اکرم رضایی
خبرنگار

چندی پیش از سوی معاونت آموزشی وزارت علوم خبری مبنی بر امتیازهایی برای دانشجویان باردار و همچنین استادانی که دانشجوی باردار دارند در راستای قانون جوانی جمعیت منتشر شد. این خبر ابهامات زیادی از جمله امتیاز علمی به استادان دارای دانشجوی باردار داشت. قاسم عموعابدینی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره پذیرش دانشجوی باردار در دانشگاه و امتیاز آن برای استادان اظهار داشت: در این زمینه اشتباهی رخ داد، در واقع مصوبه این امر مربوط به وزارت علوم نیست بلکه مصوبه مجلس شورای اسلامی بوده که در سال ۱۴۰۰ مطرح شد، اما به خاطر تغییرات دولت در ابلاغ آن تعویق شد.
وی افزود: ما افتخار می‌کنیم که قانون از زنان و دختران دانشجو حمایت می‌کند. در دانشگاه‌های غربی هر دانشجویی که باردار باشد مورد حمایت دانشگاه قرار می‌گیرد تا بتواند در کنار فرزند‌آوری به تحصیل خود ادامه دهد، اتفاقاً ما در این زمینه دیر اقدام کردیم. خیلی از دانشجویان که مادر یا باردار هستند از دانشجویان استعداد درخشان بوده‌اند؛ یعنی علاوه بر تکلیف مادری، کاری دیگر مانند تحصیل به عهده دارند، بنابراین باید از آنها حمایت شود.
عموعابدینی ادامه داد: در پی ابلاغیه معاونت آموزشی وزارت علوم، در راستای جوانی جمعیت مطابق مصوبه مجلس شورای اسلامی، چنین چیزی نیست که دانشجوی باردار برای استادان رتبه علمی داشته باشد. طبق ماده ۲۶ همین قانون اشاره شده در زمانی که دانشجویان باردار هستند شرایط مرخصی تحصیلی دارند، بر همین اساس طبق قاعده فعالیت‌های مبنی بر تهیه پایان نامه یا مقاله برای آنها دشوار است. از این رو، در آن دوره استاد راهنمای دانشجویی که باردار است می‌تواند علاوه بر همان دانشجوی باردار، دانشجویی مضاعف بپذیرد. درواقع استاد فقط می‌تواند یک دانشجوی اضافه‌تر بگیرد، بنابراین ربطی به رتبه علمی برای استاد ندارد.

تشریح شیوه جدید پذیرش دانشجو به شیوه استادمحور
وی در خصوص پذیرش شیوه جدید دکتری با عنوان استادمحور توضیح داد: این شاخص مزایای زیادی برای دانشجو دارد؛ اول اینکه در حوزه استعداد درخشان بدون استرس می‌توانند پذیرش شوند و استاد مورد نظر خود را انتخاب کنند و در دو نوبت از سال توسط استادان پذیرش شوند و ثبت‌نام کنند. دوم اینکه در استعدادهای درخشان برنامه‌ریزی این‌گونه است که بتوانیم طبق آنچه تعیین شده به آنها اعتبار پژوهانه بدهیم.
معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: زمان شروع کار تحقیقاتی دانشجویانی که از طریق استادمحور جذب می‌شوند از همان روز اول خواهد بود، زیرا از ابتدا طرح و عنوان پایان‌نامه آنها مشخص است. یک مزیت آن برای دانشجویان این است که‌‌ شأن دانشجو با توجه به اینکه خودشان استاد را انتخاب می‌‎کنند و همچنین استاد نیز آنها را پذیرش می‌کند، حفظ می‌شود و این تعاملی دوطرفه میان استاد و دانشجو است.
عموعابدینی در واکنش به این پرسش که میزان داوطلبان و دانشجویان دکتری در کشور افزایش پیدا کرده در حالی که شغل مناسب تحصیل و مقطع تحصیلی آنها در جامعه وجود ندارد و همین امر موجب افزایش نرخ دانشجوی دارای تحصیلات تکمیلی بیکار شده است، گفت: مسأله اصلی ظرفیت پذیرش در مقطع دکتری است. مثلاً یک رشته‌ای داریم که الان ۵۰ نفر دانشجوی دکتری می‌پذیرد در حالی که به ۳۰ نفر بیشتر نیاز ندارد.
در ادامه این گفت‌و‌گو، محمدمهدی دهقان مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی درباره ظرفیت پذیرش دکتری در دانشگاه‌ها گفت: با توجه به قانون سنجش و پذیرش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید از طریق سازمان سنجش پذیرش شوند. ما آمدیم با اضافه کردن یک سری مزیت هنگام انتخاب رشته این اختیار را به دانشجو دادیم که علاوه بر انتخاب رشته، استاد مورد نظر و موضوع مقاله خود را انتخاب کند.
دهقانی تأکید کرد: در رابطه با ظرفیت پذیرش دانشجو در مقطع دکتری باید گفت که تعداد کد رشته محل‌های مقطع دکتری، نسبت به دوره کارشناسی ارشد و کارشناسی کمتر است. برخی از دانشگاه‌های ما اصلاً مقطع دکتری پذیرش ندارند و تعدادی دیگر جذب دارند اما به طورکلی باید همان‌طور که شما اشاره کردید ظرفیت پذیرش دانشجو بر اساس ظرفیت اشتغال باشد و این موضوع جزو برنامه‌های آینده وزارت علوم است.
مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی گفت: ما اکنون همان برنامه‌ای که برای مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در حوزه ارتباط با محیط کسب و کار انجام می‌دهیم در دوره دکتری هم انجام خواهیم داد، زیرا برخی از دانش‌بینان‌ها و پژوهشکده‌ها به فارغ‌التحصیلان مقطع دکتری نیاز دارند. بنابراین ما با توجه به نیاز دانش‌بنیان‌ها و پژوهشکده‌ها به فارغ التحصلان دکتری، ظرفیت‌های پذیرش در دانشگاه‌ها را مشخص می‌کنیم، سپس متناسب با ظرفیت اشغال دانشجویان دکتری پذیرش دانشجو را انجام خواهیم داد.
دهقانی در واکنش به مزایای پذیرش دانشجو بر اساس استادمحور توضیح داد: در حال حاضر دانشجویان دکتری هنگام انتخاب رشته، حق انتخاب را در کد رشته محل دارند اما در روش استاد محور علاوه بر اینکه داوطلب کد رشته محل خود را انتخاب می کند، امکان انتخاب استاد راهنما را مطابق با موضوع رساله خود دارد. این اقدام هدفمند در راستای توسعه آموزشی است که البته مدت‌هاست در کشورهای توسعه یافته اجرا می‌شود. در دانشگاه‌های خارج از کشور دانشجویی که می‌خواهد در مقطع تحصیلات تکمیلی تحصیل کند از همان ابتدا موضوع کار تحقیقاتی و استاد خود را انتخاب می‌کند.