محدثه جعفری
خبرنگار

سازمان تأمین‌اجتماعی مطابق با قانون بیمه باید از بیمه‌شده فاقد شغل در دوران بیکاری حمایت کند؛ مشروط بر اینکه متقاضی حداقل ۶ ماه سابقه پرداخت حق‌ بیمه داشته باشد. طبق آمارها تعداد مقرری‌بگیران بیمه بیکاری در سال‌های اخیر روند کاهشی داشته، در پایان سال 99 حدوداً 230 هزار نفر از سازمان تأمین اجتماعی مقرری دریافت می‏‌کردند که این تعداد در دو سال‏ گذشته حدوداً از 174 هزار و 300 نفر به 167 هزار نفر در 1401 کاهش یافته ‏است. در حال حاضر استان اصفهان با 15 هزار و 480 نفر بیشترین و استان کهگیلویه و بویراحمد با 475 نفر کمترین تعداد مقرری‌‏بگیران را در میان استان‌های کشور دارند. بیکاری رابطه مستقیمی با معیشت افراد در جامعه دارد و مهم است که افراد بعد از بیکار شدن بلافاصه تا یافتن شغل جدید درخواست مقرری بیکاری دهند. امیرعباس قدرتی رئیس اداره بیمه بیکاری و تعهدات کوتاه مدت سازمان تأمین اجتماعی در گفت‌وگو با «ایران» از مهلت سی روزه برای اعلام بیکاری خبر داد و گفت: با توجه به مهلت قانونی مقرر جهت ارائه درخواست بیکاری «30 روز پس از تاریخ بیکاری» بهتر است متقاضی همزمان با جست‌وجو برای شغل جدید، نسبت به ارائه درخواست بیکاری نیز اقدام کند. شاید این سؤال ایجاد شود اگر بیمه بیکاری دریافت کنیم و بعد دوباره شاغل شویم حقوق‌مان در محل کار جدید بر اساس دریافتی مقرری بیکاری محاسبه شود که باید بگویم حقوق بیمه‌شده در شغل جدید ارتباطی با مقرری بیمه بیکاری نداشته و طبق قانون کار و بر اساس توافق کارگر و کارفرمای جدید تعیین می‌شود.
وی با اشاره به روند درخواست بیمه بیکاری بیان کرد: با توجه به اینکه کلیه مراحل درخواست و برقراری بیمه بیکاری به صورت غیرحضوری و از طریق سامانه جامع روابط کار به نشانی prkar.mcls.gov.ir صورت می‏‌گیرد، افراد متقاضی باید حداکثر ظرف 30 روز از تاریخ بیکاری به سامانه مذکور مراجعه و درخواست خود را جهت دریافت بیمه بیکاری ثبت کنند. ضمن اینکه مراحل رسیدگی به درخواست‌ها، درسامانه مذکور و از طریق منوی گزارش‌های کارگری قابل مشاهده و پیگیری است.
قدرتی در پاسخ به اینکه برای افراد متأهل حق اولاد یا عائله‌مندی در مقرری بیمه بیکاری‌شان محاسبه می‌شود یا خیر، گفت: مطابق بند «ب» ماده (7) قانون بیمه بیکاری، میزان مقرری بیمه شده بیکار معادل 55 درصد متوسط مزد یا حقوق وی خواهد بود و به مقرری افراد متکفل، تا حداکثر 4 نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آن‏ها به میزان 10 درصد حداقل دستمزد افزوده خواهد شد و در هرحال مجموع دریافتی مقرری ‌بگیر نباید از حداقل دستمزد کمتر و از 80 درصد متوسط دستمزد یا حقوق وی بیشتر باشد.
