سیدپویا هاشمی
روزنامه‌‌نگار

 
بازگشت ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش از سفر دریایی خود به پهنه آبی جهان، نقطه عطفی در تاریخ دریانوردی ایرانیان محسوب می‌شود.
تلاش ایران برای بازسازی توان دریایی خود بعد از انقلاب اسلامی به‌صورت جدی و البته با تکیه بر توان داخلی ادامه یافت و دلاورمردان ارتش و سپاه در خلیج فارس، دریای عمان و دریای خزر همه تلاش خود را برای حفاظت از کیان کشورمان به کار بستند و در چهار دهه از عمر جمهوری اسلامی، هربار با انجام عملیات غرورآفرینانه، اقتدار پارسی بر دریاهای شمال و جنوب را نشان دادند. اما از سال 88 و با آغاز عملیات‌های ناوگروه‌های نیروی دریایی ارتش در آب‌های بین‌المللی و مقابله با تهدیدات روزافزون دزدان دریایی و همچنین زورگویی برخی قدرت‌های متجاوز، جلوه دیگری از قدرت دریایی ایران در جهان نمود یافت.

رکورد زنی در دریانوردی
مهرماه سال 1401 فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران از آغاز مأموریت ناوگروه ٨۶ نداجا برای دریانوردی‌ پیرامون کره زمین خبر داد و گفت: این ناوگروه با شروع ماه ربیع‌الاول (اوایل مهرماه سال گذشته) حرکت خود را آغاز کرده و قرار است به دور کره زمین گردش کند تا اقتدار مردم عزیزمان را به همه جهانیان نشان دهد.
پیش از این، ناوگروه 75 نیروی دریایی ارتش متشکل از ناوبندر مکران و ناوشکن سهند توانسته بود در سال ۱۴۰۰ برای اولین بار وارد اقیانوس اطلس شود. دریانوردی در اقیانوس اطلس شمالی نخستین حضور نظامی جمهوری اسلامی ایران در نیم‌کره‌شمالی زمین به‌شمار می‌رود. این ناوگروه از بندرعباس حرکت کرد و پس از 30 روز دریانوردی وارد اقیانوس اطلس شد. در ادامه این ناوگروه با عبور از کانال مانش، دریای بالتیک و خلیج فنلاند، وارد سن‌پترزبورگ شد و در مراسم سالگرد تأسیس نیروی دریایی روسیه حضور یافت. ناوگروه هفتاد و پنجم نیروی دریایی با ۱۳۳ روز دریانوردی در دریاهای آزاد و اقیانوس‌ها و طی ۴۴ هزار کیلومتر، رکورد دریانوردی نیروی دریایی را شکسته بود.
حالا اما ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش راهبردی جمهوری اسلامی ایران بعد از 232 روز (هشت ماه) دریانوردی و طی مسیر بیش از 65 هزار کیلومتر ضمن ثبت یک رکورد تاریخی برای کشورمان، عظمت قدرت دریایی و علمی ایران و ایرانی را به رخ جهانیان بخصوص بدخواهان این دیار کشید.
بیش از 350 خدمه ناوشکن دنا و ناو با عظمت مکران که هر دو با دانش ایرانی ساخته و آماده خدمت شدند، طی سفر خود به دور کره زمین با عبور از تنگه‌های مهم و راهبردی مالاگا، ماکاسار، سرنگانی، ماژلان و موزامبیک و پهلوگیری در بنادر بمبئی-هندوستان، جاکارتا-اندونزی، ریودوژانیرو-برزیل، کیپ تاون- آفریقای جنوبی و صلاله-عمان پیام صلح، اقتدار و دوستی ایرانیان را به گوش جهانیان رساندند.

