشگاه با مدیران آن گفت‌و‌گو کرد. در این بازدید رئیس‌جمهور با اشاره به اهمیت بازار ونزوئلا و صادرات تولیدات و محصولات ایرانی به این کشور، دستوراتی در راستای رفع موانع موجود صادر کرد. فروشگاه مگاسیس از مردادماه 1399 با افتتاح یک شعبه، کار خود را در کاراکاس آغاز و با هدف تسهیل امور تجاری میان ایران و ونزوئلا و فروش هزاران قلم کالای ایرانی، حدود 500 اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در کاراکاس ایجاد کرده است.

نمایشگاه فعالان دانش‌بنیان
همچنین در دومین روز از سفر رسمی به ونزوئلا، دکتر رئیسی صبح سه‌شنبه به وقت محلی از نمایشگاه دستاوردهای فعالان دانش‌بنیان و شرکت‌های خصوصی ایرانی در کاراکاس بازدید کرد. در این نمایشگاه شرکت‌های خصوصی تولید‌کننده دارو و تجهیزات پزشکی، کشاورزی، دامپروری و... آخرین دستاوردها و تولیداتی را که در بازار ونزوئلا عرضه کرده اند، به نمایش گذاشتند.

احیای خط تولید دو خودروساز  
در ادامه برنامه های آیت الله رئیسی، روز گذشته در دومین روز از سفر رسمی به ونزوئلا، رئیس جمهور از خط تولید دو خودروساز ایرانی که مجدداً پس از سال‌ها در ونزوئلا احیا شده است، بازدید کرد. در نمایشگاهی که به همین منظور برپا شد، بخشی از تولیدات دو شرکت «تراکتورسازی ون-ایران» و «سایپا» که مجدداً پس از سال‌ها خط تولید و صادرات خود را در ونزوئلا راه‌اندازی کرده‌اند، به نمایش گذاشته‌ شد.
ظرفیت تولید کارخانه تراکتورسازی ایران در ونزوئلا سالانه 1200 دستگاه تراکتور است و تاکنون هزاران کشاورز ونزوئلایی در صف دریافت محصولات این شرکت قرار گرفته‌اند.
رئیس جمهور در بازدید از این نمایشگاه، دستور احیای کارخانه تراکتورسازی پس از 9 سال تعطیلی و کارخانه خودروسازی پس از 7 سال تعطیلی را صادر کرد.کارخانه تراکتورسازی و همچنین خودروسازی که در دهه 80 به صورت مشارکتی بین شرکت‌های ایرانی و ونزوئلایی، در این کشور تأسیس شده بودند، در دولت‌های یازدهم و دوازدهم تعطیل شدند و اخیراً با برطرف کردن موانع مجدداً احیا شدند.

مرجان اسلامی‌فر
خبرنگار

 
سرمایه‌گذاری برون مرزی کشور در حال افزایش است. سیاست‌گذاران به دنبال این امر هستند در صنایعی که کشور در آن به پیشرفت قابل توجهی دست یافته و صنایع اشباع شده در کشور، صادرات و تولید داشته باشد از همین رو چند وقتی است که فرصت برای حضور سرمایه‌گذاران در کشورهای دوست و همسایه تسهیل شده است.
از نیمه دوم سال 1400، صادرات کالا و همکاری مشترک با کشورهای همسایه در دستور کار قرار گرفت. بواسطه همین نگاه از سال 1400 تاکنون در صادرات رکوردهای بسیار خوبی ثبت شد. اما دولت سیزدهم به افزایش همکاری‌های تجاری با کشورهای همسایه بسنده نکرد و پس از آن همکاری مشترک با کشورهای چین و روسیه در دستور کار قرار گرفت. در مقطع فعلی که البته زیرساخت آن از سال گذشته فراهم شده، دولت سیزدهم به سمت افزایش صادرات، تولید مشترک و سرمایه‌گذاری صنعتی در کشورهای امریکای لاتین رفته است. با سفر آیت‌الله ابراهیم رئیسی به سه کشور ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه، گفت‌و‌گوها برای افزایش همکاری بخش خصوصی و به خصوص سرمایه‌گذاری ایرانیان در این کشورها آغاز شده است. براساس آمار  حجم واردات سه کشور  ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا حدود 30 میلیارد دلار است که با افزایش روابط  این بازار بزرگ می‌تواند در اختیار تجار ایرانی قرار بگیرد.
کارشناسان عنوان می‌کنند که سرمایه‌گذاری ایران در کشورهای مختلف و به خصوص امریکای لاتین که متشکل از ۲۳ کشور با جمعیت حدود ۷۰۰ میلیون نفر می‌باشد، بسیار حائز اهمیت است.
