محدثه جعفری
خبرنگار

پوشش بیمه یکی از مهمترین خدمات اجتماعی است که در هر کشوری پیگیری می‌شود و تأمین اجتماعی نیز در کشورمان علاوه بر گسترش فعالیت و تحت پوشش گرفتن افراد در شاخه‌های مختلف برای ایرانیان خارج از کشور و اتباع خارجی در داخل کشور نیز خدمات گسترده‌ای دارد. مهدی شکوری، مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی درگفت‌و‌گو با «ایران» از نحوه پوشش بیمه اجتماعی برای اتباع خارجی شاغل در ایران خبر داد و اظهار داشت: چنانچه بین دولت متبوع اتباع خارجی و دولت جمهوری اسلامی ایران موافقتنامه‌‌های دوجانبه یا چندجانبه تأمین اجتماعی منعقد شده باشد. امور بیمه‌ای اتباع، طبق موافقتنامه خواهد بود. هرگاه اتباع خارجی طبق گواهی مقامات صالح دولت متبوع خود در مدت اشتغال در ایران در کشورش یا کشور دیگری بیمه باشند، از شمول مقررات تأمین‌اجتماعی معاف هستند.
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی در ادامه بیان کرد: اتباع خارجی که نزد کشور خود از بیمه‌ اجتماعی و حمایت‌های مستمری، فوت، از کارافتادگی ناشی از حوادث و بیماری‌ها، بارداری و انواع غرامت‌ها برخوردار هستند، نمی‌توانند در کشور ایران بیمه شوند ولی در مقابل حوادث ناشی از کار بیمه هستند و کارفرما می‌بایست 3 درصد حقوق و دستمزد پرداختی را به عنوان حق بیمه در لیست‌های مجزا ارسال و پرداخت کند.
وی ادامه داد: در حال حاضر بین دولت جمهوری اسلامی ایران با کشورهای کره جنوبی و جمهوری ترکیه موافقتنامه تأمین اجتماعی امضا شده و تبعه کشورهای نام برده شده برابر موافقتنامه مذکور فیمابین، پرداخت حق بیمه را انجام می‌دهند.
شکوری در ادامه عنوان کرد: مشمولین پرداخت حق بیمه اتباع خارجی دو دسته هستند؛ دسته اول اتباعی هستند که دارای پروانه کار معتبر جهت اشتغال در کارگاه‌های مشمول قانون کار هستند که دولت در مورد این گروه از اتباع نیز 3 درصد حق بیمه مربوطه را پرداخت می‌کند یعنی 7 درصد حق بیمه توسط بیمه شده، 20 درصد توسط کارفرما و 3 درصد توسط دولت پرداخت می‌شود. گفتن این نکته ضروری است که به غیر از بیمه بیکاری همه خدمات بیمه اجتماعی به اتباع تعلق می‌گیرد. گروه دوم مشمولین بیمه اتباع خارجی به صورت خویش‌فرما هستند. این افراد با داشتن پروانه کار معتبر می‌توانند در قالب بیمه‌های صاحبان حرف و مشاغل آزاد خود را بیمه کنند. حداقل و حداکثر سن پذیرش درخواست در این حالت برای مردان و زنان به ترتیب 18 و50 سال است. اتباع خارجی علاوه بر بیمه اجباری، بیمه صاحبان حرف و مشاغل آزاد، می‌توانند انواع بیمه‌پردازی از قبیل بیمه اختیاری، زنان خانه دار، کارفرمایان صنفی، خبرنگاران خارجی، مربیان و ورزشکاران خارجی و... را داشته باشند.
فراهم بودن شرایط بیمه برای ورزشکاران و خبرنگاران خارجی
مدیرکل امور بیمه‌شدگان سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به فراهم بودن شرایط بیمه برای ورزشکاران و خبرنگاران خارجی هم گفت: برخی گروه‌های خاص مانند ورزشکاران، خبرنگاران و اتباع خارجی که در سفارتخانه‌ها کار می‌کنند نیز می‌توانند نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه شوند. خبرنگاران اتباع خارجی در ایران با ارائه تأییدیه از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بدون اخذ پروانه کار می‌توانند تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار بگیرند. اتباع خارجی که در باشگاه‌های ورزشی ایران در مشاغل سرمربی، مربی، کمک مربی، ورزشکار، بازیکن و... فعالیت می‌کنند و در کشور خود بیمه پرداز نیستند، مشمول بیمه اجباری بوده و کارفرمای مربوطه باید صورت مزد یا حقوق آنان و همچنین حق بیمه متعلقه را با نرخ کامل 27 درصد به استثنای 3 درصد بیمه بیکاری در مهلت مقرر قانونی به سازمان ارسال و پرداخت کند. البته چنانچه گروه اخیر در کشور خود یا سایر کشورها بیمه پرداز و کشور آنان عضو مقاوله نامه شماره 19 سازمان بین‌المللی کار باشد باید 3 درصد حق بیمه حوادث ناشی از کار را هم به سازمان پرداخت کنند.
