اشکانیان اهواز چشم به راه باستان‌شناسان
مجتبی گهستونی
روزنامه نگار و فعال میراث فرهنگی
بیش از هفت ماه از مشاهده محوطه باستانی نو یافته اهواز در مسیر یک پروژه شرکت نفت که به گواه باستان‌شناسان، اشکانی نامیده شده است، می‌گذرد. کشف این محوطه در 14 تیرماه 1401 در محدوده ۲۰ متری یک چاه نفتی با دیرینگی بیش از ۸۰ سال صورت گرفته و این محوطه نیز در جاده‌سازی و خاکبرداری و… پیرامون این چاه‌های نفتی به دست آمده است. همچنین این محوطه به دلیل بخشی از فعالیت‌ها، دستخوش تغییر و دگرگونی‌های زیادی شده و بسیاری از بخش‌ها هموارسازی شده‌اند.
کشف این گورخمره‌های اشکانی در محوطه مورد نظر نقطه عطفی در تاریخ کهن اهواز تلقی می‌شود اما با وجود گذشت بیش از هفت ماه از مشاهده این محوطه، نیروهای یگان حفاظت جز در ماه نخست اصلاً در محوطه مستقر نشدند تا هرگونه دخل و تصرف احتمالی را بررسی کنند. در مشاهدات اولیه مشخص شد که در این گورستان سه تدفین به همراه گورخمره‌های سفالی و نخودی رنگ با اندود قیر وجود دارد که با آغاز کاوش‌های باستان‌شناسی ابعاد دیگر این محوطه نمایان خواهد شد. لذا احتمال می‌رود که این سه تدفین گورخمره‌ای گواه وجود یک محوطه گسترده تدفینی باشد.
نکته مهم اینکه از زمان مشاهده این محوطه در تیرماه تاکنون عملیات کاوش و نجات بخشی صورت نگرفته است؛ این در حالی است که بیش از 40 روز پس از کشمکش‌های متعدد، مجوز کاوش این محوطه از سوی پژوهشگاه میراث فرهنگی اخذ شده اما وجود ناهماهنگی‌ها موجب کاوش و نجات بخشی نشده است. محوطه‌ای که گورخمره‌های اشکانی در آن یافت شده است در هفت ماه گذشته و در پی برخی فعالیت‌ها دستخوش تغییراتی شده است. گام نخست برای این محوطه تاریخی باید نجات‌بخشی و تثبیت وضع موجود و گام بعدی کاوش گسترده در تمامی محوطه باشد.
از اداره کل میراث‌فرهنگی خوزستان انتظار می‌رود که به وظیفه کامل خود برای نجات‌بخشی و کاوش عمل کند. پیشنهاد دیگر این است که شرکت مناطق نفتخیز جنوب در راستای مسئولیت اجتماعی خویش به میراث‌فرهنگی برای نمایان شدن گوشه‌ای از تاریخ پنهان ایران و حفاظت از میراث‌فرهنگی کمک کند. تعلل‌های صورت گرفته در نتیجه عدم کاوش‌های باستان‌شناسی موجب شد که از زمان مشاهده این نویافته‌های اشکانی، بر اثروجود گرد و خاک و گرمای شدید هوا در ماه‌های گذشته و بارندگی‌های متعدد و برخی فعالیت‌های کارگاهی، بقایای به جای مانده از تدفین‌ها متلاشی و اکسیده شود. انتظار آن است که با این محوطه برخورد خوب و البته بی‌درنگ شود تا از نابودی بیش‌تر آن جلوگیری به عمل آید.