ایران رئیس نوزدهمین اجلاس مجمع اجتماعی شورای حقوق‌بشر شد
دومینوی چالش در برابر اهرم‌های فشار غرب
سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در ژنو در حالی به‌عنوان رئیس دوره‌ای اجلاس مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر در سال ۲۰۲۳ انتخاب شد که دولت‌های غربی به سرکردگی امریکا طی حدود یک‌سال گذشته تمام سعی و توان خود را به کار گرفتند تا به بهانه «حقوق بشر»، به اجماعی علیه ایران دست یابند و باز هم ناکام شدند. ودانت پاتل معاون سخنگوی وزارت خارجه امریکا نیز این اتفاق را «عمیقاً نگران‌کننده» خواند. اگرچه رسانه‌های فارسی‌زبان معاند تلاش داشتند با ادعای محکومیت این اتفاق از سوی «جامعه جهانی» علیه ریاست دوره‌ای ایران حاشیه‌سازی کنند اما جزئیات کار نهادها و گروه‌های محکوم‌کننده نشان می‌دهد که «جامعه جهانی» این رسانه‌ها همان‌هایی هستند که تحت عنوان اصطلاحی «نهادهای حقوق‌بشری امریکایی» فعالیت دارند و سالیان درازی است که همزمان با سکوت در برابر تحریم‌های ظالمانه، به دنبال افزایش فشار سیاسی بر مردم ایران بوده‌اند.
چرا امریکا و تروئیکا ناکام ماندند؟
بازخوانی قطعنامه‌های اخیر حقوق‌بشری علیه ایران نشان می‌دهد که اساساً توازن میان آرای موافق در برابر دولت‌های دارای رأی مخالف یا ممتنع درباره ایران، نه تنها به نفع جریان غرب بوده بلکه حالا با حصول توافق میان تهران و ریاض، بسیاری از کشورهای عربی منطقه نیز که تا سال‌های گذشته در پازل مخالف‌خوانی نسبت به ایران قرار داشتند، حالا رأی سیاسی آنها در سبد ایران قرار دارد. مسأله‌ای که نشان می‌دهد «اهرم حقوق‌بشری» امریکا علیه ایران، در امتداد تضعیف هژمونی آنها به واسطه همگرایی تهران با کشورهای آسیایی و علی‌الخصوص همسایگانش با چالشی نسبی مواجه خواهد شد.
در همین زمینه، ابراهیم متقی استاد روابط بین‌الملل و رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران طی مصاحبه‌ای با فارس، خاطرنشان کرد: انتخاب سفیر ایران در ژنو به عنوان رئیس مجمع اجتماعی شورای حقوق بشر نشان دهنده این است که ایران توانسته موقعیت خودش را در ماه‌های اخیر در سطح منطقه‌ای و فضای دیپلماسی با کشورهای مختلف، ارتقا بدهد و تأثیر‌گذاری خودش را نشان داده و افول غربی‌ها را منعکس کند.
بازخوانی آرای قبلی
در آخرین قطعنامه‌های حقوق بشری ضدایرانی که امریکا و همپیمانانش بانی آن بودند، در آذرماه سال گذشته و پس از ماه‌ها فشار خیابانی و تبلیغاتی، قطعنامه حذف ایران از کمیسیون مقام زن با 29 رأی موافق کشورهای همسو با امریکا در قبال 24 رأی مخالف و ممتنع به تصویب رسید. در فروردین سال‌جاری اما قطعنامه پیشنهادی انگلیس و ایسلند درباره وضعیت حقوق بشر در ایران با ۲۳ رأی مثبت در برابر 24 رأی منفی و ممتنع تصویب شد؛ تفاوتی که البته از دید ناظران سیاسی پنهان نمی‌ماند و مقایسه آرای همین دو قطعنامه مذکور با آرای سال‌های پیشین نیز به خوبی بیانگر آن است که کشورهای مستقل اساساً «فشار سیاسی از طریق اهرم حقوق‌بشر» را مثل سابق به رسمیت نمی‌شناسند. کارنامه سیاه غربی‌ها در جنگ‌های ویتنام، افغانستان، عراق، سوریه، لیبی و سرکوب جنبش‌های آزادی‌خواه در مستعمرات غرب در کنار استانداردهای دوگانه امروزی درخصوص سرکوب خشن اعتراضات در اروپا یا حمایت از نسل‌کشی رژیم صهیونیستی حاکی از آن است که حتی معادلات حقوق‌بشری نیز آن‌طور که دهه‌ها منطبق بر پروپاگاندای امریکایی تنظیم می‌شد، حالا دیگر روند گذشته را دنبال نمی‌کند. به گزارش ایرنا، مجمع اجتماعی ۲۰۲۳ روزهای ۱۱ و ۱۲ آبان ۱۴۰۲ در ژنو برگزار خواهد شد و قرار است کارشناسان، مقامات بین‌المللی، نمایندگان دولت‌ها و سازمان‌های غیردولتی طی دو روز و در قالب جلسات کارشناسی مختلف، موضوع «نقش علم، فناوری و نوآوری در ارتقای حقوق بشر بویژه در دوره بازیابی از همه‌گیری کرونا» را مورد بررسی قرار دهند.
مجمع اجتماعی یکی از سازکارهای شورای حقوق بشر است که از سال ۲۰۰۲ (در دوران فعالیت کمیسیون حقوق بشر) ایجاد شده و هر سال با انتخاب یک موضوع خاص که مربوط به مهم‌ترین چالش‌ها، تحولات و نگرانی‌های جهانی در حوزه حقوق بشر است، ابعاد مختلف آن را بررسی می‌کند. این نخستین بار است که جمهوری اسلامی ایران ریاست این مجمع را برعهده می‌گیرد.