گزارش «ایران» از آخرین اقدامات سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک در حوزه پیش دبستان
دوره جبرانی پیش دبستانی نرفته‌ها در تابستان
سمیه افشین فر
خبرنگار
سال گذشته فاز اول رویداد ملی «یارستان کودکستان» برای معرفی محتوای آموزشی و تربیتی مناسب کودکستان‌ها از سوی سازمان تعلیم و تربیت کودک برگزار شد و متولیان تعلیم و تربیت وعده دادند تا از این طریق، محتوای مناسب را به کودکستان‌ها معرفی کنند تا هرآنچه بنا به اقتضائاتشان نیاز داشتند را به اختیار خود انتخاب نمایند و با بیان اینکه توانمندسازی مربیان و آشنایی مدیران با قوانین و ضوابط را در دستور کارشان دارند از تلاش برای سال تحصیلی متفاوتی خبر دادند. چرا که امسال اولین سال رسمی است که کودکستان‌ها قرار است کارشان را با مجوز سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک آغاز کنند. اما بسیاری از خانواده‌ها که فرزندانشان در حال گذراندن دوره پیش دبستان هستند، از کیفیت آموزشی در این دوره ناراضی‌اند و معتقدند بچه‌ها بخوبی آموزش ندیده‌اند و برای ورود به کلاس اول آماده نیستند و از سویی با مراکز پیش دبستانی هم روبه‌رو هستیم که برای پیش ثبت نام در کلاس اول اقدام به گرفتن تست و ارزیابی کودکان می‌کنند و در واقع هر کودکی را در مرکزشان ثبت نام نمی‌کنند و متأسفانه این باور در خانواده‌ها ایجاد شده که برای آموزش فرزندشان «هر چه قدر پول بدهند آش می‌خورند»! مجتبی همتی فر رئیس سازمان تعلیم و تربیت کودک در گفت‌و‌گو با «ایران» با بیان اینکه حدود 900 هزار نفر از کودکان 5 الی 6 ساله در حال گذراندن دوره پیش دبستانی یک ساله هستند در پاسخ به انتقادهای مطرح شده می‌گوید: در دوره سنی پیش دبستان آموزش و ارزشیابی به معنای متعارف را نداریم، نه آموزشگاه مثل مدرسه است و نه ارزشیابی به معنای مدرسه انجام می‌شود. نکته‌ای که باید در نظر گرفت این است که گاهی میان رضایت والدین و اصول و ضوابط این حوزه فاصله‌ای وجود دارد؛ برای همین کیفیت خدمات شاید از نظر برخی والدین نامناسب بوده است. اما اینکه این موضوع چه قدر عمومیت دارد محل تأمل است و من نه آن را تأیید و نه رد می‌کنم.
وی ادامه می‌دهد : بر اساس آیین‌نامه و ضوابطی که وجود دارد دوره پیش دبستانی باید بازی‌محور باشد و نباید در این دوره آموزش الفبا انجام شود، چون زودهنگام و ممنوع است. مثل آموزش زبان خارجی که در این دوره ممنوع است و کودکان باید با بازی آموزش بگیرند و با مقدمات و مفاهیم پایه آشنا شوند. متأسفانه از نظر خانواده‌ها این موارد خیلی جزو آموزش به حساب نمی‌آید و خانواده‌ها دوست دارند که کودکانشان الفبا و زبان را زودتر یاد بگیرند یا چیزهایی را حفظ کنند. همه اینها جزو مواردی است که هم با نگاه مبنایی تربیت اسلامی و هم با اصول تربیتی این دوره سنی مطابقت ندارد؛ بنابراین نمی‌توانیم بگوییم کیفیت آموزش افت کرده و مراکز پیش دبستانی کیفیت لازم را ندارند. ما در عین حال که به نظر والدین احترام می‌گذاریم به عنوان کسانی که دلسوز فرزندشان هستیم بر این باور هستیم ملاک کار ما ضوابط و استانداردهایی است که متخصصین امر طراحی کرده‌اند و در مراجع ذیربط هم تصویب شده است. گاهی میان آن چیزی که برخی از والدین می‌خواهند با اهداف و مقاصد رویکرد تربیتی حاکم بر این دوره تناسبی وجود ندارد. بیشتر والدین از مرکزی راضی هستند که از نظر ما فعالیت‌های آنها غیر تربیتی، فاقد ارزش یا ضد ارزش است و اینجا رضایت صرفاً ملاک نیست. هر چند در چهارچوب آیین‌نامه رضایت والدین برای ما اهمیت دارد.