نگرانی امریکا از قدرت دریایی ایران
اعلام این مأموریت از سوی ایران از همان ابتدا با واکنش منفی کشورهای غربی و در رأس آن امریکا روبه‌رو شد. به طوری که ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه امریکا گفت: «ما از این ادعای نیروی دریایی ایران آگاهی داریم و همچنان بر تلاش‌ها و اظهارات ایران مبنی بر قصدش برای توسعه حضور نظامی در نیمکره غربی نظارت می‌کنیم.»
اما عزم و اراده ایرانیان نشان داد که بدون نگاه به خارجی و بدون ترس از غوغاسالاران جهان، هر آنچه که منافع ملی ایجاب می‌کند، عملی خواهد شد.
برای واشنگتن خوشایند نبود که ناو‌های نظامی ایرانی را در نزدیکی مرزهای خود و به نحوی حیاط خلوت خود در امریکای لاتین در قالب مأموریتی که بسیار دستاورد بزرگی برای ایران محسوب می‌شود، مشاهده کند. در سال 1399 نیز ایران در اوج تحریم‌های خود و ونزوئلا و همچنین تحت شدیدترین تهدیدها از سوی دولت ترامپ، پنج نفتکش خود را عازم کاراکاس کرد که با وجود تهدیدات امریکا، این نفتکش‌ها به سلامت به مقصد خود رسیدند.
از همین رو بود که USNI News پورتال اخبار و تحلیل آنلاین مؤسسه نیروی دریایی ایالات متحده، در گزارشی به لنگر انداختن ناوگروه 86 نیروی ارتش جمهوری اسلامی ایران در بندر ریودوژانیرو پرداخت و ضمن اشاره به این موضوع که این سفر رکوردی برای سفر دریایی ایران محسوب می‌شود، نوشت این اقدام درحالی اقتدار این کشور را به نمایش می‌گذارد که برخی از چهره‌های اپوزیسیون ایرانی تلاش دارند تهران را ضعیف نشان دهند.
یا کشمیر آبزرور نوشت: ایران با این کار عملاً یک دور کامل کره زمین را سفر خواهد کرد که سفری پیچیده و شامل سه اقیانوس هند، آرام و اطلس است و در این مسیر باید از تنگه‌های استراتژیک بسیاری عبور کرد که این موضوع نشان می‌دهد تهران آماده مقابله قدرتمندانه با هر خطر خارجی است.

سرلشکر باقری: نیروی دریایی کار نشدنی را انجام داد
از همین رو بود که سرلشکر محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح کشورمان در آیین استقبال از ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اعزامی به دور دنیا که صبح 31 اردیبهشت ماه در منطقه یکم دریایی برگزار شد، گفت: نیروی دریایی کار بزرگ و نشدنی را انجام داد و موجب سربلندی مردم و کشورمان شد.
رئیس ستاد کل نیروهای مسلح اضافه کرد: هم‌اکنون کشورهایی هستند که با ثروت و تسلیحات خود می‌توانند چنین اقدامی را انجام دهند اما اراده و جسارت آن را ندارند و این نیروی دریایی دلاور ایران است که در اوج تحریم‌ها و فشارهای سیاسی و اقتصادی و تبلیغی و نظامی، چنین مسیری را طی می‌کند.
وی همچنین اظهارکرد: مسیر اقتدار دریایی مهم‌ترین عامل قدرت کشور ماست و کشور ما برای اینکه یک قدرت دریایی بزرگ باشد چیزی کم ندارد.

