خیز 40 میلیارد دلاری تجارت ایران و روسیه
فعالان اقتصادی در گفت‌وگو با «ایران» از چشم‌انداز مثبت همکاری‌های تهران - مسکو می‌گویند
اواخر هفته گذشته (چهارشنبه) هیأتی از بخش دولتی و خصوصی ایران برای حضور در چهاردهمین اجلاس اقتصادی روسیه-جهان اسلام، عازم روسیه شد.
در حاشیه این اجلاس، فرصتی پیش آمد تا تجار و مسئولان دولتی دو کشور، گفت‌و‌گوهای اقتصادی با هدف تسهیل تجارت، همکاری‌های مشترک و گشایش‌های مالی داشته باشند. در این نشست‌ها طرفین خواسته‌های خود را مطرح کردند و قرار شد موضوعات محور همکاری‌های مشترک با سرعت بیشتری دنبال شود تا تجار دو کشور زمان را از دست ندهند.
در این میان فعالان اقتصادی نسبت به رفت و آمد تجار به روسیه و بالعکس، بسیار خوشبین هستند و معتقدند که در آینده‌ای نزدیک صادرات ایران به روسیه جهشی خواهد شد. تهران و مسکو اعلام کردند که افزایش ارزش تجارت دوجانبه به ۴۰ میلیارد دلار را هدفگذاری کرده‌اند. قاعدتاً با توجه به ظرفیت‌های موجود، این هدف قابل تحقق است.
آمارهای گمرک نشان می‌دهد، طی 15 سال اخیر تجارت ایران-روسیه روند بسیار متفاوتی را طی کرده است. از سال 1387 تا 1390 صادرات ایران به روسیه بین 330 تا 370 میلیون دلار در نوسان بوده است، اما از سال 1398 و با مطرح شدن حضور ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و با اراده دولت سیزدهم، حجم صادرات ایران به روسیه به بیش از 500 میلیون دلار رسید و در سال 1401 نیز این مقدار به لحاظ وزن و ارزش رشد 24 تا 28 درصدی داشته است.
علیرضا پیمان‌پاک، رئیس سازمان توسعه تجارت در نشست‌هایی که با تجار و فعالان اقتصادی روسیه در حاشیه چهاردهمین اجلاس اقتصادی روسیه – جهان اسلام داشت، گفت: موافقت‌نامه‌های آزاد تجاری ایران و روسیه در حال تدوین به منظور ارسال به دولت‌ها است، لذا انتظار می‌رود در چند ماه آینده (بعد از تصویب در دولت‌ها و مجالس دو کشور) نهایی شود. این موافقت‌نامه‌ها با هدف ایجاد جذابیت و ارتقای مراودات تجاری دوجانبه است.
او ادامه داد: باید از فضای گذشته در مراودات تجاری و خرید با چند واسطه گذر کرد. تولیدکنندگان ایران و روسیه باید بتوانند محصولات خود را به صورت مستقیم به مراکز فروش عرضه کنند. ایران طی یک‌سال بیش از ۱۰ میلیارد دلار واردات گندم، ذرت و جو، دانه‌های روغنی و نهاده‌ها را دارد، بر این اساس روسیه ظرفیت تأمین این کالاها را دارد.
رئیس‌کل سازمان تجارت ایران با اشاره به انعقاد تفاهمنامه همکاری گمرکات ایران و روسیه گفت: کریدور سبز گمرکی دو کشور که پیش از این به صورت آزمایشی بین چند شرکت ایجاد شده بود، گسترش خواهد یافت و تعداد بیشتری از شرکت‌های طرفین برای مبادلات، از تسهیلات گمرکی بهره‌مند خواهند شد.
همکاری اقتصادی ایران و روسیه در حد دو کشور نیست
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران نیز در حاشیه چهاردهمین اجلاس اقتصادی روسیه – جهان اسلام با بیان اینکه همکاری ایران و روسیه به‌خصوص در صنایع نفت، گاز و خودرو می‌تواند نتایج چشمگیری در بالا بردن تجارت دوجانبه داشته باشد، گفت: در کار تجارت و روابط اقتصادی، دولت‌ها فقط باید مسیر را هموار کنند و مشکلات را برطرف سازند؛ اما حرکت اصلی باید توسط بخش خصوصی انجام شود و فعالان بخش خصوصی هیچ انتظار دیگری از دولت‌ها ندارند.
او ادامه داد: ایران و روسیه در زمینه صنعت خودرو در مقایسه با کشورهای منطقه، توسعه قابل توجهی داشته‌اند و می‌توانند همکاری‌های قابل توجهی برای توسعه این صنعت با یکدیگر داشته باشند.
