نوشدارویی برای مرگ
موشکافی عجیبترین مرگها در گچساران
آیدین رزاقی/ جمعآوری گیاهان دارویی که یک رسم دیرینه در گچساران است سالانه منجر به فوت چندین نفر در این منطقه و مجروح شدن دهها نفر دیگر میشود.
نزدیک به 200 گونه گیاه دارویی در کشور شناخته شده که عمده رویشگاه آن در ارتفاعات زاگرس و البرز است. این گیاهان از دیرباز توسط مردمانی که در فلات ایران زندگی میکردند، شناسایی و مورد استفاده قرار گرفتهاند. همچنین این گیاهان خاصیتهای دارویی متفاوتی دارند اما عمده آنها اکنون نقش درمانی تأثیرگذاری بهصورت علمی در رفع کامل یا کاهش قابل توجه بیماری خاصی ندارند ولی به شیوههای سنتی در نقاط مختلف کشور مورد استفاده قرار میگیرند.
به گفته مهرداد مرادی، معاونت امداد و نجات جمعیت هلال احمر گچساران، روند جمعآوری این گیاهان بهدلیل اینکه رویشگاههای آن در مناطق کوهستانی یا صعبالعبور قرار دارد، در بسیاری نقاط، کاری مشقت بار و عمدتاً خطرناک محسوب میشود.
وی در تشریح اتفاقاتی که هر ساله در این منطقه بهدلیل جمعآوری گیاهان دارویی رخ میدهد، افزود: جمعآوری گیاهان دارویی در گچساران استان کهگیلویه و بویراحمد تنها در سال گذشته منجر به سقوط از ارتفاع و آسیبدیدگی بیش از 25 نفر و مرگ 5 نفر در این منطقه شده بود.
معاونت امداد و نجات جمعیت هلال احمر گچساران تصریح کرد: از ابتدای سال تاکنون نزدیک به 12 نفر بهدلیل جمعآوری گیاهان دارویی دچار حادثه شدند که متأسفانه یک نفر آنها هم فوت کرد.
مرادی با اشاره به اینکه مردم منطقه به علت مشکلات مالی و نبود درآمد و شغل مناسب در این منطقه اقدام به انجام چنین کاری میکنند، بیان کرد: بسیاری از افرادی که اقدام به جمعآوری این گیاهان میکنند با یک بار کوهنوردی و جمعآوری میتوانند نزدیک به 2 میلیون تومان درآمد کسب کنند و این میتواند برای هر فردی که قدری این منطقه را میشناسد و با گیاهان دارویی نیز آشنایی اندکی دارد، جذابیت ویژهای داشته باشد.
او در پاسخ به سؤال خبرنگار «ایران» که آیا این منطقه داروی گیاهی خاصی دارد که میتواند بیماری خاصی را علاج یا بهبود بخشد؟ تصریح کرد: هیچ داروی خاص گیاهی که بتواند منحصر به فرد این منطقه باشد یا یک بیماری خاصی را علاج کند در این منطقه وجود ندارد و جمعآوری گیاهان دارویی تنها یک محل درآمد برای مردمان محلی محسوب میشود.
مرادی یادآور شد: تمامی گیاهانی که در این منطقه وجود دارند شاید در بسیاری از نقاط کشور نیز وجود داشته باشد و شاید برخی از آنها حتی خاصیت دارویی هم نداشته باشد و تنها یک گیاه خوراکی محسوب شود اما مردم عمدتاً برای کسب درآمد تقریباً هر آنچه را که در طبیعت و بویژه در ارتفاعات مشاهده میکنند، میچینند.
این مقام محلی جمعیت هلال احمر با اشاره به اینکه جمعآوری گیاهان دارویی در استان بسیار فراگیر شده است، اضافه کرد: ما سعی داریم با انجام آموزشهای لازم در فضای عمومی و حتی مجازی، توصیههای لازم را برای رعایت نکات ایمنی طی جمعآوری گیاهان بومی در ارتفاعات داشته باشیم تا مردم دچار حادثه تلخی برای انجام این کار نشوند.
وی ادامه داد: گیاهانی مانند آویشن، تره، کارده و هسته در این منطقه میروید که عمده آنها نامی بومی دارند و از قدیم بین مردم رایج بوده تا هنگام سرماخوردگی و برخی از بیماریها یا مشکلاتی مثل سردرد از این گیاهان استفاده کنند.
مرادی گفت: استفاده مردم در این منطقه از گیاهان دارویی نیز بسیار بالا است و به طور مثال خشک شده آویشن کیلویی 800 هزار تومان به فروش میرسد و جمعآوری چندین کیسه در یک پیمایش میتواند رقم قابل توجهی را برای آن فرد داشته باشد.
جمعآوری بیش از حد توان گیاهان دارویی در مناطق کوهستانی که پوششی تنک دارند در بلندمدت نه تنها میتواند منجر به حذف و انقراض این گیاهان از این مناطق شود بلکه به علت جمعآوری گسترده این گیاهان، میتواند منجر به فرسایش خاک و وقوع سیلاب در هنگام بارشهای بهاری شود.
این در حالی است که عمده مناطق کشور به علت چرای بیرویه، خشکسالی و سایر دلایل طبیعی دیگر در معرض نابودی پوشش گیاهی منطقه قرار دارند و جمعآوری گیاهان دارویی برای کسب درآمد میتواند آخرین ضربه بر پیکره طبیعت کشور باشد و بسیاری از زیستمندان را وادار به کوچ
اجباری کند.