یک مأموریت تاریخی برای نیروی دریایی ایران
امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در تشریح عملیات ۳۶۰ درجه نیروی دریایی با اشاره به اینکه یکسال طرح‌ریزی این عملیات به طول انجامید و دستاوردهای بی‌نظیر علمی برای کشور داشت و چون در تمام این مسیر دشمن حضور داشت و نمی‌توانستیم به سامانه‌های بین‌المللی اعتماد کنیم از همین رو طراحی مسیر تماماً بر عهده خود ما بود، گفت: ناوشکن دنا مسیری را در این عملیات طی کرد که برای اولین بار در طول تاریخ کشور انجام می‌شد و ناو هزار و 200 تنی ایرانی در بزرگ‌ترین پهنه دریایی دنیا یعنی اقیانوس آرام حاضر شد.
وی ادامه داد: در حوزه قدرت در جدول شاید به دلیل نداشتن رزم‌ناو جایگاه شایسته‌ای نداشته باشیم، اما دنا کاری کرد که رزم‌ناو جلوی ما تعظیم کند چون تناژ آن ۱۰ هزار تن است ولی دنا با ۱۲۰۰ تن این مسیر را طی کرده است و از طوفان‌ها عبور کرده و برای اولین بار از تنگه ماژلان رد شده است. طراحان ناو دنا گفتند این ناو برای ۲۸ درجه کجی طراحی شده اما با دقت و درایت فرماندهان این ناو گروه دنا تا ۴۸ درجه کجی را در طوفان تجربه کرده و سربلند بیرون آمده است.
ناخدا دوم عرشه امید مقانی فرمانده ناوشکن جمهوری اسلامی ایران دنا در گفت‌و‌گو با مهر، با اشاره به مأموریت ۳۶۰ درجه ارتش در پیمودن دور دنیا گفت: در هر عرصه و کاری یکسری نقاط عطف و تحول آفرین وجود دارد، در عرصه دریایی و تحول دریایی نیز برخی اقدامات و نقاط تاریخی وجود دارد که مأموریت ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش به دور دنیا را می‌توان نقطه عطف و تحول قدرت دریایی ایران اسلامی دانست.
وی ادامه داد: مأموریت ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران نمایش اقتدار و توانمندی صنعت دریایی کشور و توان مهندسین و دریانوردان کشورمان بود که در این مأموریت به منصه ظهور گذاشته شد.
 
صیادان، اولین استقبال‌کنندگان
وقتی ناوگروه 86 نیروی دریایی بعد از سفر دریایی موفق خود به دور دنیا وارد آب‌های سرزمینی کشورمان شد، صیادان ایرانی با لنج‌های خود اولین گروهی بودند که به استقبال آنها رفتند و به افتخار این غرور آفرینی به آنها خدا قوت گفتند.
ناوبان یکم حیدری افسر ناوبندر مکران در توصیف این صحنه به صدا و سیما گفت که در خود احساس رضایت و غرور کرده که توانسته است در مأموریتی شرکت کند که پرچم مقدس سه رنگ کشورمان را در سراسر آب‌های اقیانوس‌های جهان در اهتزاز نگاه دارد.

دلاورمردان خوش آمدید
خدمه ناوگروه 86 نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی در حالی با استقبال فرماندهان نظامی ارتش، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح، خانواده‌های خود و مردم محلی به کشورمان برگشتند که وجودشان سراسر غرور و افتخار برای ایران عزیزمان بود. از همین رو بود که مقام معظم رهبری در پیامی به آنها فرمودند: به دلاورمردان ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، دریانوردی بزرگ و موفقیت آمیزشان را تبریک می‌گویم. عزیزان! به خانه خوش آمدید؛ موفق باشید.
فرمانده ناوشکن دنا نیز در این زمینه تصریح‌ کرد: تحقق رویاها نیاز به فداکاری دارد و کارکنان نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران در این مأموریت هشت ماهه که بسیار مأموریت دشوار و طاقت فرسایی بود با ایثار و ازخودگذشتگی توانستند اقتدار دریایی کشور را در یک عرصه جهانی به نمایش گذاشته و اقتدار و سربلندی را برای کشور عزیزمان به ارمغان بیاورند.
فرمانده نیروی دریایی ارتش نیز در این زمینه گفت: همرزمان من در نیروی دریایی ارتش در صورت نیاز در هر گوشه‌ای از آب‌های کره‌ زمین با اقتدار حضور پیدا کرده و از منافع و منابع نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران و به طور خاص از اقتصاد دریامحور و کشتیرانی در حوزه‌های نفتکش و غیرنظامی دفاع می‌کنند. کارآیی ناوشکن دنا نشانه پویایی صنعت دفاعی ایران است.