اگر همکاری‌های مشترک صنعتی در خاک کشورهای امریکای لاتین اتفاق بیفتد، توسعه صنعتی کشور هم با سرعت بیشتری دنبال خواهد شد و همچنین می‌توان به بازارهای جدید نفوذ کرد. در دولت سیزدهم، بعد از 8 سال، همکاری‌های خودرویی آغاز شد. 13 مهرماه سال گذشته، ایران خودرو و سایپا در دیدار با وزیر حمل و نقل کشور ونزوئلا تفاهمنامه تولید مشترک خودرو در ونزوئلا امضا کردند که بر اساس آن قرار شد یک هزار دستگاه از خودروهای کوییک و ساینا و ۲ هزار دستگاه تارا و دنا به ونزوئلا صادر شود. در این میان در فاز اول همکاری‌ها بنا شد، خودروها به صورت کامل (CBU) به کشور یاد شده ارسال و در ادامه و با هماهنگی بین دو کشور خط تولید فعال و خودروها به صورت SKD  در آنجا مونتاژ شود.
جهش تجاری قابل توجه
آمارهای گمرک نیز حاکی از آن است که حجم تبادلات تجاری میان تهران- کاراکاس از ۶۰۰ میلیون دلار در سال ۱۴۰۰ به بیش از ۳ میلیارد دلار رسیده است. همچنین بر اساس پیش‌بینی و تفاهم‌های صورت گرفته طی روزهای اخیر حجم مبادلات تجاری بین ایران و ونزوئلا در گام اول به 10 میلیارد دلار و در گام دوم به ۲۰ میلیارد دلار برسد.
همچنین همزمان با سفر رئیس جمهور به امریکای لاتین در راستای توسعه همکاری‌های مشترک روز گذشته ۱۹ سند و تفاهمنامه همکاری‌های دوجانبه بین ایران و ونزوئلا امضا شد. همکاری و مشارکت در حوزه‌هایی همچون «ارتباطات و فناوری اطلاعات، انرژی، بیمه، حمل و نقل دریایی، آموزش عالی، کشاورزی، دارویی و پزشکی، تبادلات فرهنگی و همچنین توسعه همکاری‌های معدنی» از جمله اسناد مهم امضا شده میان وزرای امور خارجه، نفت، دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، بهداشت و درمان و فرهنگ و ارشاد اسلامی با همتایان ونزوئلایی بود.
احیای حمل‌ونقل چند وجهی
در دولت سیزدهم، خط کشتیرانی میان ایران و ونزوئلا فعال شد، این امر می‌تواند به صورت مستقیم بر همکاری با سایر کشورهای امریکای لاتین هم اثر بگذارد. این خط کشتیرانی در شرایطی سال گذشته فعال شد که حدود 9 سال از طرف ایرانی خواسته شده بود که برای ایجاد خط مستقیم کشتیرانی برنامه‌ریزی کند تا در کنار این امر بتوان همکاری‌های تجاری و صنعتی را دنبال کرد.9 آذرماه سال 1383، سند همکاری میان ایران و ونزوئلا، برای احداث یک کارخانه تولید تراکتور امضا شد و پس از آن 16 اردیبهشت ماه سال 1390، خط تولید جدید تراکتور ایرانی در ونزوئلا به بهره‌برداری رسید. اما این خط تولید فعال نشد و عملاً سرمایه‌گذاری مشترک متوقف شد. حال بعد از 12 سال قرار است تراکتور‌سازی و خودروسازی در یکی از کشورهای مهم امریکای لاتین (ونزوئلا) دنبال شود.
راه‌اندازی خط هوایی مستقیم بین دو کشور و افزایش همکاری‌ها در حوزه‌های گردشگری، کشاورزی و دامپروری و سرمایه‌گذاری ایران در استخراج طلا از دیگر نکاتی است که ونزوئلا خواستار آن شده است.
بخش خصوصی ایران در نیکاراگوئه
احمد فیروزی، مدیر دفتر اروپا و امریکا سازمان توسعه تجارت با بیان اینکه در سفر رئیس جمهور به کشورهای امریکای لاتین، امضای اسناد موافقت‌نامه‌های تجارت تهاتری، موافقت‌نامه تجارت ترجیحی و نقشه راه توسعه همکاری‌های بازرگانی و تجاری در دستور کار است، گفت: همکاری با کشورهای امریکای لاتین در اولویت سیاست‌خارجی دولت سیزدهم قرار دارد.او ادامه داد: سفر رئیس‌جمهور به امریکای لاتین پیام مهمی به بخش خصوصی و شرکت‌های ایرانی دارد.