وی در ادامه می‌گوید: در آموزش و پرورش تمام مراکز پیش دبستانی در سامانه سیدا ثبت شده و کد سازمانی دارند و آمار بر اساس مراکزی است که کد سازمانی دریافت می‌کنند که در مناطق محروم و برخی مراکز به دلایلی کد سازمانی آنها ثبت نشده است. بنابراین آمار هنوز قطعی نیست.البته برنامه سازمان این است که برای کسانی که به دلایلی از دوره یک ساله باز مانده‌اند، دوره کوتاه مدت تابستانی برگزار کند تا بتوانیم پوشش پیش دبستانی را افزایش دهیم. هر چند دوره کوتاه مدت که به همت سازمان برگزار می‌شود، به طور کامل جبران کننده دوره یک ساله نیست، اما به هر حال تدبیری است تا بتوانیم بخشی از آن خلأ را تا حدودی جبران کنیم.
رئیس سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک با اشاره به مهلت شش ماهه به مؤسسان کودکستان‌ها جهت ثبت درخواست تطبیق مجوز تأسیس می‌گوید: آنچه به عنوان تکلیف ما در تبصره 2 ماده 5 اساسنامه سازمان که مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی است، ساماندهی کودکستان‌ها است که ذیل پروژه تطبیق تعریف شده است. به‌موجب بند قانونی یادشده، باید مجموع مراکزی که پیش از این با مجوز نهادهای دیگر فعالیت می‌کردند، شناسایی شوند و خود را با مجموعه ضوابطی که سازمان ملی تعلیم و تربیت کودک ابلاغ کرده، تطبیق دهند. در حال حاضر حدود 28 هزار پرونده تشکیل شده که کودکستان‌ها و پیش دبستانی‌هایی هستند که تا قبل از این فعالیت می‌کردند و باید تحت ضوابط خودشان را با اساسنامه سازمان تطبیق دهند. طبیعی است که نظارت بر 28 هزار مرکز بدون ساختار در استان‌ها به شکل کامل و درستی میسر نیست و باید حتماً سازکار نظارتی برای این موضوع پیش‌بینی شود.
وی ادامه می‌دهد: در گذشته محتوای پیش از دبستان از سوی استان‌ها تعیین و به همه ابلاغ می‌شد و در واقع نیمه متمرکز بود. سیاست ما این است که محتوای چند تألیفی تهیه و عرضه شود. در این صورت خود کودکستان است که تصمیم می‌گیرد محتوایی را بر اساس اقلیم، فرهنگ و محتوایی که با مربی‌اش سازگارتر است انتخاب کند. فضای کودکستان با فضای مدرسه که کتاب در آن نقش محوری دارد، متفاوت است و ملاک عمل، مجموعه فعالیت‌هایی است که مربی طراحی و اجرا می‌کند و این محتواها، دستیار مربی هستند. در حال حاضر استانداردها و ضوابطی را اعلام کرده‌ایم و از طریق ادارات کل نظارت را انجام می‌دهیم. طبیعی است که تا سازمان مستقر نشود و ساختار استانی نداشته باشد نظارت به شکل دقیق و کامل قابل انجام نیست. هر چند همکاران در استان‌ها همه تلاششان را می‌کنند اما به هر حال اگر بضاعت نظارتی محدود باشد با گستره وسیعی که پیش دبستان‌ها دارند کار دشوار می‌شود.