گزارش «ایران» از آثار عرضه شده توسط ناشران موسیقی در نمایشگاه بین المللی کتاب
کتاب‌هایی که می‌نوازند
نداسیجانی
روزنامه‌نگار
سی و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، درحالی به روزهای پایانی‌اش نزدیک می‌شود که همچنان جای بسیاری از ناشران موسیقی خالی است. گویا امسال، اغلب ناشران کتاب‌های موسیقی، آثار خود را دربخش مجازی معرفی می‌کنند و به فروش می‌رسانند. اگرچه شاید یک دلیل این اتفاق گرانی کاغذ و کتاب باشد.
اما در این روزها که نمایشگاه کتاب تهران برپاست، با گذر از غرفه‌های مختلف کتاب که درشبستان مصلای امام خمینی(ره) جانمایی شده‌اند، تنها با دو غرفه ازناشران کتاب‌های موسیقی آشنا می‌شوید؛ «پنج خط» و«سرود».
بزرگان موسیقی در نمایشگاه کتاب
انتشارات «سرود» در راهروی 10 قراردارد؛ غرفه‌ای که پیشخوان آن با کتاب‌هایی از استادان بزرگ موسیقی هوشنگ ظریف، پرویز یاحقی، همایون خرم و... مزین شده و درکنار آن کتاب‌های آموزشی هم از آهنگسازان بزرگ موسیقی کلاسیک همچون باخ، چرنی، موتسارت، اشمیت و... به چشم می‌خورد.
«سرود» از انتشارات قدیمی است که درحوزه موسیقی فعالیت می‌کند. این انتشارات دی ماه سال 1358 همزمان و همراه با اولین گام‌ها در شکل‌گیری و تکامل صنعت نشر موسیقی در کشور شروع به فعالیت کرد و تا امروز با چاپ بیش از یکصد وهفتاد عنوان کتاب در زمینه‌های مختلف موسیقی، همچنان همدوش و همراه با سایر پویندگان این عرصه بوده است.
به گفته رضا عزیزیان مدیرانتشارات «سرود»، این انتشارات تقریباً 28 دوره در این نمایشگاه حضور داشته است. او در ادامه به «ایران» گفت: «حوزه کاری ما تنها به کتاب‌های موسیقی اختصاص دارد، چه کتاب‌های موسیقی ایرانی و چه کلاسیک و بنا به ضرورت از هر دو موضوع استفاده می‌کنیم.»
عزیزیان می‌گوید: «دراین انتشارات برای نخستین بارکتاب دوره عالی استاد ابوالحسن صبا در ایران به چاپ رسید؛ چرا که این کتاب قبل‌تر به‌صورت نسخه‌های دست نویس موجود بود و این موضوع اتفاق خوبی در حوزه موسیقی است. همچنین آثار رحمت‌الله بدیعی از دیگر اساتید حوزه موسیقی و نوازنده بزرگ و شناخته شده ویولن ایرانی هم مثل همین مورد است. از دیگر کتاب‌های این انتشارات آثار استاد بهمن رجبی نوازنده نام آشنای ساز تنبک است. همچنین کتاب‌هایی از استادان مصطفی کمال پورتراب، احمد عبادی، جلیل شهناز، علی تجویدی، فرهنگ شریف، همایون خرم، هوشنگ ظریف و... نیز در این انتشارات به چاپ رسیده است. درواقع تلاش ما این است با اساتید درجه یک موسیقی فعالیت داشته باشیم و آثار این بزرگان را به مخاطبان عرضه کنیم. »
او درباره کتاب‌هایی که در این دوره از نمایشگاه قرار دارد، بیان کرد: «تقریباً همه کتاب‌های این انتشارات در نمایشگاه عرضه می‌شود، هم کتاب‌های قدیمی و هم آثار به‌روز. جالب است بدانید در این دوره از نمایشگاه اثر جدیدی از استاد پرویز یاحقی به نمایش و فروش گذاشته شده است.»
عدم اطلاع‌رسانی کافی
عزیزیان درباره اثرگذاری نمایشگاه کتاب درمعرفی آثارموسیقی گفت: «نمایشگاه کتاب می‌تواند آثار موسیقایی و کتاب‌هایی را که در این زمینه تولید وعرضه شده است به همه مخاطبان معرفی کند؛اما مشکل یا معضلی که هرسال در نمایشگاه کتاب مورد توجه بوده و همچنان هست، عدم اطلاع‌رسانی کافی در معرفی انتشارات مختلف بویژه موسیقی است. به عنوان مثال اکثر مخاطبانی که به دنبال کتاب‌های موسیقی هستند نمی‌توانند از طریق غرفه‌های اطلاع‌رسانی به غرفه مورد نظر خود بروند. البته در دوره‌های قبل نصب بیلبورد‌های موسیقی یا راهنمای نمایشگاه، کمک بسیاری در معرفی انتشارات موسیقی بود اما متأسفانه در این دوره نسبت به این موضوع توجه نشده و بیشترین مسأله ما نبود اطلاع‌رسانی کافی غرفه‌های مربوطه به مشتریان است و این موضوع موجب سردرگمی علاقه‌مندان شده و باید بطوراتفاقی غرفه‌های موسیقی را پیدا کنند.»