در دولت حسن روحانی، هیچ سرمایه‌گذاری جدیدی در کشورهای امریکای لاتین صورت نگرفت و چه بسا تولیدات صنعتی و به خصوص خودروسازی که قبل از دوره ریاست جمهوری او ایجاد شده بود، تعطیل شد. در دولت روحانی تفاهمنامه‌هایی بین ایران با کشورهای ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه امضا شد اما هیچ‌کدام آنها از کاغذ خارج نشد. به عنوان مثال در سال 2016، رئیس جمهور نیکاراگوئه ابراز تمایل کرد که بخش خصوصی ایران در پروژه جدید کانال نیکاراگوئه مشارکت کند. این پروژه یک آبراه ایجاد می‌کند که به اقیانوس اطلس و اقیانوس آرام می‌پیوندد و نقش مهمی در تجارت بین‌المللی ایفا می‌کند و به عنوان یک رقیب جدی برای کانال پاناما است. قرار بود ساخت و ساز این پروژه در سال 2020 نهایی شود، اما دولت وقت هیچ اقدامی برای به ثمر رسیدن این پروژه انجام نداد.
سقوط سرمایه‌گذاری در دولت روحانی
منابع خارجی در گزارش‌های رسمی خود که نمودار آن هم در گزارش آمده اعلام کردند که در سال 2005 با فعال شدن کابینه احمدی‌نژاد، دو کشور ایران و ونزوئلا پروژه‌های متعددی را طی سفرهای متعدد افتتاح و بیش از 270 قرارداد دوجانبه امضا کردند که روابط اقتصادی و سیاسی را تقویت کرد. در نتیجه، صادرات ایران به امریکای لاتین از میانگین 25،6 میلیون دلار در سال 1997 به 112،3 میلیون دلار در سال 2006 افزایش یافت. اما در مقابل در دولت روحانی این عدد به سرعت کاهشی شد.بر اساس آمار سازمان بین‌المللی آنکتاد، وابسته به سازمان ملل متحد، که آمار جریان سرمایه‌گذاری در جهان را اعلام می‌کند، میزان سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ایران در دولت گذشته به پایین‌ترین سطح دو دهه اخیر سقوط کرده است.گزارش بانک مرکزی نیز بیانگر سقوط سرمایه‌گذاری خارجی در دولت روحانی است. این در حالی است که رکورد سالانه جذب سرمایه‌گذاری خارجی مربوط به دولت دهم است. بدین ترتیب حسن روحانی که با وعده حل مشکلات اقتصادی کشور با مذاکره و جذب سرمایه‌گذاران خارجی روی کار آمده بود، در این زمینه هم ضعیف‌ترین کارنامه را به جای گذاشته است. دولت قبل با شعار اینکه سیاست خارجی باید در خدمت اقتصاد باشد بر سر کار آمد، اما ضعیف‌ترین عملکرد را در جذب سرمایه‌گذاری خارجی داشت؛ حال آنکه دولت سیزدهم در شش ماه نخست فعالیت خود در جذب سرمایه‌گذاری خارجی بسیار موفق عمل کرده است. دولت سیزدهم برای تحقق و تداوم رشد اقتصادی ۸ درصدی، جذب انواع مختلف سرمایه‌گذاری اعم از داخلی و خارجی را در دستور کار قرار داده و در عمل نیز آمارهای منتشرشده از رشد سرمایه‌گذاری در کشور حکایت دارد.
برگشت به روزهای اوج
در ۱۰ ماه نخست سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۳۴۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری خارجی جذب‌شده یعنی وارد کشور شده و سرمایه‌گذاری خارجی قطعی در کشور انجام‌ شده است؛ اما از این رقم ۲۷۶ میلیون دلار آن در دولت سیزدهم و فقط ۶۴ میلیون دلار آن در ۴ ماه نخست سال بوده که دولت قبلی عهده‌دار مسئولیت بود. در جمع بندی باید عنوان کرد که روابط ایران با کشورهای امریکای لاتین همواره با فراز و فرودهایی همراه بوده که روزهای اوج آن در دولت‌های نهم و دهم بوده است. میزان مبادلات تجاری ایران و امریکای لاتین در سال 1379 حدود 900 میلیون دلار بود و در ماه‌های آخر فعالیت احمدی‌نژاد به نزدیک 4 میلیارد دلار رسید. در ادامه روابط و همکاری‌های مشترک در دولت یازدهم و دوازدهم عمق بسیار کمتری پیدا کرد و حتی در برخی از مواقع متوقف شد.اما دولت سیزدهم درصدد توسعه مناسبات با کشورهای امریکای لاتین و تحقق عدد تجاری بیش از 20 میلیارد دلار است.