شکست سیاست انزوای ایران با عملیات 360 درجه
حالا ایران با ارسال ناوگروه دریایی خود برای دور زدن کره زمین چندین هدف را مستقیماً نشانه رفته است. در درجه اول ورود به این عرصه نیاز به مطالعات علمی فراوان در خصوص وضعیت کشتیرانی در آب‌های مختلف دارد که با انجام گرفتن این موضوع عملاً توان علمی و دریانوردی کشورمان به پیشرفت قابل ملاحظه‌ای دست پیدا کرد.
 در کنار دستاورد علمی باید به پهلوگیری ناوگروه 86 نداجا در بنادر چندین کشور از جمله هندوستان، برزیل، آفریقای جنوبی و دیگر کشورها اشاره کرد که این موضوع خلاف روند در پیش گرفته شده از سوی کاخ سفید و متحدان آن به منظور تحت انزوا قرار دادن کشومان است. همچنین این موضوع در کنار عبور از تنگه‌هایی چون مالاگا و ماژلان نیازمند یک دیپلماسی فعال است که با تحقق آن شاهد شکست دشمنان در مقابله با عزم مردم ایران هستیم.

پیام سفر 360 درجه به دوستان و دشمنان
موضوع مهم‌تر اما پیام سیاسی این سفر برای دشمنان ایران و بویژه امریکا بود که با توجه به موضعگیری برخی مقامات امریکایی نشان دهنده آن است که این پیام به درستی مخابره و در امریکا دریافت گردید. از زمانی که در سال 1399 ایران در اوج تحریم‌های خود و ونزوئلا و همچنین تحت شدیدترین تهدیدها توسط دولت ترامپ، پنج نفتکش خود را عازم کاراکاس کرد که با وجود تهدیدات کاخ سفید، این نفتکش‌ها به سلامت به مقصد خود رسیدند، امریکایی‌ها تهدید کردند که مانع از رشد تجارت تهران با کشورهای امریکای لاتین خواهند شد و بارها چه از سوی دولتمردان و چه از سوی سناتورها و نمایندگان این تهدیدها در قالب سخنرانی، مصاحبه و یا بیانیه مطرح گردید؛ اما عزم ایران برای گسترش تجارت خارجی خود بر اساس منافع ملی همیشه بر تهدیدها فائق آمده و تهران با ارسال ناوگروه 86 نداجا به امریکای لاتین نشان داد که حاضر است برای تأمین منافع ملی و همچنین ایجاد امنیت برای کشتیرانی تجاری خود از سرزمین مادری تا دریای کاراییب، راهبردهای امنیتی خود با کشورهای این منطقه را گسترش دهد.
حضور دریایی ایران در امریکای لاتین تلاش تهران برای حضور و همچنین اثبات نقش خود در ظهور نظم بین‌المللی جدید پساغربی بوده و همچنین نشان دهنده ناکارآمدی تحریم‌های غرب در محدود کردن پیشرفت نظامی ایران است. روایت رسمی بر برتری توان دریایی ایران تأکید دارد. هدف تقویت گفتمان رسمی درباره موفقیت‌های انقلاب اسلامی در زمینه خودکفایی نظامی به رغم سال‌ها تلاش برای تحریم و دور کردن ایران از فناوری‌های نوین نظامی و از طریق حضور جهانی نیروی دریایی این کشور است. به هر حال برای واشنگتن خوشایند نیست که ناوشکن‌های ایرانی را در نزدیکی مرزهای خود و به نحوی حیاط خلوت خود در امریکای لاتین مشاهده کند. از همین رو است که مؤسسه فرانسوی روابط بین‌الملل این سفر را نمایش قدرت، دیپلماسی دریایی و استراتژی ارتباطات از سوی ایران دانست، امری که به نیروهای نظامی ایران اجازه می‌دهد تا دیپلماسی دریایی را نه تنها با روسیه و چین، بلکه با کشورهای دیگر مانند اندونزی و برزیل توسعه دهند. از همین رو بود که امیر دریادار شهرام ایرانی فرمانده نیروی دریایی ارتش در آیین استقبال رسمی از ناوگروه ۸۶ نیروی دریایی ارتش در منطقه یکم دریایی نیروی دریایی ارتش با بیان اینکه ایران و ایرانی انزوا پذیر نیست، گفت: دشمنان بدانند ایران اسلامی هرگز منزوی نخواهد شد.