رئیس اداره بیمه بیکاری و تعهدات کوتاه مدت سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به ماده 7 قانون بیمه بیکاری که مرتبط به مدت زمان پرداخت مقرری بیکاری به افراد متأهل و مجرد است، افزود: جمع مدت پرداخت مقرری برای مجردین حداکثر 36 ماه و برای افراد متأهل و یا متکفل حداکثر 50 ماه، براساس سابقه پرداخت حق بیمه‌شان است. تعیین استحقاق متقاضیان براساس سابقه پرداخت حق بیمه بوده و محدودیتی در تعداد دفعات درخواست وجود ندارد.
وی در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه اگر کارگر متأهلی که دارای زن و فرزند است و درخواست بیمه بیکاری دهد تأمین اجتماعی با توجه به شرایط فرد 36 ماه برایش بیمه بیکاری را منظور کند؛ حال اگر این کارگر بعد از دریافت کامل 36 ماه بیمه بیکاری شاغل شود و چند سال بعد دوباره بیکار شود آیا می‌تواند درخواست بیمه بیکاری دهد یا چون 36 ماه کامل استفاده کرده مشمول دریافت بیمه بیکاری نمی‌شود، عنوان کرد: درصورتی که سوابق پرداخت حق بیمه متقاضی به بیش از 241 ماه برسد، استحقاق دریافت 14 ماه دیگر را خواهد داشت.
قدرتی با بیان آنکه مدت زمان طی شده برای واریز بیمه بیکاری حدود سه ماه است، گفت: با توجه به مدت زمان درنظر گرفته شده در قانون بیمه بیکاری جهت ثبت درخواست توسط متقاضیان و همچنین برقراری بیمه بیکاری مستلزم ارسال لیست پرداخت حق بیمه آخرین ماه قبل از بیکاری توسط کارفرما است و کارفرمایان با مهلت یک ماه می‌‏توانند نسبت به ارسال لیست اقدام نمایند، این دو امر سبب شده است تا کمی پروسه دریافت زمان‌بر شود لذا با احتساب مدت زمان مورد نیاز جهت تأیید لیست و استعلامات مربوطه، متوسط زمان مورد نیاز جهت واریز مقرری بیکاری 2 تا 3 ماه است. ضمناً به استناد بند «ج» ماده (7) قانون بیمه بیکاری، مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری به فرد متقاضی محاسبه و پرداخت می‌شود.
رئیس اداره بیمه بیکاری و تعهدات کوتاه مدت سازمان تأمین اجتماعی با اشاره به اینکه در قانون بیمه بیکاری برای سایر سطوح، افزایش میزان مقرری سالیانه پیش‌بینی نشده است، عنوان کرد: همان طور که گفتم مقرری بیمه بیکاری افراد تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی نباید از حداقل دستمزد مصوب شورای عالی کار کمتر باشد به همین علت، مقرری افرادی که کمتر از حداقل دستمزد سال جدید باشد، تا رسیدن به حداقل دستمزد مصوب سالانه ترمیم خواهد شد اما این درحالی است که در قانون بیمه بیکاری برای سایر سطوح، افزایش سالیانه پیش‌بینی نشده است.
قدرتی در پایان با اشاره به درآمد اندک سازمان از 3 درصد حق بیمه بیکاری گفت: براساس ماده (12) قانون بیمه بیکاری هزینه ‌های ناشی از اجرای این قانون یعنی «پرداخت مقرری بیمه بیکاری، آموزش مقرری‌‏بگیران توسط سازمان آموزش فنی و حرفه‌‏ای و ...» منحصراً از محل درآمدهای ناشی از آن «3 درصد حق بیمه بیکاری» تأمین می‌‏شود. این هزینه‌ها در سال 1401 حدود 14,500 میلیارد تومان بود که صندوق بیمه بیکاری در سال‏‌های گذشته به واسطه مشکلات اقتصادی واحدهای تولیدی و صنعتی ناشی از تحریم‌‏ها، شیوع بیماری کرونا و ... با کسری منابع مواجه شد، اما خوشبختانه با انجام اقداماتی نظیر حمایت از بنگاه‏‌های مشکل‌دار و تثبیت اشتغال موجود، تراز مالی صندوق در این زمینه در سال 1401 مثبت شد.