فائزه سادات یوسفی
خبرنگار

 
در جدیدترین تنش دریایی بین چین و امریکا، ناو چینی به ناوشکن امریکایی که در آب‌های آزاد چین در حال حرکت بود، نزدیک شده است؛‌ اقدامی که ارتش ایالات متحده روز دوشنبه با انتشار ویدیویی از آن، مدعی شد که یک کشتی جنگی چینی مانور «ناامنی» را در تنگه تایوان انجام داده است.
به گزارش الجزیره، یک کشتی نیروی دریایی چین در حال عبور از مسیر ناوشکن امریکایی بود که برای جلوگیری از برخورد، سرعت خود را کاهش داد. کشتی چینی سپس در مسیر مستقیم قرار گرفت و به مسیر موازی ادامه داد. اما این کشتی در قبال ناوچه کانادایی که در پشت ناوشکن امریکایی بود، هیچ حرکتی انجام نداده است. بنا بر گزارش‌ها، هر دو ناو و ناوچه، تحت عنوان «آزادی دریانوردی» از میان تنگه بین تایوان و سرزمین اصلی چین در حال عبور بودند.
در پی این رخداد، فرماندهی هند و اقیانوسیه ایالات متحده گفت که این اقدامات قوانین دریایی برای عبور ایمن در آب‌های بین‌المللی را نقض کرده است. او همچنین مدعی شد: «ارتش ایالات متحده پرواز می‌کند، دریانوردی می‌کند و با خیال راحت و مسئولانه در هر جایی که قوانین بین‌المللی اجازه دهد عمل می‌کند.»
این رخداد و حوادث قبلی نگرانی‌هایی را در مورد وقوع یک حادثه احتمالی که می‌تواند منجر به تشدید تنش بین دو کشور شود ایجاد کرده است. بویژه که چندی پیش، ایالات متحده، چین را به انجام «مانور تهاجمی غیر ضروری» در هوا متهم کرد و گفت یک جت جنگنده جی-۱۶ چینی اواخر ماه گذشته مستقیماً مقابل دماغه هواپیمای شناسایی نیروی هوایی ایالات متحده آر. سی-۱۳۵ بر فراز دریای چین جنوبی پرواز کرده است.
در همین رابطه سایت رادیو بین‌المللی چین گزارش داد، وانگ ون بین سخنگوی وزارت خارجه چین در یک نشست خبری که دیروز برگزار شد، در واکنش به ادعای امریکا مبنی بر تعقیب خطرناک ناو جنگی امریکایی از سوی یک ناو جنگی چینی، ‌عنوان کرد: «حقیقت ماجرا این است که امریکا اول اقدام تحریک‌آمیز انجام داده و چین بر اساس قانون و مقررات با آن برخورد کرده است.»
او به خبرنگاران در پکن گفت: «اقدامات نظامی چین کاملاً موجه، قانونی، ایمن و حرفه‌ای است. این ایالات متحده است که باید عمیقاً در مورد خود تأمل کند و اشتباهات را اصلاح کند.» وی در ادامه با تأکید بر احترام چین به قوانین بین‌المللی، افزود: «تدابیر اتخاذ شده از سوی ارتش چین اقدام الزامی در جهت مقابله با تحریک کشور مورد نظر است و یک اقدام مطابق با حقوق و مشروعیت و حرفه‌ای به شمار می‌رود.»

