کتابی برای آشنایی با تاریخچه و ماهیت سازمان مجاهدین خلق
حرکت در جهنم
گروه فرهنگی/ کشف رازها و ناگفته‌های سازمان مجاهدین خلق، بویژه در دوران تأسیس و تطور پیش از انقلاب، از جذاب‌ترین مباحث تاریخ معاصر است و همین جذابیت باعث شده تا «حرکت در جهنم به نیت بهشت» یکی از مهم‌ترین آثاری لقب بگیرد که «انتشارات ایران» آن را در حوزه تاریخ معاصر ایران منتشر کرده است. این کتاب شامل مجموعه گفت‌وگوهایی به اهتمام محمدحسن روزی‌طلب با افراد مختلف درباره سازمان مجاهدین خلق است. افرادی که با آنها گفت‌وگو انجام شده، از اعضای سابق این سازمان در دوره پیش از انقلاب بوده که در جریان‌های سیاسی آن دوره حضوری مؤثر داشته‌اند. برخی از این افراد کسانی هستند که با تغییر ایدئولوژی سازمان در سال 1354، از این سازمان جدا شده و برخی تا سال‌های بعد از آن هم همچنان در سازمان فعال بودند. مباحث مطرح شده در این گفت‌وگوها شامل ایدئولوژی و تفکر سازمان مجاهدین خلق، اقدامات و فعالیت‌های اعضای این سازمان در وقایع و جریانات انقلاب، نحوه ارتباط و تعامل آنها با سایر گروه‌ها و سازمان‌های سیاسی و شرایط کشور در سال‌های منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی است. در این کتاب ناگفته‌های زیادی از سازمان مجاهدین انقلاب در دهه 50 ارائه می‌شود که خواندنی و قابل تأمل هستند. در بطن و متن این کتاب می‌خوانیم که آمیختگی و شور انقلاب با التقاطی از اسلام و مارکسیسم موجب شد تا مهم‌ترین جریان مبارزاتی دچار سرنوشتی عبرت‌انگیز و تا حدودی تأسف‌بار شود. درباره این رازها کتاب‌های خاطرات و اسناد زیادی از جناح‌های درگیر در سازمان منتشر شده از جمله «برفراز خلیج‌فارس» نوشته محسن نجات‌حسینی، چند جلد خاطرات لطف‌الله میثمی و نمونه‌های متأخر خاطرات و تأملات محمد محمدی گرگانی و زمان بازیافته گفت‌وگو با بهمن بازرگانی. «حرکت در جهنم به نیت بهشت» هم همان‌طور که گفته شد مجموعه‌ای از گفت‌وگوهای پژوهشی است که در سال 1378 در یک مؤسسه پژوهشی انجام شد و به‌گفته روزی‌طلب، نوارهای صوتی آن در مرکز اسناد انقلاب اسلامی نگهداری می‌شود. در بخشی از این کتاب، عبدالله زرین‌کفش در گفت‌وگویی به ماهیت فکری سازمان مجاهدین اشاره می‌کند و می‌گوید: «ماهیتی که سازمان برای مبارزه قائل بود، ماهیت ضد امپریالیستی بود. اگر سازمان با دیکتاتوری شاه مبارزه می‌کرد به خاطر این بود که شاه به عنوان دیکتاتور راه را برای نفوذ امپریالیسم در ایران و منطقه باز می‌کرد... این سازمان وقتی این ماهیت را برای مبارزه قبول دارد، بنابراین متوجه اقشار و طبقاتی می‌شود که همواره سردمدار این مبارزات به طور سنتی در ایران بوده‌اند؛ ما در ایران در زمینه مارکسیستی و کمونیستی جنبش خاص روستایی نداشتیم ولی جنبش‌های وسیع شهری داشتیم.» کتاب در پیشانی خود 6 گفت‌وگوی مهم دارد با بهزاد نبوی، عبدالله محسن، مصطفی ملایری، مسعود حقگو، مهدی مهروانی بهبهانی و عبدالله زرین‌کفش و در بخشی دیگر به طور مفصل به تاریخچه سازمان از اواسط دهه چهل پرداخته شده تا مقطع پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن و در پایان هم سیر و علل گرایش به مارکسیسم در سازمان مجاهدین خلق ایران بررسی شده و مورد تحلیل قرار گرفته و مستندات تصویری نیز در انتهای کتاب، به متن مکتوب الصاق شده است. در بخش تاریخچه سازمان مجاهدین خلق، درباره مواضع ایدئولوژیک سازمان می‌خوانیم:« سازمان از همان ابتدا معتقد به ایدئولوژی اسلامی بود، لیکن آنچه به‌عنوان ایدئولوژی اسلامی مد نظر داشت دارای ویژگی‌هایی بود که در جریان رشد و یا اصلاح تکامل خود، بیانگر طرز تفکر و عقیده خاصی درباره اسلام می‌شد که حقیقتاً با آن اسلام و شریعت که از سوی فقهای برجسته اسلامی معرفی شده است تفاوت اصلی دارد. همچنین سازمان عقیده داشت در دوران اخیر و به‌خصوص با کوشش استعمارگران و نوکران داخلی آنها آنچه به‌عنوان اسلام تلقی می‌شود، از هرگونه جنبه اصولی و انقلابی آن خالی و عملاً به جای یک نیروی مولد و محرک، عامل بی‌تحرکی و تن‌دادن به قضا و قدر شده و متأسفانه وضعیت حوزه‌های علمیه نجف، قم و مشهد و... در این اواخر و تا قبل از حرکت آیت‌الله خمینی و روحانیت مبارز، به‌گونه‌ای درآمده است که دیگر نمی‌توان به آن امیدی داشت....» کتاب «حرکت در جهنم به نیت بهشت» در 501 صفحه به‌تازگی از سوی انتشارات ایران منتشر شده و در حال حاضر در دسترس علاقه‌مندان به آثار پژوهشی در حوزه تاریخ انقلاب و جریان‌های سیاسی مؤثر در آن قرار گرفته است.