مدیر انتشارات «سرود» درباره بخش مجازی نمایشگاه کتاب گفت: «این انتشارات سایت فروش آنلاین ندارد. بنابراین ایجاد بخش مجازی نمایشگاه کتاب در معرفی و فروش آثار موسیقی بسیار اثر‌گذار بوده و بسیار برای ما تعجب آوراست که دراقصی نقاط کشور و حتی شهرها و روستاهای دورافتاده علاقه‌مندان بسیاری به کتاب‌های موسیقی هستند و دراین زمینه درخواست بسیاری داشتیم و بسیار غیرقابل باور بود و افسوس که به عنوان یک ناشر خصوصی توانمان محدود است و نمی‌توانیم تبلیغات خوبی برای مخاطبان داشته باشیم تا به راحتی به یکدیگر دسترسی پیدا کنیم و کتاب‌ها بسرعت به دست آنها برسد.اما بطور کلی برگزاری رویداد بزرگی چون نمایشگاه کتاب اتفاق بسیار مهم و بزرگی است.
محلی برای ارائه، اشاعه و تبلیغ و فروش کتاب‌های موسیقی
انتشارات «پنج خط» در راهروی 5 شبستان قراردارد؛غرفه‌ای که تقریباً با آثار موسیقی کلاسیک غربی چیدمان شده و در کنار آن، تصاویر سازهای نقش بسته روی جلد کتاب‌ها هم، نگاه عابران نمایشگاه را به خود جلب کرده است. البته آثار این انتشارات تنها به کتاب‌های موسیقی کلاسیک غربی خلاصه نمی‌شود و در این بین کتاب‌های آموزشی و تئوری موسیقی ایرانی از هنرمندانی همچون کتاب «رقص سنتور»، به قلم سامان ضرابی، «سلام سنتور»، به قلم اسماعیل پرقوه؛ برترین‌های موسیقی ایرانی اثر حسین فرضی و سفری کودکانه با موسیقی به قلم فرشین کهندل و همچنین پرفروش‌ترین کتاب موسیقی کودک به قلم مرحوم خلیل‌الله واعظی هم به چشم می‌خورد.
«انتشارات پنج خط» به مدیریت علیرضا تنهایی، ناشر تخصصی کتاب موسیقی است که در زمینه کتاب‌های پیانو، گیتار، دف و... و بحث تئوری موسیقی، سنتور فعالیت دارد. تمرکز بیشتر این انتشارات بر ساز گیتار است و کتاب‌های بسیاری با شیوه‌های آموزشی مختلف از آهنگسازان بزرگ دنیا چاپ و منتشر شده است. البته در کنار کتاب‌های تئوری آموزش گیتار، برای ساز پیانو هم کارهای متنوع بسیاری موجود است.
حسین عباسیان که در این غرفه فعالیت می‌کند، دراین باره به «ایران»اظهارکرد: «تقریباً تمامی کتاب‌هایی که از سوی این انتشارات منتشر شده و در این دوره از نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران عرضه می‌شود، آثاری با چاپ جدید و به روزهستند.» متأسفانه شرایط اقتصادی و گرانی کاغذ و هزینه‌های چاپ کتاب موجب شده فروش خوبی نسبت به سال‌های قبل نداشته باشیم؛ چرا که قدرت خرید مردم پایین آمده است. این درحالی است که برخی از کتاب‌ها را با تخفیف‌های خوب عرضه می‌کنیم تا مردم بتوانند از این کتاب‌ها بهره‌مند شود. لازم به ذکر است، کتاب‌های موسیقی چه کتاب‌های تئوری و چه کتاب‌های آموزش ساز، همانند کتاب‌های دروس عمومی است و تهیه آنها ضرورت دارد و می‌بایست قابل دسترس هنرجو باشد.»
عباسیان می‌گوید: «انتشارات «پنج خط» هم به‌صورت فیزیکی و هم به‌صورت مجازی در این دوره از نمایشگاه فعالیت دارد. ما در بخش مجازی نمایشگاه کتاب هم فروش نسبتاً خوبی داشته‌ایم اما حضور و فروش فیزیکی به مراتب بهتر از بخش مجازی است. به این علت افرادی که به غرفه می‌آیند از نزدیک تمامی کتاب‌ها را می‌بینند و ورق می‌زنند و درکنار آن با کتاب‌های مشابه آشنا می‌شوند.اگرچه در بخش مجازی هم این اتفاق را خواهیم داشت به شرط آنکه مخاطب آشنا و آگاه با کتاب مورد انتخاب باشد و یا از سوی استاد خویش معرفی شده باشد تا بتواند به راحتی خریداری کند.» او درباره اثرگذاری نمایشگاه کتاب در معرفی کتاب‌های موسیقی گفت: « با توجه به تجربه حضورم در دوره‌های مختلف نمایشگاه بین‌المللی کتاب، باید بگویم نمایشگاه کتاب در معرفی هنر و موسیقی بویژه کتاب‌هایی که در این زمینه منتشر شده است بسیار تأثیرگذار است چرا که در کنارمخاطبان خاص این هنر و علاقه‌مندان به موسیقی، افراد بسیاری هم با گذر از مقابل این غرفه‌ها با سازهای مختلف موسیقی و کتاب‌های آموزشی که در این زمینه نوشته شده و اساتیدی که طی این سالها در این باره تلاش بسیار داشته‌اند، آشنا می‌شوند و در واقع به نوعی نمایشگاه کتاب محلی برای ارائه، اشاعه و تبلیغ و فروش کتاب‌های موسیقی است.البته همان‌طور که اشاره کردم گرانی کتاب، قدرت خرید مردم را کاهش داده است وشرایط به گونه‌ای است که ترجیح می‌دهند از کتاب‌های دست دوم استفاده کنند. جالب است بدانید در این شرایط انتشارات «پنج خط» تعدادی کتاب را در زمینه آموزش به صورت رایگان در نمایشگاه عرضه کرده اما گرانی همچنان بر کتاب سایه انداخته است.