شافعی با تأکید بر اینکه همکاری اقتصادی ایران و روسیه نباید تنها در حد دو کشور دیده شود، گفت: با توجه به همسایگی دو کشور و موقعیت استراتژیک آنها، می‌توان همکاری‌ها را به صورت چندجانبه و در سطح منطقه توسعه داد و به اهداف مطلوب رسید. بخش مهم دیگری که باید به آن توجه کرد، همکاری‌های حمل و نقلی و ترانزیتی است؛ چرا که با توجه به وضع تکنولوژی دو کشور و موقعیت جغرافیایی منطقه، در آینده شاهراه حرکت کالا در دنیا می‌تواند با همکاری ایران و روسیه تقویت شود.
جهش در صادرات کالا به روسیه
هادی تیزهوش تابان، رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه درباره همکاری‌هایی که تهران و مسکو در ماه‌های آتی خواهند داشت به «ایران»، گفت: همکاری‌های مشترک ایران و روسیه نسبت به گذشته عمق بیشتری پیدا کرده است و تجار دو کشور به واسطه رفت‌و‌آمدهایی که داشتند، شناخت نسبی از یکدیگر پیدا کرده‌اند.
او ادامه داد: در راستای مذاکرات صورت گرفته و آشنایی تجار ایران و روسیه، کالاها با واسطه کمتر و بعضاً مستقیم رد و بدل می‌شود و این در حالی است که در گذشته، کالاهای مورد نیاز دو کشور از طریق واسطه‌ها خرید و فروش می‌شد. زمانی که واسطه‌ها نقش پررنگی در روابط داشتند، قیمت کالاها نیز گران تمام می‌شد اما در مقطع فعلی، با روابط مستقیم می‌توان کالاها را با قیمت مناسب خریداری کرد.
رئیس اتاق مشترک ایران و روسیه تصریح کرد: با شروع به کار رسمی بانک VTB روسیه در ایران، بخش قابل توجهی از واسطه‌ها حذف خواهند شد و این امر کمک می‌کند تا تجار در شرایط ایده‌آل بتوانند همکاری‌های خود را دنبال کنند، لذا می‌توان عنوان کرد که در آینده‌ای نزدیک صادرات ایران به روسیه افزایش قابل توجهی خواهد یافت.
فعالان اقتصادی در انتظار معافیت‌های گمرکی
علی حسینیان از صادرکنندگان کالا به روسیه به «ایران» گفت: از زمانی‌که دولت سیزدهم فعالیت خود را آغاز کرد، روابط تجاری ایران و روسیه متحول شد. خوشبختانه روابط دو کشور دوستانه شده و روسیه سختگیری‌ای که در مورد کشورهایی چون ترکیه و چین دارد با ایران ندارد و این امر کمک می‌کند که تجار با آرامش خاطر بیشتری وارد بازار روسیه شوند.
او یادآور شد: سیاست ایران در روابط با روسیه مترقی شده و همین امر کمک شایانی به فعالان اقتصادی کرده است. از سویی نگاه و گفتمان سازمان توسعه تجارت در تعارض با تجار نیست و عملاً شرایط برای توسعه فعالیت تجار کشور در سایر کشورها به‌خصوص روسیه تسهیل شده است.
این فعال اقتصادی با اشاره به سفر هیأت ایرانی به روسیه، گفت: برای آنکه تجارت دو کشور تسهیل شود و در مدت کوتاه بتوان صادرات کالا به روسیه را افزایش داد، به موافقت‌نامه‌های آزاد تجاری و به تبع آن معافیت‌های کامل مالیاتی و گمرکی نیاز داریم.
خوشبختانه دولت‌ها در حال آماده کردن این موافقت‌نامه‌ها هستند، لذا با نهایی شدن آن حداقل ۸۰ درصد از کالاهای تولید کشورمان و روسیه از شمول پرداخت‌های گمرکی و مالیات معاف خواهد شد.
این فعال اقتصادی گفت: بر اساس هدفگذاری صورت گرفته، در کوتاه‌مدت قرار است حجم تجارت دو کشور به 8 میلیارد دلار(در سال ۲۰۲۱ حدود 4 میلیارد دلار بوده است) برسد و پس از آن، این عدد به 40 میلیارد دلار خواهد رسید.
چندی پیش، ولادیمیر عابیدونوف، رئیس شورای بازرگانی ایران و روسیه گفته بود: در صورت سرمایه‌گذاری مشترک روسیه در بخش لجستیک ایران و راه‌اندازی مکانیسم پرداخت با ارزهای ملی، گردش تجاری ایران و روسیه در 5 سال به ۴۰ میلیارد دلار می‌رسد.
بــــرش
برگزاری یک اجلاس مهم
چهاردهمین دوره اجلاس بین‌المللی اقتصادی روسیه – جهان اسلام در کازان، پایتخت جمهوری تاتارستان روسیه آغاز به کار کرد و دو هیأت از بخش‌های دولتی و خصوصی ایران در این اجلاس دو روزه شرکت کردند.