شکوری با اشاره به تعهدات تأمین اجتماعی به بیمه شدگان اتباع بیان کرد: بیمه شدگان اتباع خارجی مانند بیمه شدگان ایرانی از تمامی تعهدات و حمایت‌های قانونی به غیر از بیمه بیکاری نزد سازمان تأمین اجتماعی برخوردار هستند. تعهدات سازمان تأمین اجتماعی در قبال بیمه شدگان خارجی به شکل حمایت‌های بلندمدت شامل پرداخت مستمری‌های بازنشستگی، بازماندگان «مستمری فوت»، ازکارافتادگی کلی غیر، ناشی از کار و مستمری ازکارافتادگی کلی و جزئی ناشی از کار است. حمایت‌های کوتاه مدت هم شامل حمایت در برابر حوادث و بیماری‌ها،«استحقاق درمان»، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری، پرداخت غرامت نقص عضو، پرداخت کمک هزینه مراسم ترحیم، پرداخت کمک هزینه ازدواج، پرداخت کمک هزینه وسایل پزشکی «پروتز و اورتوز» است.
شکوری با اشاره به تعداد اتباع خارجی که از سازمان تأمین اجتماعی مستمری دریافت می‌کنند، گفت: بیش از 3هزارو 850 نفر اتباع خارجی از تعهدات بلندمدت سازمان تأمین اجتماعی همچون بازنشستگی، ازکارافتادگی و بازماندگان اتباع خارجی بهره‌مند شده‌اند.
مدیرکل امور بیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی افزود: بازنشستگی کلیه بیمه شدگان اتباع خارجی همانند مقررات عام بازنشستگی مندرج در قانون تأمین اجتماعی است. مستمری تبعه خارجی «بیمه شده اصلی» پس از فوت به بازماندگان واجد شرایط شامل «پدر و مادر تحت تکفل، فرزندان و همسر دائمی متوفی» تعلق می‌گیرد. برای فرزندان دختر، نداشتن شغل و شوهر و برای فرزندان پسر داشتن حداکثر 19 سال سن یا ازکارافتادگی کلی یا ادامه تحصیل از شرایط پرداخت مستمری است.بازماندگان تبعه خارجی پس از فوت وی، چه در ایران اقامت داشته باشند و چه در خارج از ایران، در صورت احراز شرایط قانونی می‌توانند از مستمری بازماندگان بهره‌مند شوند.
مدیرکل اموربیمه شدگان سازمان تأمین اجتماعی اعلام کرد: تا پایان سال 1401 بیش از 44 هزارو 978 نفر بیمه شده اصلی اتباع خارجی تحت پوشش این سازمان قرار گرفتند که از این تعداد 37 هزارو 221 نفر آقا و 7 هزارو 757 نفر خانم هستند. افراد تحت تکفل اتباع خارجی در ایران حدود 40 هزار و 928 نفر هستند که در مجموع سازمان تأمین اجتماعی به حدود 85 هزارو 906 نفر خدمات ارائه می‌دهد. انتظار می‌رود در سال آتی روند جذب و بیمه شدن اتباع خارجی دارای رشد قابل ملاحظه باشد به این ترتیب که افراد خارجی بعد از دریافت مجوزهای لازم از مراجع ذی صلاح به این سازمان معرفی شوند تا ترتیب بیمه آنان تسریع شود. زنان خانه‌دار اتباع خارجی نیز همانند سایر ایرانیان از تسهیلات مقرر و شرایط مربوطه به بیمه زنان خانه‌دار در این زمینه برخوردار می‌شوند.
وی با اشاره به بیشترین اتباع خارجی در ایران عنوان کرد: ساکنین اتباع خارجی در ایران بیشتراز کشورهای افغانستان، عراق، پاکستان، هندوستان، ترکیه، چین، کره جنوبی، انگلستان، فرانسه و آلمان هستند. درحال حاضر به ترتیب بیشترین آمار اتباع خارجی بیمه شده در حوزه عملکرد ادارات کل تأمین اجتماعی شهرستان‌های استان تهران، اصفهان، سمنان، کرمان، البرز، یزد، قم، خراسان رضوی و مرکزی است.