نگاه نوآم چامسکی، زبان‌شناس و فیلسوف امریکایی، به فناوری GPT
زایشگاه جهل
دکتر حسین پرکان
استاد سیاستگذاری فرهنگی و عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
چت جی پی تی (Chat GPT) ابزار پردازش زبان طبیعی است که توسط فناوری هوش‌مصنوعی هدایت می‌شود و به کاربر این قابلیت را می‌دهد که با یک روبات صحبت کند و از او سؤال بپرسد و پاسخ بگیرد. این فناوری، به تازگی به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای هوش‌مصنوعی در جهان بدل شده است به نحوی که برخی به نقل از بیل‌گیتس، آن را در آینده، برتر از گوگل و ابزارهای این چنینی می‌دانند. اما با این حال، «نوآم چامسکی»، زبان‌شناس و فیلسوف برجسته امریکایی، اخیراً در یادداشتی در وب‌سایت نیویورک تایمز مدعی شده است که این فناوری هرگز نمی‌تواند گفت‌وگوهای ناب، فکرشده و بحث‌برانگیز داشته باشد. او در وضعیت فعلی، هوش‌مصنوعی را مصداق «ابتذال شر» می‌داند. به زعم او، این فناوری به‌شکلی عمیق با شیوه استدلال و استفاده از زبان توسط انسان‌ها تفاوت دارد که این تفاوت‌ها محدودیت‌های بزرگی را بر دامنه قابلیت‌های این برنامه‌ها اعمال می‌کند. چامسکی معتقد است که هوش حقیقی با قابلیت تفکر و بروز رفتارهای غیرمحتمل اما خردمندانه به نمایش درمی‌آید ولی فناوری جی پی تی چیزی جز یک بازی نیست.
با اظهارنظر نوآم چامسکی، این نظریه‌پرداز مشهور درباره روبات جی پی تی، نسبت به آن کنجکاو شدم. بنابراین ابتدا در چند موضوع علمی و پژوهشی، جست‌وجویی انجام دادم، مطالبی که ارائه شد، بسیار جذاب و جالب بود اما در ادامه کلیدواژه‌های ترکیبی به نام خود و پژوهش‌هایی را قبلاً انجام داده بودم جست‌وجو کردم. نتیجه، فاجعه بود! و به نظر می‌رسد که چت GPT واقعاً به تمام معنا، چیزی جز بازی نیست. به‌عنوان مثال، یکی از جست‌وجوها و نتیجه آن به قرار زیر بود:
«حسین پرکان و هرمنوتیک» (در این خصوص، چند مقاله، یک پایان‌نامه و یک کتاب دارم اما پژوهش‌های من هیچ ربطی به هنر و نی نوازی و تدریس در دانشگاه‌ها و... ندارد)
پاسخ چت جی پی تی: «هرمنوتیک به‌عنوان علم تفسیر و درک متون و اطلاعات، در حوزه‌های مختلفی از جمله فلسفه، علوم‌انسانی و نوازندگی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دکتر حسین پرکان به‌عنوان یک استاد برجسته در حوزه هرمنوتیک و فلسفه، از این علم در فعالیت‌های پژوهشی خود استفاده می‌کند. حسین پرکان برای فهم بهتر مفاهیم و متون فلسفی و اندیشه‌های ادبی، به هرمنوتیک رجوع می‌کند. او در زمینه هرمنوتیک پژوهش‌های فراوانی انجام داده است و به‌عنوان استادی معتبر در دانشگاه‌های داخلی و خارجی، دوره‌های آموزشی در این حوزه برگزار می‌کند. به‌عنوان یک نوازنده نی نیز، حسین پرکان از هرمنوتیک در فعالیت‌های خود استفاده می‌کند. وی به فراگیری ریشه‌های تاریخی و فرهنگی نوازندگی نی علاقه دارد و با استفاده از هرمنوتیک، تلاش می‌کند مفاهیم شناختی در برابر این ساز قدیمی و البته تأثیرگذار را برای بالا بردن کیفیت نوازندگی خود به کار گیرد. بنابراین، می‌توان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین کاربردهای هرمنوتیک در فعالیت‌های پژوهشی و هنری حسین پرکان اشاره کرد»! در واقع این ابزار، در یک متن 175 کلمه‌ای که تقریباً یک پاراگراف محسوب می‌شود، حدوداً 15 غلط فاحش به خورد مخاطب می‌دهد. آن هم در جست‌وجویی که با توجه به خاص بودن کلمات جست‌وجو، بسیار می‌توانست دقیق و کم خطا باشد. بنابراین، به نظر می‌رسد، این ابزار، هنوز فرسنگ‌ها با آنچه ادعا می‌شود، فاصله دارد و جدی گرفتن آن در حال حاضر در فضای علمی و پژوهشی کشور و جهان، چیزی جز تولید جهل و نادانی در بر نخواهد داشت. در واقع این ابزار «زایشگاه جهل در جهان» است اما با همه این احوال در حال حاضر می‌توان از این ابزار به منظور «ایده‌یابی» یا «توسعه ابعاد پژوهش» بهره گرفت.