واکنش وزرای دفاع چین و امریکا
حادثه در تنگه تایوان در روزی رخ داد که لوید آستین وزیر دفاع ایالات متحده و ژنرال لی شانگفو وزیر دفاع چین برای کنفرانس سالانه دفاعی در سنگاپور حضور داشتند. به گزارش آسوشیتدپرس، ‌ ژنرال لی شانگفو، وزیر دفاع چین در اولین سخنرانی عمومی بین‌المللی خود از زمان تصدی این وزارتخانه، از اقدام ناو چینی در قبال ناوشکن امریکایی و ناوچه کانادایی در حال عبور از تنگه تایوان دفاع کرد. او در جمع برخی از مقامات ارشد دفاعی جهان در نشست امنیتی «شانگری-لا» در سنگاپور گفت که استفاده از اصطلاح «آزادی دریانوردی» توسط امریکا برای توجیه رفتار مخاطره‌آمیز آن، تحریکی برای چین است.
گاردین نیز در گزارش خود به نقل از وزیر دفاع چین خبر داده: «ذهنیت جنگ سرد اکنون احیا شده است و خطرات امنیتی را بشدت افزایش می‌دهد اما احترام متقابل باید بر قلدری و هژمونی چیره شود.» وی با تأکید بر موضع گفت‌و‌گوی پکن در مورد مسائل مورد مناقشه، ادامه داد: «کشورهای بزرگ به جای تحریک رویارویی بلوکی برای منافع شخصی، باید منافع همه را در نظر داشته باشند و اختلافات را از طریق تبادل و همکاری حل کنند.»اما او با توجه به اینکه چین همواره به موضوع استقلال تایوان حساس بوده و آن را جزئی از خطوط قرمز خود می‌داند، اعلام کرد که پکن تحت هیچ شرایطی مداخله نیروهای خارجی برای تحقق بخشیدن به چنین امری را تحمل نخواهد کرد.
او همچنین واشنگتن و هم‌پیمانان او را متهم کرد، از طریق ارائه پشتیبانی دفاعی و آموزش به تایوان و انجام دیدارهای دیپلماتیک در سطح بالا، در امور داخلی چین دخالت می‌کنند. وزیرخارجه چین در این نشست با خودداری از دیدار با وزیر دفاع امریکا، ‌مراتب اعتراض و ناراحتی خود را در برابر اقدامات تحریک‌زای ایالات متحده نشان داد. برخی منابع نیز گزارش دادند که او حتی از ملاقات با «آنیتا آناند»، وزیر دفاع کانادا نیز خودداری کرده است.
در مقابل لوید آستین، وزیر دفاع ایالات متحده، نیز طی اظهاراتی در همین مجمع گفت: «واشنگتن در برابر زورگویی و اجبار، از سوی چین تسلیم نخواهد شد و به طور منظم به عبور و مرور و پرواز بر فراز تنگه تایوان و دریای چین جنوبی برای مقابله با ادعاهای پکن، ‌ادامه خواهد داد تا تأکید کند که آنها آب‌های بین‌المللی هستند.»
به گزارش خبرگزاری چینی شینهوا، ژنرال جینگ جیان فنگ، معاون رئیس ستاد مشترک کمیسیون نظامی مرکزی چین، در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که واشنگتن با دستاویز قرار دادن اصطلاح «استراتژی هند- اقیانوس آرام» در تلاش برای حفظ هژمونی خود است.

تشدید تنش بین امریکا و چین بر سر آب‌های شرقی چین
آنچه که با رصد حوادث بین دو قدرت ایالات متحده و چین در آب‌های چین مشاهده می‌شود، ‌متراکم شدن تنش در این منطقه است، بویژه که تقابل‌ها میان آن دو به اصطکاک‌های لجستیکی و نهایتاً افزایش سطح رویارویی منجر شده است. به طور کلی، مجموع این عوامل‌ موجب شده، فصل جدیدی از التهاب در این منطقه شعله‌ور شده و تقابل استراتژیک پکن و واشنگتن را گسترده‌تر کند.
به نظر می‌رسد امریکا با سوءاستفاده از قوانین حقوقی آب‌های آزاد و توجیه حضور خود در تلاش است تا حضور نظامی خود را نرمالیزه کرده و تعمیق دهد. این امر موجب می‌شود، ایالات متحده به عنوان یک تهدید همیشگی در جوار چین باقی مانده و از این راه اهرم فشاری بر این کشور باشد.
دفاع امریکا از اقدامات تحریک‌زای آن در حالی است که او با ترغیب دیگر کشورها، آب‌های شرق چین را کانون رفتار مخاطره‌آمیز نظامی خود کرده است. نکته مهم آنجاست که فشار میدانی تحرکات نظامی امریکا بر چین تنها مختص به این کشور نبوده و امریکا می‌کوشد، با برافروختن آتش جنگ و یا حتی تحرکاتی شبیه به آن، کل کشورهای حاضر را در این ناحیه درگیر کند. این درگیری در بطن وجودی، اهداف نظامی را با خود همراه کرده ولی حتی موجودیت یک چالش امنیتی از سوی امریکا برای چین، روسیه و حتی کره شمالی می‌تواند موجب تقویت وجهه ضدچینی در این منطقه شده و مسیر نفوذ امریکا را تسهیل کند.
نقاط هدف امریکا در آب‌های این منطقه، در قالب رفع تهدید از چین -که همواره با تبلیغات گسترده از سوی بلوک غرب همراه بوده - و منازعه با آن ولی در حقیقت امر، تلاشی برای گسیل توان داخلی دو کشور روسیه و چین از سمت غرب به سمت شرق است تا با کوچک‌تر کردن میدان عمل روسیه در جنگ اوکراین، فضا را برای پیشروی‌های خود به سمت شرق اروپا باز کند. روسیه نیز در پی این اقدامات امریکا و دیگر کشورهای همسوی منطقه، رزمایش‌های متعددی را در این منطقه برپا کرده است.