چند هفته‌ای است که در محافل خودرویی، صحبت از مالیات بر عایدی سرمایه است. فعالان بازار از چند و چون آن اطلاعی ندارند، اما این هراس به جان‌شان افتاده که مبادا از سودهای میلیونی‌شان کم شود. آنگونه که کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی کرده‌اند با اجرای طرح مالیات بر عایدی سرمایه، بساط فعالیت‌های دلال‌گونه و سفته‌بازی جمع می‌شود و دیگر خرید و فروش خودرو در بازار سود چندانی نخواهد داشت.
طرح مالیات بر عایدی سرمایه که در دولت گذشته سال‌ها در مجلس خاک خورد و سیاستگذاران خبری از آن نمی‌گرفتند، در دولت سیزدهم مورد پیگیری ویژه به‌خصوص از سوی وزارتخانه‌های صمت، اقتصاد و راه و شهرسازی قرار گرفت و در نهایت 12 اردیبهشت‌ماه سال‌جاری پرونده این طرح در مجلس شورای اسلامی بسته شد و اکنون برای تصویب نهایی در شورای نگهبان است. در طرح یاد شده هر نوع نقل و انتقال املاک، وسایل نقلیه موتوری، طلا، زیورآلات، جواهرات و انواع ارز در کلیه نقاط کشور از جمله مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی، مشمول مالیات بر عایدی سرمایه شده است.

ضربت شفاف‌سازی توسط دولت
حسین رنجبر از فعالان بازار خودرو درباره دلهره دلالان نسبت به طرح مالیات بر عایدی سرمایه به «ایران»، گفت: جزئیات این طرح هنوز رسانه‌ای نشده، اما بخشی که اطلاع‌رسانی شده بیانگر آن است که خرید و فروش خودرو با شروط جدید خواهد بود و از سویی مالیات‌های سنگینی وضع می‌شود؛ مالیات‌هایی که از سود فروشنده بشدت می‌کاهد. وقتی در خرید و فروش خودرو سود به حداقل برسد، آن بازار جذابیت‌های خود را از دست می‌دهد و در چنین شرایطی قیمت‌ها افت می‌کند.
او با بیان اینکه خیلی از فعالان بازار خودرو و آنهایی که از سال 97 وارد این بازار شده و به ثروت قابل توجهی دست یافته‌اند به دنبال دور زدن قانونی هستند که هنوز برای اجرا ابلاغ نشده است، افزود: اگر سیاستگذار شرایطی را فراهم کند که فروشنده خودرو نتواند طرح مالیات بر عایدی سرمایه را دور بزند، آن زمان می‌توان گفت که طرح یاد شده موفقیت‌آمیز بوده است. اجرای ناقص این قانون باعث می‌شود که دوباره دلالان بازار خودرو قدرتمند شوند.
رنجبر با بیان اینکه قدرتمند شدن فعالان بازار خودرو دو مفهوم به‌هم‌ریختگی قیمت‌ها و کاهش عرضه خودرو در بازار را دارد، اظهار داشت: دلالان گوش به زنگ شدند و به دنبال جزئیات طرح مالیات بر عایدی سرمایه هستند. برای اینکه بازار خودرو بعد از مدت‌ها به آرامش برسد، ضرورت دارد که سیاستگذار‌ طرح یاد شده را همه‌جانبه ببیند و برای تحقق اهداف آن در یک بستر هماهنگ با وزارت صمت، مرکز شماره‌گذاری خودرو، دفاتر ثبت اسناد و... اقدام کند و تمام راه‌های فرار دلالان را ببندد تا آنها مجبور به پرداخت مالیات شوند. او تأکید کرد: خیلی از دلالان بازار خودرو به دنبال آن هستند که مالیات بر عایدی سرمایه را بر گردن خریدار خودرو بیندازند، لذا امیدواریم که دولت جلوی این اتفاق‌ها را بگیرد و اجازه ندهد این افراد در حق مردم اجحاف کنند. وقتی خودرو در بازار کم باشد، مردم مجبورند برای خرید خودرو، مالیات فروشنده را تقبل کنند.

میزان مالیات خودرو
بر این اساس دو گروه از پرداخت مالیات بر عایدی سرمایه معاف شدند؛ یکی اینکه دوره تملک خودرو بیش از سه سال باشد و دیگر اینکه خودروی سواری پلاک شخصی دیگری نداشته باشد؛ بدین جهت در صورتی که «اشخاص غیرتجاری بالای ۱۸ سال» نسبت به خرید خودروی سواری دارای پلاک شخصی جدید اقدام کنند و حداکثر ظرف شش ماه از زمان خرید آن، نسبت به انتقال خودروی سواری دارای پلاک شخصی اقدام کنند، خودروی سواری مذکور مشمول مالیات نمی‌شود. در صورتی که خریدار خودرو در مدت کمتر از یک سال اقدام به فروش خودرو کند در این صورت ۳۰ درصد مشمول مالیات می‌شود. همچنین فروش خودرو بین یک تا دو سال پس از خرید، حدود ۲۰ درصد و فروش بین ۲ تا 3 سال حدود ۱۰ درصد مشمول مالیات می‌شود. بدین جهت باید تأکید کرد که مالیات بر عایدی سرمایه از مابه‌التفاوت سود خرید و فروش حاصل می‌شود. یعنی شامل مبلغ فروش منهای مبلغ خرید، کسر درصد تورم و محاسبه ضریب می‌شود.

راه‌های گریز بسته شود
کامران ندری کارشناس اقتصادی، طرح مالیات بر عایدی سرمایه را در مهار قیمت خودرو مؤثر دانست و گفت: ثبت معاملات خودرویی بسیار متنوع است و لذا احتمال دارد، فروش خودرو از طریقی صورت گیرد که قانونگذار خیلی به آن توجه نکرده است، از همین رو باید این قانون برای انواع فروش دیده شود.
او افزود: سیاستگذار نباید هیچ راه گریزی را برای سفته‌بازان باز بگذارد، اگر کوچک‌ترین راهی باز باشد، به طور قطع دلالان به سمت آن خواهند رفت و عملاً طرح مالیات بر عایدی سرمایه در حوزه خودرو موفق نمی‌شود.
این کارشناس اقتصادی اظهار داشت: با شروع طرح مالیات بر عایدی سرمایه، افراد عادی از بازار خودرو خارج می‌شوند، چرا که نمی‌توانند قانون را نادیده بگیرند اما افرادی که در این حوزه حرفه‌ای هستند و سال‌ها خرید و فروش خودرو انجام داده‌اند، می‌دانند با چه روشی می‌توانند از پرداخت مالیات فرار کنند.

تب خرید و فروش، فروکش کرد
طی چند هفته اخیر، تب و تاب خرید خودرو در بازار کاهش یافته است. برخی علت این موضوع را دومین مرحله فروش یکپارچه خودرو در کنار واردات خودرو می‌دانند. اما گروهی هم هستند که آرامش نسبی بازار خودرو را در کاهش فعالیت دلالان توصیف کردند و معتقدند، افت قیمت‌ها به جهت آن است که برخی از فعالان بازار از طرح مالیات بر عایدی سرمایه، اطلاعی ندارند و از ترس اینکه مبادا مجبور به پرداخت مالیات‌های سنگین شوند دست از خرید و فروش کشیده‌اند.

بــــرش

کشیده شدن ترمز سوداگری و سفته‌بازی
چندی پیش عبدالله توکلی لاهیجانی، مدیرکل صنایع خودروی وزارت صنعت، معدن و تجارت گفته بود: زیرساخت‌های اجرایی طرح مالیات بر عایدی سرمایه در مراحل نهایی است و بلافاصله پس از ابلاغ قانون، اجرایی می‌شود. مدیریت جامع در نقل و انتقال معاملات خودرویی کشور، مبارزه با پولشویی، ایجاد بستر مناسب درخصوص اجرای دقیق و به‌موقع قانون جدید مالیات، پیشگیری و جلوگیری از هرگونه نقل و انتقال غیرواقعی برخی افراد سودجو، ایجاد فضای امن در راستای جهت‌دهی به معاملات خودرو و امکان نقل و انتقال خودرو به مصرف‌کننده واقعی، برخی از اهداف طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی است.
او افزود: طرح مالیات بر عایدی سرمایه با جلوگیری از سفته‌بازی در بازارهای اقتصادی به دنبال آرامش و تحقق مالیات عادلانه است.